Якія рэсурсы і сродкі выкарыстоўвае дзяржава, каб сачыць за сваймі грамадзянамі? Як паводзіцца, калі вы заўважылі за сабою «хвост»? Пра гэта паразмаўляем з інсайдарамі ў праграме «Шчыра кажучы» з Арынаю Маліноўскай.
Сачэннем за беларусамі займаюцца адразу некалькі структураў. Сярод іх – Дэпартамент забеспячэння аператыўна-вышуковай дзейнасці МУС. Падобнае падраздзяленне мае і КДБ. Таксама гэта робяць Аператыўна-аналітычны цэнтр пры прэзідэнту і Служба бяспекі Лукашэнкі. Сачэнне адбываецца як за звычайнымі беларусамі, гэтак і за чыноўнікамі. Запісы гэтага праслухоўвання і публікуюць рэгулярна кіберпартызаны.
Пра метады сачэння за беларусамі распавядае былы следчы Андрэй Астаповіч, які пасля прэзідэнцкіх выбараў быў вымушаны з’ехаць з Беларусі і на тэрыторыі Расеі сам стаў аб’ектам сачэння.
Падставаю, каб сачыць за асобаю, можа быць крымінальны пераслед. Падазраванага будуць праслухоўваць, а калі трэба – то і «ногі» падставяць, сцвярджае былы следчы. То бок за асобай будуць хадзіць некалькі чалавек ці ездзіць на аўтамабілі і рабіць здымкі. Цяпер сачэнне ідзе поўнаю хадою, але не хапае чалавечага рэсурсу.
«Не тое што грошай няма ці яшчэ чаго-небудзь, – бракуе адмыслоўцаў, каб за кожным хадзіла сачэнне. Дапусцім, калі содні трэба прасачыць – чалавекі тры патрэбныя ці прынамсі два. […] Гэта доўгі, складаны працэс», – распавядае госць праграмы.
Паводле Андрэя Астаповіча, сачэнне можа цягнуцца з месяц – але гэта доўгі тэрмін, які патрабуе каласальных рэсурсаў.
Як жа паводзіцца, калі вы заўважаеце за сабой «хвост»? Ці варта з ім размаўляць?
«Калі вы хочаце пераканацца, ці было гэта дакладна сачэнне ці не, і гэтым паставіць кропку, спыніць гэтае сачэнне, якое не зразумела, чым скончыцца, – то чаму не. Вы можаце даведацца, што ў вас проста параноя, ці вас могуць адразу затрымаць, ці наадварот, гэтае сачэнне спыніць, калі на вас няма ніякіх доказаў», – адказвае былы следчы.
Астаповіч распавядае, што сачэннем займаюцца адмыслоўцы, якія ніколі не з’яўляюцца ў медыях, яны не мусяць «паліць» свой твар:
«Калі да кіраўніцтва дойдзе, што да яго вось так падышлі і яго апазналі як супрацоўніка міліцыі, то ў яго будзе дысцыплінарнае спагнанне або нейкія праблемы на працы. Могуць даць вымову, могуць прэмію зняць, могуць наогул прыбраць з пасады, калі яго раскрылі».
Часцяком нават родныя супрацоўнікаў, які займаюцца сачэннем, не ведаюць, дзе тыя працуюць.
«Паводле ўнутраных правілаў у іх па ўсіх базах выходзіць, што яны не супрацоўнікі міліцыі, што яны там ніколі не вучыліся і г. д. […] Дзень у іх ідзе за паўтара. То бок яны служаць не 20 гадоў, а нашмат менш – 10 ці 15. […] Яны выходзяць на пенсію даволі маладымі», – кажа Андрэй Астаповіч.
Таксама ў праграме:
- Як праслухоўваюць мабільнікі беларусаў? Ці існуюць словы-трыгеры, на якія ўключаецца запіс?
- Як адбываецца сачэнне праз мэсэнджары?
- Павел Латушка распавядае, як за ім сачылі падчас працы ў дзяржаўным апараце
- Анатоль Лябедзька згадае, як і дзе ён знайшоў «жучкі»
- Пра што спецслужбовец папрасіў афіцыянтаў, калі ў кавярню прыйшла Марыя Калеснікава?
Праграма «Шчыра кажучы» выходзіць штосераду а 19:05 у эфіры «Белсату», а таксама на нашым YouTube-канале.
Калаж з фота: belsat.eu
