„Wiasna”: krótka historia obrony praw człowieka na Białorusi


Losy Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiasna” to 25 lat złych wiadomości o represjach i 25 lat dobrych – o wsparciu udzielanym więźniom politycznym. To także sześć nominacji do Pokojowej Nagrody Nobla.

źródło: spring96.org

Jeżeli gdzieś w wiadomościach czytało się, że o czymś informuje „Wiasna”, raczej nie była to dobra wiadomość. Potem nadeszły złe wieści o samej „Wiaśnie”, a także o Białoruskim Komitecie Helsińskim, LawTrend i pozostałych białoruskich organizacjach obrony praw człowieka.

Wiadomości
Na Białorusi nie ma już organizacji broniących praw człowieka
2021.10.05 17:36

 

Wiosna 1996 roku na Białorusi była gorąca: przez trzy miesiące trwały masowe protesty przeciwko wybranemu dwa lata wcześniej prezydentowi Aleksandrowi Łukaszence, który wprowadził zmiany w konstytucji i zaczął wprowadzać dyktatorskie rządy. Protestowano również sprzeciwiając się porozumieniu „związkowemu” z Rosją, forsowanemu przez władze. Kulminacją były protesty podczas „Szlaku Czarnobylskiego” w Mińsku – wielotysięcznej demonstracji upamiętniającej ofiary katastrofy w Czarnobylu. Drogę zablokowała milicja, a w odpowiedzi demonstranci przewrócili radiowozy. Wystąpienia, które przerodziły się w zamieszki, stłumiły siły bezpieczeństwa. Po brutalnej pacyfikacji „Szlaku Czarnobylskiego” 26 kwietnia 1996 roku powołano do życia „Wiasnę-96”.

Jak wspomniał potem przyszły szef organizacji Aleś Bialacki, służby bezpieczeństwa zatrzymały wtedy kilkaset osób, w tym całe kierownictwo Białoruskiego Frontu Narodowego (BNF). Z inicjatywy Bialackiego w siedzibie BNF zebrała się grupa osób, wspólnie szukając informacji o zatrzymanych i próbując pomóc ich rodzinom. Pomagamo przede wszystkim paczkami z artykułami spożywczymi: w stołecznym Muzeum Literatury im. Maksima Bahdanowicza, którego dyrektorem był Bialacki, zbierano i pakowano makaron, olej i kaszę.

Sylwetka
Aleś Bialacki. Kim jest białoruski obrońca praw człowieka i laureat pokojowego Nobla?
2022.10.07 15:45

W 1997 r. ośrodek oficjalnie zarejestrowano w stolicy, a dwa lata później – 1999 zarejestrowano organizację krajową. Jednak pod koniec 2003 roku „Wiasnę” zdelegalizowano – za udział w obserwacji wyborów prezydenckich w 2001 roku. Komitet Praw Człowieka ONZ w 2007 roku uznał likwidację ośrodka za nielegalną, zaś organizacja działa bez rejestracji już przez następne 20 lat, pomimo ciągłych prześladowań.

„Wiasna” dorobiła się w tym czasie setek wolontariuszy i obrońców praw człowieka, w kilkunastu miastach powstały jej oddziały. Organizacja jest członkiem Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka (FIDH) od 2004 roku, a szef “Wiasny” został wybrany na wiceprzewodniczącym FIDH w 2007 roku i dwukrotnie był wybierany na to stanowisko.

Wiadomości
Białoruski obrońca praw człowieka Aleś Bialacki, rosyjski Memoriał i ukraińskie Centrum Wolności Obywatelskich laureatami Pokojowej Nagrody Nobla
2022.10.07 11:27

„Wiasna” stała się znana przede wszystkim wszystkim z publikacji na temat monitorowanych represji i pomocy w zbieraniu przesyłek dla więźniów politycznych. Ponadto – ze sprawozdań o stanie praw człowieka na Białorusi i sytuacji więźniów w zakładach karnych, organizacji spotkań, konferencji i wykładów. Centrum próbowało też utrzymywać kontakty z władzami w celu poprawienia losu „politycznych”.

Wiadomości
Białoruska obrończyni praw człowieka skazana na 15 lat
2022.09.06 16:44

„Wiasna” była też organizatorem kampanii „Wolność dla więźniów politycznych”. Wraz z innymi organizacjami broniącymi praw człowieka nadawała też status więźnia politycznego aresztowanym i skazanym. Procedura ta odbywa się na podstawie ścisłych kryteriów określających, czym jest prześladowanie polityczne, a podczas niej należ zebrać i potwierdzić polityczną motywację prześladowań.

Wraz z Białoruskim Komitetem Helsińskim „Wiasna” monitorowała przebieg kampanii wyborczych. W ramach kampanii obywatelskiej „Obrońcy praw człowieka na rzecz wolnych wyborów” oceniano zgodność wyborów z białoruskim prawodawstwem i normami międzynarodowymi oraz sporządzano raporty końcowe – nie opowiadając się przy tym po stronie żadnych sił politycznych i nie nawołując do zmiany władzy.

Biuro “Wiasny” w Mohylewie po milicyjnym przeszukaniu. 17 lutego 2021.
Zdj. AS/belsat.eu

Obrońcy praw człowieka z Centrum „Wiasna” konsekwentnie sprzeciwiają się karze śmierci. Białoruś jest ostatnim krajem w Europie, gdzie nie tylko ją się wymierza, ale także wykonuje. Obrońcy praw człowieka uważają tę karę za nieskuteczna oraz ryzykowną – ponieważ pozwala ona na zabicie nawet niewinnego człowieka w majestacie prawa.

aa, cez/belsat.eu 

Aktualności