Językoznawcy Telewizji Biełsat poświęcili przedświąteczny tydzień na odnalezienie najważniejszego słowa naszych wiadomości i programów w roku 2019.
Słów, które mogłyby stać się symbolem tego roku, było wiele. Nasi lingwiści odrzucili m.in. angielski stream, choć rok 2019 był dla nas rokiem streamów – internetowych relacji na żywo. Zrezygnowali też ze słowa biełaruskamouny (białoruskojęzyczny) – hasła naszej kampanii popularyzacji języka ojczystego na Białorusi.
Wreszcie na prowadzenie wyszło słowo trochę lekkomyślne, ale znaczące i często używane w naszych materiałach. I choć białoruskie słowniki nie uwzględniają jeszcze jego nowego znaczenia, słowem roku 2019 według Biełsatu jest “guzik” – oznaczające, pisane i wymawiane tak samo jak po polsku.
Ciekawostka – właśnie wspomniany “guzik” jest jednym z niewielu słów, w których litery “g” nie wymawia się typowo po białorusku – czyli jako gardłową głoskę “h”.
– Youtubowski guzik już blisko! – napisał wiosną z radością któryś z naszych redakcyjnych kolegów.
Chodziło mu o nagrodę platformy YouTube, która srebrnym przyciskiem odznacza kanały ze 100 tysiącami subskrybentów. A kanał Belsat NEWS w kwietniu zbliżał się do tego poziomu.
YouTube Silver Play Button, nazwany przez biełsatowców Srebrnym Guzikiem, otrzymaliśmy jako pierwszy białoruskojęzyczny kanał na świecie. Teraz mamy 144 tysiące stałych fanów, a ich liczba rośnie.
To by było nie po białorusku, gdyby sporu nie wywołała kwestia językowa. Długo trwała dyskusja w redakcji, czy jest to Srebnaja knopka czy może jednak Srebny guzik?
Knopkę każdy Białorusin zna i rozumie. I choć to zapożyczenie z rosyjskiego, to jednak słowo to pierwotnie pochodzi od holenderskiego knoop (węzeł na końcu liny) lub niemieckiego Knopf (spinka lub przycisk).
Dźwięczny guzik trafił do języka białoruskiego z polszczyzny. W “Leksykonie starobiałoruskim” widnieje jako ozdobny przedmiot do zapinania ubrania. Jako synonim podane jest archaiczne już słowo knapel (кнапель), daleki krewny rosyjskiej knopki.
Mówiąc knopka i guzik, Białorusini myślą o tym samym. I choć rusycyzm jest powszechnie stosowany, to guzik pojawia się coraz częściej. Używane są guziki komputerowe, guziki alarmowe i nawet na stronach internetowych są guziki: odtwarzania, cofania, startu.
Które słowo jest więc lepsze? Językoznawcy nie są zgodni.
– Czegoś takiego jeszcze nie widziałem w słownikach: poprawnie jest pisać knopka, ale właściwie mówi się guzik – powiedział jeden z szanowanych białoruskich lingwistów.
Zdecydują białoruscy internauci. Czy przyjmą klasyczną knopkę czy zuchwały guzik? Czas pokaże.
Najważniejsze, by po srebrnym kolorze nastąpił złoty – za milion subskrybentów na YouTube.
Alaksandra Makawik, pj/belsat.eu
