KALENDARZ POLSKO- BIAŁORUSK: rocznica utworzenia Białoruskiej Komisji Wojskowej
2 sierpnia 1919 r. Białoruska Centralna Rada Wileńszyzny i Grodzieńszczyzny powołała w Wilnie Białoruską Komisję Wojskową mającą za zadanie uformowanie białoruskiej armii mającego współdziałać z Wojskiem Polskim w walce z Bolszewikami.
W jej skład weszli białoruscy działacze narodowi: Paweł Alaksiuk jako przewodniczący, ksiądz Jan Stankiewicz, Aleksandar Gołowiński, kpt. Franciszek Kuszal, kpt. Bondar-Naruszewicz oraz, jako kandydat, Lew Zubiec.
Dekret o stworzeniu białoruskiego wojska został podpisany przez Naczelnika Państwa polskiego Józefa Piłsudskiego dopiero w październiku 1919 r. Według planów w Słonimiu miała powstać białoruska szkoła oficerska. Ponadto przy szkole podchorążych rezerwy w Warszawie miał być utworzony pluton białoruski. W ramach BKW w grudniu działały 4 podkomisje: werbunkowo-agitacyjna (pod nominalnym kierownictwem P. Alaksiuka), kwalifikacyjna (A. Jakubiecki), statutowa (A. Pruszyński) i kulturalno-oświatowa (S. Rak-Michajłouski).
Brak zaufania
Problemem w formowaniu białoruskiego wojska był brak uregulowania stosunków z Białoruska Republika Ludową – utworzonym na terytorium Białorusi organkiem państwowym, który miał wejść do w skład federacji z Polską i ogólny brak zaufania do białoruskich partnerów. Werbunek do białoruskiej armii sabotowały też organy polskiej administracji, które aresztowały agitatorów i werbowników wbrew stanowisku polskiego rządu. W efekcie projekt formowania białoruskiego wojska utknął na poziomie przygotowania kadr. Udało się sformować jedynie 150-osobowy oddział nazywany 1 kompanią białoruskich strzelców oraz wytypować kilkudziesięciu kandydatów na oficerów. Podkomisja regulaminowa pod kierownictwem Makarego Kościewicza przełożyła na język białoruski polskie regulaminy wojskowe i wydała je drukiem, po czym na ich podstawie przeszkolono najpierw oficerów, a później żołnierzy.
Traktat Ryski – czyli koniec marzeń
Po wygranej wojnie z bolszewikami na mocy Traktatu Ryskiego, który przewidywał rozformowanie cudzoziemskich oddziałów – komisję likwidowano, a białoruscy oficerowie i żołnierze mieli być zwolnieni zgodnie z przepisami obowiązującymi w WP i mogli się starać o przyjęcie w jego szeregi. Podchorążowie będący jeszcze w szkołach mieli tam pozostać do ukończenia studiów.
Jb/Biełsat/Wiki/komunikat.org
