У вёсцы Межава Аршанскага раёну стаіць шляхецкі маёнтак 19 стагоддзя. Апантаны гісторыяй свайго краю, Ігар Грышанаў ужо доўгі час шукае дапамогі ў ратаванні экалагічнае і гістарычнае спадчыны Межава.
«У думках уявіце сабе, што тут чысціня, прыгажосць, чароўнае возера – папросту экасцежка. Для кожнай асобы будзе цікава прыйсці і паглядзець, як будавалі ў 18–19 стагоддзях, – спадар Ігар паказвае нам разбураны дах будынку. – Няўжо немажліва знайсці шыфер, каб захаваць гэты гістарычны будынак?»
Экалагічны стан – таксама пад пагрозаю. Бераг возера завалены аскепкамі бетонных плітаў, кавалкамі арматуры, галлём ды спілаванымі дрэвамі. Ігар Грышанаў кажа, што спілаваныя дрэвы ляжаць тут нікому не патрэбныя ўжо два месяцы:
«Каму яны перашкаджалі, дзеля якіх мэтаў іх спілавалі, чаму яны тут валяюцца?»
Дапаўняюць сумную карціну рэшткі кацельных. Верхнія часткі вялікіх металёвых цыстэрнаў, што стаялі побач, даўно зрэзалі на металалом. А што не здолелі выцягнуць, пакінулі.
«Вось, жывая смала! І ўсё гэта за 5 метраў ад возера. Мазут! Мазут, пах салідолу!», – абураецца Ігар Грышанаў.
На думку спадара Ігара, галоўную небяспеку для навакольнага асяроддзя Межава стварае каналізацыя, якая сцякае ў возера.
Тутэйшыя не вельмі ахвотна распавядаюць аб праблеме, якая не развязваецца ўжо чатыры гады. Бо… баяцца згубіць працу, якой не так шмат у невялічкіх паселішчах.
Але некаторыя, як спадарыня Наталля, усё ж такі пагаджаюцца выказацца:
«Гэтая праблема існуе тут, як я пачала тут жыць. Бялізну немагчыма пасушыць – смурод на ўсю вуліцу!»
З Межава каналізацыйныя сцёкі трапляюць у раку Аршыцу, на якой стаіць Ворша, а далей, праз Днепр, – у Чорнае мора. Але ні чыноўнікі, адказныя за ахову прыроды, ні мясцовы сельсавет займацца пытаннем не спяшаюцца. У тэлефоннай размове з Таццянаю Пілецкай, кіраўніцаю справамі Межаўскага сельсавету, мы намерыліся даведацца, чаму ж гэтак адбываецца:
«Атрымліваецца, што цяпер там не працуе каналізацыйная помпавая станцыя (КПС). Але перыядычна гаспадарка робіць там прыборку. Ну, а ў перспектывах у плане развіцця Аршанскага раёну будзе рэканструкцыя ачышчальных збудаванняў і КПС. Але гэта, атрымліваецца, планы на 2021–2022 гады», – распавяла кіраўніца справамі Межаўскага сельсавету Таццяна Пілецкая.
Наталля Парэчына з Цэнтру экалагічных рашэнняў раіць мясцовым жыхарам падрыхтаваць скаргі ў Інспекцыю прыродных рэсурсаў, Цэнтр гігіены і эпідэміялогіі ды Інспекцыю аховы жывёльнага і расліннага свету:
«Усе тры арганізацыі плюс сельскі савет або Аршанскі райвыканкам – гэта ўсё структуры, якія павінныя вырашаць гэтае пытанне. Калі жыхары напішуць заяву або скаргу і яе падпішуць не менш за 30 жыхароў, тады ў адпаведнасці з заканадаўствам гэтую праблему павінныя вырашыць з выездам на месца».
Эколаг дадае, што сітуацыя ў Межава ўжо цягне на крымінальную адказнасць, таму паскораць працэс звароты ў медыі ды адміністрацыю кіраўніка краіны:
«Не будзе ніякага добрага дзядзі ці божанькі, які прыйдзе ў гэтую вёску і раптоўна вырашыць пытанне. Не будзе такога, трэба змагацца за свае правы. І калі гэтага людзі не будуць рабіць, то за іх гэтага ніхто не зробіць».
Пакуль жа мясцовыя жыхары не рызыкуюць у сваім возеры лавіць рыбы і купацца. А Ігар Грышанаў тым часам піша скаргі ва ўсе вядомыя інстанцыі і спадзяецца на лепшае.
Таксама ў праграме «Маю права»:
- У Мёрскім раёне фермерскую зямлю аддалі пад лецішчы
- У Смалявіцкім раёне воўк сістэматычна вынішчае свойскую жывёлу
- Беларусы – пра прыродныя багацці
- Нашыя журналісты наведалі з гасцінцамі героя праграмы
Глядзіце праграму «Маю права» цалкам:
Праваабарончую праграму «Маю права» глядзіце кожную сераду а 19:05 на тэлеканале «Белсат» праз спадарожнік «Астра 4A» (ранейшая назва «Sirius 4»), онлайн або ў закладцы «Праграмы» на нашай старонцы.
