Сяргей Токць

«Якая розніца, якой мовай карыстацца?» – можа запытаць расейскамоўны беларус. Здавалася б, няма розніцы. Але чаму тады падымаецца такая хваля супраціву, калі прапаноўваюць увесці толькі адну дзяржаўную мову – беларускую? Не дзіўна, што беларуская культура знаходзіцца ў стане крызісу. Якога? Пра гэта і пойдзе гаворка.

Што такое прыгон? У чым ягоная сутнасць? Ці можна параўнаць прыгон у ВКЛ і ў Расейскай імперыі? Ці праўда, што прыгонніцтва ажыло ў ХХ ст.? Ці можам казаць пра прыгонны лад або прынамсі пра ягоныя элементы ў савецкіх калгасах? А ў незалежнай Беларусі? Пра гэта пагавораць дактары гістарычных навук Аляксандр Краўцэвіч і Сяргей Токць.

Якую ролю ў гісторыі Беларусі адыграла сялянства? Ці мела яно некалі вырашальнае значэнне, ці было, як кажуць гісторыкі, адно «маўклівай працоўнай масай»? Ці былі ў нашай гісторыі перыяды, калі сялянства пачувалася вольным? І ці праўда, што акурат сялянства ўратавала Беларусь? Гэтыя ды іншыя пытанні гісторыі беларускага сялянства абмеркавалі дактары гістарычных навук Аляксандр Краўцэвіч і Сяргей Токць.

Дзеячы беларускага нацыянальнага руху, якія жылі ў міжваеннай Польшчы, лічылі нацыянальную адукацыю вельмі важнай справай. Таму яны стварылі Таварыства беларускай школы – ТШБ. Пра гісторыю ўзнікнення, дзейнасці і разгрому гэтае арганізацыі – у новым выданні праграмы «Загадкі беларускай гісторыі».

Беларускі нацыяналізм меў шмат агульных рысаў з нацыянальнымі рухамі іншых народаў Цэнтральнай і Усходняй Еўропы. Натуральна, меў ён і свае адметнасці. Але галоўнае – ён быў паспяховы. Чым беларускі шлях да дзяржаўнасці падобны да шляху іншых народаў і чым адрозніваецца ад іх – разбіраўся доктар гістарычных навук Аляксандр Краўцэвіч.