Jak pisze portal Związku Polaków na Białorusi Znad Niemna, władze Lidy przygotowują się do likwidacji Historycznego Cmentarza, zwanego przez miejscowych “starym cmentarzem katolickim”. Wraz z nekropolią, założoną w 1797 roku może zniknąć także utrzymywana we wzorowym stanie przez miejscowych Polaków polska kwatera wojenna, zwana Cmentarzem Lotników.
Znad Niemna powołuje się na swoich czytelników, którzy poinformowali o zniknięciu z muru otaczającego Historyczny Cmentarz w Lidzie tablicy, informującej o zabytkowej nekropolii oraz o podejmowanych ostatnio próbach jej renowacji.
– Zniknięcie tablicy może oznaczać, że wkrótce cmentarz zostanie zrównany z ziemią – niepokoi się jeden z czytelników.
Według niego, kilku jego znajomych, opiekujących się Cmentarzem Lotników usłyszało od władz komunalnych miasta o istnieniu planów likwidacji Historycznego Cmentarza w Lidzie i zamienienia jego terenu w park.
Zagrożony likwidacją Cmentarz Lotników, jest kwaterą wojenną, będącą miejscem ostatniego spoczynku żołnierzy polskich z okresu wojny polsko-bolszewickiej, II wojny światowej, a także polskich partyzantów. Znajduje się tutaj między innymi symboliczny grób dowódcy kompanii w IV batalionie 77. pułku piechoty Armii Krajowej por. Jerzego Bokłażca “Pazurkiewicza”, którego płyta nagrobna została w sposób barbarzyński ocenzurowana przez miejscowych urzędników. Z wyrytej na grobie bohatera inskrypcji przy pomocy szlifierki usunięto informację o przynależności upamiętnionego żołnierza do Armii Krajowej.
Tablica informująca o zabytkowym charakterze szykowanej do likwidacji nekropolii została ufundowana przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Lidzkiej z siedzibą w Gdańsku. Ta organizacja zrzeszająca urodzonych w Lidzie mieszkańców Trójmiasta oraz ich potomków kilka lat temu podejmowała starania mające na celu renowację nekropolii, o czym napisali na usuniętej tablicy sporządzonej w językach białoruskich oraz polskim.
Jak pisze Znad Niemna, w latach 1990 – 92 przeprowadzono inwentaryzację 2700 grobów. W 2017 r. Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Lidzkiej w Gdańsku opracowało projekt renowacji zabytkowego cmentarza przy współfinansowaniu przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i uzyskało zgodę mera Lidy na realizację zaplanowanych prac.
W latach 2018-2020 przeprowadzono prace renowacyjne przy współfinansowaniu przez MKiDN RP, Kancelarię Senatu RP, Fundację Gdańską, Pawła Adamowicza oraz sponsorów prywatnych.
Ostatnio gruntownej renowacji Cmentarza Lotników podjęła się z zamiarem odnowienia w przyszłości całej zabytkowej nekropolii, Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie.
– Nawet przystąpiliśmy z przedstawicielami Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie do wstępnej oceny rozmiarów prac renowacyjnych – opowiada Irena Biernacka, prezes Oddziału Związku Polaków na Białorusi w Lidzie i członkini Zarządu Głównego ZPB.
Ta ostatnia próba renowacji cmentarza, podobnie jak poprzednia – opisana w z treści usuniętej tablicy – niestety się nie powiodła, gdyż reżim Łukaszenki po sfałszowanych wyborach prezydenckich 2020 roku ogłosił Polskę i Polaków wrogami Białorusi.
pp/belsat.eu wg Znad Niemna
