Мордар і оркаў апісаў у сваіх фантастычных творах Джон Толкін. Якое падабенства паміж Мордарам і Расеяй убачылі ўкраінцы? Чаму яны называюць расейскіх вайскоўцаў оркамі? Ці прыстане гэтая крыўдная мянушка да беларусаў?
Госць «Мова нанова» – лінгвіст і журналіст Зміцер Міцкевіч, вядомы гледачам праграмаў «Без акрэдытацыі» і «Прасвет».
Зміцер распавёў нам пра паралелі паміж нашай рэчаіснасцю і прыдуманым светам Міжзем’я, створаным англійскім пісьменнікам Джонам Толкінам. Калі Расея – Мордар, краіна зла, каго трэба падтрымліваць беларусам, каб перамагчы гэтае зло? Чаму адной з мэтаў вайны расейскія ўлады абвясцілі «дэнацыфікацыю» Украіны? Як беларуская мова бароніць беларусаў ад лёсу расейцаў?
Дарэчы, беларусам будзе прыемна, што ў свеце Міжзем’я дзень 25 сакавіка – адна з найважнейшых датаў. Бо менавіта 25 сакавіка быў знішчаны Пярсцёнак Усеўладдзя і пераможаны галоўны антаганіст «Уладара пярсцёнкаў» Саўран.
У граматычнай частцы распавядзём, адкуль Толкін узяў оркаў.
Уцёкі з рэчаіснасці – рус. побег от реальности
Растлумачыць – объяснить
Пасаваць = падыходзіць
Уяўляць – рус. представлять
Пагроза – рус. угроза
Рух – рус. движение
Пабудова – рус. постройка
Захоп – рус. захват
Супярэчнасць – рус. противоречие
Звеставанне = дабравешчанне – рус. благовещенье
Улюбёны = любімы
Агулам – рус. в общем
Заўважаць – рус. замечать
Звяртаць увагу – рус. обращать внимание
Умова – рус. условие
Выкарыстоўвацца – рус. использоваться
Дзеля – рус. ради
Тагачасны – рус. тогдашний
Прасочвацца – рус. прослеживаться
Нашчадак – рус. потомок
Нібыта – рус. как-будто
Узгадаць – рус. вспомнить
Магчымасць – рус. возможность
Перадусім – рус. прежде всего
Паўнавартасна – рус. полноценно
Бяспека – рус. безопасность
Наўпроставы = прамы
Самавызначэнне – рус. самоопределение
Знішчаны – рус. уничтожен
З розных бакоў – рус. с разных сторон
Адмоўны – рус. отрицательный
Абарончы – рус. защитный
Схільны – рус. склонен
Падтрымліваць – рус. поддерживать
Усталёўваць стасункі – рус. устанавливать отношения
Слушна = справядліва
Шукаць – рус. искать
Успрыманне – рус. восприятие
Тоеснасць = ідэнтычнасць
Напруга – рус. напряжение
Падкрэсліваць – рус. подчеркивать
Агульная справа – рус. общее дело
Адукацыйную праграму «Мова нанова» глядзіце кожную нядзелю а 18:10 на тэлеканале «Белсат» праз спадарожнік «Астра 4A» (ранейшая назва – «Sirius4»), онлайн або ў закладцы «Праграмы» на нашай старонцы.
Калаж з фота: kinopoisk.ru; Alexander Ermochenko / Reuters / Forum
