W styczniu 2023 roku w historycznym centrum Wilna powstała Karčma 1863. Miejsce stało się dość popularne nie tylko wśród diaspory białoruskiej, ale także wśród mieszkańców i turystów innych narodowości – Polaków, Litwinów, Ukraińców. Jednymi z gości Karčmy było też dowództwo Pułku Kalinowskiego.
Porozmawialiśmy z właścicielami lokalu o miejscu, pomyśle i tym, jak dzięki wsparciu nieobojętnych Białorusinów urządzili je z duszą.
– Kiedy powstała Karčma 1863 i dlaczego właśnie w tym miejscu?
– Karčma została otwarta w styczniu 2023 roku – w 160. rocznicę Powstania Styczniowego [na Białorusi nazywanego Powstaniem Kalinowskiego – Belsat.eu]. Dowiedzieliśmy się, że w roku 1862 zbierali się tutaj przyszli powstańcy. W tym budynku mieścił się Hotel Niszkowskiego. [W 1862 roku] zatrzymał się tutaj [Zygmunt] Sierakowski. I właśnie u niego zbierali się powstańcy, w tym Konstanty Kalinowski.
Początkowo białoruscy przedsiębiorcy nie zamierzali otwierać gospody, bo nie mieli doświadczenia w branży gastronomicznej – szukali lokalu w innym celu.
– Ale kiedy poznaliśmy historię tego miejsca, nie mogliśmy go zostawić, bo dla nas to jest bardzo ważne. Otwieraliśmy Karčmę z myślą o Powstaniu Styczniowym, a otwarcie było także związane z wydarzeniami 2020 roku. Gospoda powstała dlatego, że wszyscy kochamy historię. A jej ważnym momentem, łączącym Białorusinów, Litwinów, Polaków, Ukraińców jest walka z Imperium Rosyjskim.
Zafascynowani historią miejsca postanowili, że parter zostanie urządzony w stylu XIX wieku, a piwnica powinna wyglądać tak, jakby swoje plany omawiali w niej powstańcy.
– Dlatego od razu pojawiła się koncepcja i nazwa 1863. Naszym hasłem są słowa „Z pragnieniem do wolności”. Zamierzamy napisać je w kilku podstawowych językach – mamy już po litewsku – będzie po polsku, po ukraińsku, po hebrajsku, czyli tak, jak było w XIX wieku. To było ważne dla wszystkich, którzy pragnęli swobody, którzy walczyli o to.
Do Karčmy przychodzą ludzie różnych narodowości. Jak podkreślają właściciele, obok siebie mogą siedzieć Białorusini, Francuzi, Portugalczycy i Szwedzi. Goście gospody interesują się historią miejsca, szczególną uwagę przyciąga zdjęcie Konstantego Kalinowskiego.
– Zainstalowaliśmy interaktywną tablicę i na stronie mamy zakładkę, żeby można było dowiedzieć się więcej. Kim byli ludzie, portrety których zawisły na ścianie.
Pytamy wileńskich karczmarzy, dlaczego za bohatera i temat przewodni swojego biznesu wybrali właśnie Konstantego Kalinowskiego. Co jego postać dla nich symbolizuje?
– Jest to bohater Białorusi. Jest to osoba, która publicznie zamanifestowała to, że Białorusini istnieją. Jest to dla nas bardzo ważne. Odegrał też istotną rolę w powstaniu. Jest to bardzo ważna część naszej historii.
Restauratorzy przyznają, że niestety nie wszyscy znają postać powstańca. Goście przychodzą, od razu zwracają uwagę na zdjęcie Kalinowskiego i pytają: „A co to za przystojniak?”.
Według właścicieli goście lokalu marzą, żeby w przyszłości podobne historyczne miejsca powstawały na Białorusi. Urządzając Karčmę właściciele nie mieli za dużo pieniędzy – na pomoc przyszli nieobojętni Białorusini.
– Kiedy wnosiliśmy tutaj meble – swojego rodzaju antykwariat – mieliśmy uczucie, że wracają one do domu, że powinny stać właśnie tutaj… Mebli szukaliśmy na różnych stronach internetowych. Pomogała nam nasza przyjaciółka, która jest architektem. Powiedzieliśmy jej, że nie mamy pieniędzy i nie wiemy, kiedy będziemy mogli oddać pieniądze. Ona odparła: „Ani słowa więcej, pomogę wam”.
Lista osób, które przyczyniły się do powstania Karčmy 1863 jest długa.
– Meble pomagał nam robić białoruski stolarz, który nie wziął od nas pieniędzy. Powiedział: „Kiedy będziecie bogaci, wtedy oddacie”. Kucharz – teraz jest naszym szefem kuchni – pracował w innym miejscu i przychodził do nas, pomagał, przyjeżdżał w wolne dni, żeby urządzić kuchnię. Kiedy szukaliśmy mebli, ludzie przynosili stare naczynia, haftowane serwetki…
Wchodząc do gospody, w oczy rzuca się nieprzeciętny wygląd, białe serwetki przewiązane czerwonymi wstążkami, świece, stare drewniane meble. Na parterze od godziny 9 do 12 można zjeść śniadanie słuchając muzyki z XIX wieku. W piwnicy wisi herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz kosy, z którymi powstańcy szli przeciwko Imperium Rosyjskiemu. Piwnica została urządzona przez właścicieli w duchu powstania. Można również przymierzyć strój powstańca i zostawić kartkę z napisem. Karčma oferuje tradycyjne białoruskie dania. Karta jest w czterech językach – białoruskim, polskim, litewskim i angielskim.
W piwnicy gospody od czasu do czasu zbierają się przedstawiciele diaspory białoruskiej, żeby razem śpiewać w ojczystym języku. Goście Karčmy zostawiają też prezenty dla właścicieli – swoje naszywki zostawili również ochotnicy Pułku Kalinowskiego, a także Polacy, którzy w 2023 roku przyjechali do Wilna w celu oddania hołdu powstańcom 1863 roku.
Ze wzgędów bezpieczeństwa właściciele Karčmy woleli nie podawać personaliów.
Justyna Mur / belsat.eu
