18 mają 1944 roku z rozkazu Stalina krymskich Tatarów – etnicznych mieszkańców tych terenów masowo deportowano do Azji Środkowej. 70 lat temu zostali wysiedleni z Krymu w związku z oskarżeniami o kolaborację z III Rzeszą i pozwolono im wrócić na półwysep dopiero w połowie lat 90. W efekcie duża część społeczności tatarskiej jest negatywnie nastawiona do władz w Moskwie. {movie}Fragment filmu „Chajtarma” o wysiedleniu Tatarów z Krymu |left|16500{/movie}
Byli przeciwni referendum w sprawie przyłączenia półwyspu do Rosji, również nie chcę zmiany ukraińskiego obywatelstwa na rosyjskie.Tuż po aneksji Krymu przez Rosję nowe władze zdecydowały o wysiedleniu Tatarów z części ziem, które zamieszkiwali po powrocie na półwysep w latach 90.
„Musimy uregulować kwestię bezprawnego przywłaszczenia terenów przez Tatarów po upadku Związku Radzieckiego,– oświadczył w wywiadzie agencji RIA Nowosti nazajutrz po referendum wicepremier samozwańczej republiki Rustam Temirgalijew. – Jesteśmy gotowi przeznaczyć pod zasiedlenie i zalegalizować inne tereny”- dodał przedstawiciel krymskiego rządu separatystycznego.
Tatarzy krymscy stanowią 12 proc. ludności Krymu
Na początku lat 90-ch. potomkowie wysiedleńców powrócili na Krym. W tamtym okresie nie mieli już żadnej podstawy prawnej restytucji mienia utraconego po deportacji.
W niedzielę zamierzali uczcić 70. rocznicę tragicznych wydarzeń historycznych, jednak w piątek władze Krymu, powołując się na niebezpieczną sytuację w południowo-wschodnich obwodach Ukrainy, wydały zakaz demonstracji i innych imprez masowych, który ma obowiązywać do 6 czerwca, uniemożliwiając tym samym wspólnocie tatarskiej przeprowadzenie zaplanowanych na niedzielę uroczystości żałobnych.
Tatarzy ogłosili inny plan upamiętnienia rocznicy
Jak ogłosiła służba prasowa Medżlisu, parlament Tatarów krymskich postanowił, że w niedzielę, 17 maja, obchodów nazwanych “Zapal w swoim sercu znicz pamięci” nie będzie – podała agencja Interfax-Ukraina.
Medżlis ogłosił jednocześnie, że w poniedziałek rano odbędą się na Krymie uroczystości żałobne w osadach, wsiach i innych miejscach wyznaczonych przez lokalne rady Tatarów. Nieco później, około południa, odbędą się zgromadzenia żałobne w stolicach rejonów (powiatów) i innych miastach oraz miejscach związanych z tragedią wysiedlenia.
W samym Symferopolu, jak zapowiedział Medżlis, w sąsiedztwie meczetu odbędzie się “dua“, czyli ogólnokrymskie zgromadzenie modlitewne dla uczczenia pamięci ponad 230 000 Tatarów deportowanych na rozkaz Stalina w 1944 roku pod zarzutem współpracy z nazistowskim okupantem.
W ostatnich dniach Tatarzy na Krymie narzekają na rewizje dokonywane w ich domach przez rosyjskie służby bezpieczeństwa, które przeprowadzają je tłumacząc to zagrożeniem terrorystycznym.
KR/Biełsat/opr. pap/arch.
