Eksperci o perspektywach białoruskiej autokefalii: nieprzypadkowo egzarchą w Mińsku jest Rosjanin


Decyzje dotyczące zerwania przez Rosyjską Cerkiew Prawosławną łączności eucharystycznej z Konstantynopolem, które zapadły podczas Świętego Synodu w Mińsku, będą mieć istotne konsekwencje dla Białorusi – uważają niezależni białoruscy eksperci. Ich zdaniem to Rosjanie doprowadzają do rozłamu.

Szereg mińskich komentatorów podkreśla, że postanowienie patriarchy Konstantynopola Bartłomieja, który anulował dekret z 1686 roku, oswobodziło nie tylko Ukrainę, ale i Białoruś spod cerkiewnej władzy Moskwy. Zatem droga do autokefalii stoi otworem – jednak Rosja nieprzypadkowo umieściła na czele cerkwi białoruskiej rosyjskiego duchownego, który nigdy nie krył się z imperialistycznym nastawieniem.

Zdaniem publicysty Ramana Jakauleuskiego obecna sytuacja będzie sprzyjać rozwijaniu się w ramach Cerkwi białoruskiej opozycji wobec Moskwy.

– Pojawią się dysydenci, którzy coraz głośniej będą mówić o autokefalii i decyzje Synodu Konstantynopola dadzą im istotny argument. Taka sytuacja oczywiście nie wzbudzi zachwytu w Moskwie – ocenia ekspert.

Zauważa przy tym, że”Białoruska Cerkiew Prawosławna to w istocie Cerkiew rosyjska, jej egzarchat, na czele którego stoi obywatel Rosji, metropolita Paweł (Ponomariow)”.

Jakauleuski dodaje, że kwestie religijne będą elementem umacniania rosyjskich wpływów na Białorusi.

– Nowy ambasador Rosji Michaił Babicz nie przyjechał sam, lecz z grupą nowych pracowników. Niektórzy z nich będą działać na froncie wzmacniania różnych organizacji promujących Ruski Mir, w tym także w kontekście religijnym – ocenia publicysta.

Dla władz Białorusi fakt, iż do rozłamu w prawosławiu doszło właśnie w Mińsku, jest problemem wizerunkowym. Tak z kolei ocenia obecną sytuację politolog Waler Karbalewicz:

– Po aneksji Krymu (przez Rosję) władze chciały ukształtować nowy wizerunek Białorusi jako siły pokojowej, gwaranta bezpieczeństwa, miejsca, gdzie zostanie uregulowany kryzys ukraiński, inicjatora procesu helsińskiego II. Wszystko wskazuje jednak na to, że Mińsk stał się miejscem rozłamu, trudno to dzisiaj ocenić, ale być może historycznego .

Mińska decyzja w sprawie rozłamu pogłębia – jak wskazuje ekspert – podziały religijne na Ukrainie.

– A jeszcze niedawno prezydent Łukaszenka proponował, by to na ziemi białoruskiej spotkali się patriarcha moskiewski i katolicki Ojciec Święty, by tu się pogodzili – zauważa Karbalewicz.

Zdaniem historyka Anatola Sidarewicza o tym, że decyzja o rozłamie zapadła właśnie w Mińsku, zadecydował jednak przypadek.

– To był zbieg okoliczności, reakcja na działanie Konstantynopola. Synod w białoruskiej stolicy był zaplanowany jeszcze w marcu – powiedział PAP Sidorewicz, chociaż zdaniem wielu innych komentatorów wybór miejsca synodu nie był przypadkiem.

Ekspert uważa, że decyzja Cerkwi rosyjskiej była “nieprzemyślana” i to “Rosjanie są w tym przypadku “raskolnikami”.

Wszyscy trzej eksperci zwrócili uwagę, że odwołanie przez Synod Ekumenicznego Patriarchatu Konstantynopolitańskiego aktu z 1686 roku, dającego Moskwie prawo wyświęcania prawosławnego metropolity kijowskiego oraz uznanie, że Moskwa w XVII wieku bezprawnie włączyła do swojego terytorium kanonicznego metropolię kijowską otwiera w sensie prawnym drogę do autokefalii także Cerkwi białoruskiej.

– Ziemie białoruskie wchodziły w skład metropolii kijowskiej, a więc w myśl decyzji Synodu w Stambule podobnie jak terytorium Ukrainy, także i Białoruś znajduje się na terytorium kanonicznym Konstantynopola – powiedział Sidarewicz.

I on, i Karbalewicz argumentowali, że gotowości do działań na rzecz uniezależnienia od Patriarchatu Moskiewskiego nie ma obecnie w strukturach będącego formalnie jego częścią białoruskiego prawosławia. – Sytuacja do tego nie dojrzała – ocenił Sidarewicz.

– Żeby była jakakolwiek mowa o autokefalii, potrzebne by były starania wiernych, duchownych, Cerkwi, w końcu władz politycznych. Na Ukrainie to właśnie władze świeckie były głównym czynnikiem dążenia do autokefalii – ocenił Karbalewicz. – Bez gwarancji władz państwowych nikt nikomu nie udzieli autokefalii – wskazał z kolei Sidorewicz.

Roman Jakauleuski podkreśla zaś, że na czele cerkwi na Białorusi nieprzypadkowo stoi Rosjanin, chociaż to niezgodne z białoruskim prawem. Metropolita Paweł przyjechał do Mińska z Riazania.

cez/belsat.eu wg PAP

 

Aktualności