25 sierpnia 1991 roku deklaracja o niepodległości Białorusi weszła w życie. Republika Białoruś wyszła ze składu ZSRR i stała się wolnym państwem.
W ten sposób odrodziło się państwo Białorusinów – w średniowieczu istniejące jako niezależne Wielkie Księsto Litewskie, a następnie jako równa w prawach część składowa unii – Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
Wydarzenia z sierpnia 1991 roku poprzedzała – jak obecnie – fala strajków robotniczych i masowych protestów. Białorusini dowiedzieli się wtedy o masowych grobach ofiar NKWD w Kuropatach, gdzie spoczywa nawet 250 tys. rozstrzelanych. Ludzie po raz pierwszy zaczęli otwarcie mówić o represjach stalinowskich, których ofiarą padły ich rodziny.
Jako symbole narodowe Białorusini przyjęli godło Pogoń i biało-czerwono-białą flagę. W ten sposób odwołali się do dziedzictwa Wielkiego Księstwa Litewskiego, Rzeczypospolitej Obojga Narodów i Białoruskiej Republiki Ludowej, które było negowane przez sowiecką ideologię i historiografię.
Rozpad ZSRR pogłębił tylko kryzys gospodarczy. W 1994 roku na fali resentymentu za komunizmem na prezydenta Białorusi wybrany zostaje Alaksandr Łukaszenka. Władzy nie odda przez następne 26 lat. W 1995 roku, formalnie po przeprowadzonym referendum, Łukaszenka przywraca symbole państwowe z czasów sowieckich.
Te przełomowe wydarzenia sprzed trzech dekad w nowym serialu dokumentalnym “Świadkowie” przedstawił białoruski reżyser Wiaczasłau Rakicki.
pj/belsat.eu