Мы завіталі ў госці да сапраўднай ліцвінкі!


«Мова нанова» завітала ў госці да спадарыні Стэфаніі Шушкевіч з вёскі Чапурнішкі на Віленшчыне. Ейныя іранічныя аповеды дазваляюць беларусам перанесціся ў час Вялікага Княства Літоўскага і адчуць сябе сапраўднымі ліцвінамі.

Нашыя госці – Стэфанія Шушкевіч і ейная дачка Марыя. Іхны аповед пра даўнейшае жыццё не пакіне нікога абыякавым. Колькі моваў ведаюць вяскоўцы Віленшчыны? У якім узросце дзяўчаты пачыналі жаць сярпом? Чаму нельга было піць гарэлку, якую прапанавалі сваты? Чым быў вядомы чапурнішкаўскі гарманіст? Якія песні любіць спяваць спадарыня Стэфанія?

А яшчэ мы паспрабавалі разабрацца, чаму жыхары беларуска-літоўска-польскага памежжа называюць родную мову «простай» і ці ёсць у гэтым адценне пагарды.

«Такія спатканні са старэйшымі беларусамі поўныя для мяне заўсёды вялікіх уражанняў. Людзі адыходзяць, а з імі – і памяць пра мінулае і сапраўдныя моўныя скарбы. Памятайма, шаноўныя сябры, што беларушчына – гэта не толькі літаратурная мова, але і цэлае суквецце беларускіх дыялектаў», – дзеліцца вядоўца праграмы Віктар Шукеловіч.

У граматычнай частцы традыцыйна пазнаёмім гледачоў з некалькімі моўнымі цікавінкамі.

Мова Нанова
Як біліся і як мірыліся на польска-беларускай мяжы
2021.11.22 17:28
Загадкі беларускай гісторыі
Чаму палякі ў Літве гавораць па-беларуску
2021.02.16 12:00

У другую клясу (тарашкевіца) = у другі клас (афіцыйны правапіс)

Дзяўчаты (не «дзяўчыны»)

Вяселле – рус. свадьба

Тэраз = цяпер

Даўней – рус. раньше

Пачаставацца – рус. угоститься

Падворак = двор

Усялякі = усякі

Тутэйшы = мясцовы – рус. местный

Адрознівацца – рус. отличаться

Кабета = замужняя жанчына

Перапытаць – рус. переспросить

Старэйшы ад мяне / старэйшы за мяне – рус. старше меня

Кош, кошык – рус. корзинка

Вялікдзень – рус. Пасха

Натхненне – рус. вдохновение

Калаж з фота: Vladimir Sklyarov / AdobeStock

Адукацыйную праграму «Мова Нанова» глядзіце кожную нядзелю а 20:20 на тэлеканале «Белсат» праз спадарожнік «Астра 4A» (ранейшая назва – «Sirius4»), онлайн або ў закладцы «Праграмы» на нашай старонцы.

Калаж з фота: Vladimir Sklyarov / AdobeStock