W tym roku – dokładnie 18 maja minęła 72. rocznica rozpoczęcia zarządzonej przez Stalina deportacji Tatarów Krymskich do Azji Centralnej – wydarzenia uznanego przez m.in. parlament Ukrainy za ludobójstwo.
W poniedziałek w kinie Iluzjon odbędzie się pokaz filmów dokumentalnych, które przybliżą historię Krymu oraz Tatarów Krymskich – rdzennych mieszkańców Krymu w przełomowych momentach ich historii, tj. w XX i XXI wieku: w czasach ZSRR, w pierwszych latach niepodległej Ukrainy oraz w dramatycznym okresie wojny hybrydowej i aneksji.
W lutym i marcu 2014 roku naród krymskotatarski ponownie stał się obiektem represji i prześladowań. Aresztowano działaczy społecznych, zlikwidowano niezależne instytucje i media. Samorząd Tatarów krymskich, Medżlis, został uznany przez władze rosyjskie za organizację ekstremistyczną. Na naszych oczach próbowano zniszczyć dorobek lat osiemdziesiątych, gdy deportowani powracali do ojczyzny i mozolnie, doświadczając wielu przeszkód, odbudowywali tożsamość, życie kulturalne, religijne i społeczne.
kino „Iluzjon” Filmoteki Narodowej
23 maja:
18:00 „Krym. Jak to było” ( Крим, як це було / Crimea. As it was) w reż. Kostiantyna Klackina,
20:15 „Krymskie źródło” w reż. Jacka Łęskiego, Józefa Romasza i Jacka Schmidta.
Po projekcji ostatniego z filmów spotkanie z twórcami.
Twórcy:
Józef Romasz – ur. w 1958 r. w Olecku. Operator filmowy, scenarzysta, reżyser i producent filmów dokumentalnych; dr hab. prof. Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Ukończył studia w PWSFTViT w Łodzi na Wydziale Operatorskim i Realizacji Telewizyjnej (1982–1986). Od 1987 r. wykładowca w tej uczelni. Jako operator zrealizował kilkadziesiąt filmów dokumentalnych (m.in. „Był sobie Gdańsk”, „Komeda. A soundtrack for a life”, „Polin. Okruchy pamięci”, „Bossak, kronika wypadków filmowych”); współpracował także przy filmach fabularnych (m.in. „Harnasie”, „Słoneczny zegar”, „Miasto prywatne”, „Tulpan”). Istotną część jego dorobku artystycznego stanowią autorskie filmy dokumentalne, m.in. „Krymskie źródło”, „Przystanek dla bocianów”, „Dom Marka”, „Człowiek, który nie zaznał wielkiego świata”, „Jubileuszowy walc”. Wiele zrealizowanych przez niego filmów otrzymało nagrody na festiwalach filmowych w kraju i za granicą.
Jacek Schmidt – reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Absolwent Wydziału Reżyserii PWSFTViT w Łodzi. Autor filmów – głównie dokumentalnych, a także fabularnych i promocyjnych. Laureat, m.in. Nagrody im. Andrzeja Munka za najlepszy debiut w 1981 r. – za film „Hamadria”. Producent, m.in. fabularnego serialu telewizyjnego „Apetyt na miłość” w reżyserii Anny Kazejak. Obecnie wiceprezes zarządu Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi.
Pawło Łypa – reżyser dźwięku i montażysta filmu „Krym, jak to było?”. Urodził się i wychował w Kijowie. Studiował w Instytucie Sztuki Filmowej w Kijowskim Uniwersytecie Teatru Filmu i Telewizji. W latach 2012–2013 był dźwiękowcem ponad 10 fabularnych i dokumentalnych filmów krótkometrażowych, brał również udział w kilku ukraińsko-polskich projektach dokumentalnych. Od 2014 r. skoncentrował się na pracy dokumentalnej i poszerzaniu swoich umiejętności poza inżynierią dźwięku. Z Babylon ’13 zaczął współpracę od pierwszych miesięcy wojny we wschodniej Ukrainie, od sierpnia 2014 r. okresowo wyjeżdżał na zdjęcia na linię frontu pod Donieckiem i na lotnisko w Doniecku. W kwietniu 2015 r. rozpoczął współpracę z reżyserem Kostiantynem Klatskinem przy filmie „Krym, jak to było?” jako dyrektor montażu i dźwiękowiec.
Ołeksandra Bratyszczenko – producent filmu „Krym, jak to było?”. Studiowała w Instytucie Sztuki Filmowej w Kijowskim Uniwersytecie Teatru Filmu i Telewizji. Od 2010 r. brała udział w produkcji ponad 15 filmów krótkometrażowych, pracowała przy produkcji seriali w czołowych ukraińskich wytwórniach. W 2014 r. była dyrektorem produkcji w projekcie dokumentalnym „Piano” w reżyserii Wity Marii Dryhas. Od 2014 r. jest koordynatorem programu kijowskiego festiwalu młodych filmowców „Widkryta Nicz”, producentem i dystrybutorem w Babylon ’13. W 2015 r. była producentem wykonawczym filmu dokumentalnego „Łobanowski na zawsze” w reżyserii Antona Azarova. W 2016 r. – producent filmu dokumentalnego „Krym, jak to było?” w reżyserii Kostiantyna Klatskina.
Organizatorzy: Związek Ukraińców w Polsce, Filmoteka Narodowa, Obywatelski Komitet Solidarności z Ukrainą, Fundacja „Nasz Wybór”
