Na Białorusi odkryto miejsce narodzin Konstantego Rokossowskiego – marszałka ZSRR i komunistycznej Polski
W Narodowym Archiwum Historycznym Białorusi przypadkowo odnaleziono zapis w księdze metrykalnej, który świadczy, że przyszły sowiecki wojskowy urodził się w Telechanach na dzisiejszej zachodniej Białorusi.
Zapis odnalazł Uładzimir Abramczuk, mieszkaniec wsi Somino w obwodzie brzeskim, który akurat badał własny rodowód.
Miejsce i data urodzin sowieckiego dowódcy o polskich korzeniach były dotychczas niejasne. W źródłach historycznych pojawiały się dwie daty narodzin 9 (21 według obowiązującego w Imperium Rosyjskim kalendarza juliańskiego – belsat.eu) grudnia 1894 r. lub 1896 r.
Biografowie marszałka raz pisali, że urodził się w Warszawie, a innym razem, że w Wielkich Łukach na terenie dzisiejszej Rosji. Księga metrykalna Telechan znajdujących się wtedy w powiecie pińskim guberni mińskiej rozwiewa ostatecznie te wątpliwości. Według niej Konstanty, syn szlachcica Ksawerego Wincentowicza Rokossowskiego, katolika i jego żony, prawosławnej Antoniny po ojcu Iwanowny (nazwiska panieńskiego nie podano – przyp. belsat.eu) urodził się 3 (15 według kalendarza juliańskiego – belsat.eu) września 1889 r. i dzień później został ochrzczony w cerkwi pw. Świętej Trójcy.
Białoruski historyk Ihar Mielnikau tłumaczy chrzest syna katolickiego szlachcica w prawosławnej cerkwi chęcią ułatwienia dziecku życia.
– Imperium Rosyjskie było prawosławne, więc prawdopodobnie ojciec Konstantego chciał, by syn należał do kościoła państwowego. Zresztą znam zupełnie odwrotny przypadek wynikający z tych samych przesłanek. Pod koniec I wojny światowej oficer rosyjski ożeniony z krewną Druckich-Lubeckich wziął ślub w kościele katolickim i ochrzcił tam dzieci. Akurat działo się to w momencie, gdy odradzała się Polska, więc miało to też podłoże praktyczne – dodaje.
Okazuje się, że Konstanty Rokossowski był o pięć, a nawet siedem lat starszy, niż odnotowano w jego późniejszych dokumentach. Historycy wiedzieli, że matka przyszłego marszałka Antonina Owsiannikowa (biał. Ausiannikawa), pochodziła z Telechan, jednak nie przypuszczali, że sam Konstanty urodził się w tym mieście.
Archiwiści ustalili, że rodzina matki Rokossowskiego pochodzi z majątku Tuliacze z sąsiednim powiecie kobryńskim obwodu grodzieńskiego (obecnie rejon iwanowski obwodu brzeskiego).
– Rodowód Konstantego Rokossowskiego zapewni genealogom i wszystkim miłośnikom historii jeszcze wiele odkryć. Niemniej jednak bardzo ważne jest, że jeden z marszałków zwycięstwa, dowódca I Frontu Białoruskiego, dowódca Parady Zwycięstwa w 1945 r., urodził się na białoruskiej ziemi i miał białoruskie korzenie – czytamy na stronie Narodowego Historycznego Archiwum Białorusi.
Rokossowski w czasie I wojny światowej został wcielony do kawalerii Imperium Rosyjskiego i walczył na terenie Królestwa Polskiego i Litwy. Był dwukrotnie ranny na froncie i łącznie za odwagę odznaczono go raz Krzyżem św. Jerzego i trzy razy Medalem Świętego Jerzego. W 1918 r. przyłączył się do bolszewików. Walczył z wojskami “białych” na Syberii i w Mongolii i został dwukrotnie odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru. W latach 30. był doradcą wojskowym w Mongolii.
W 1937 r. padł ofiarą czystek stalinowskich w Armii Czerwonej. Oskarżono go o szpiegostwo dla wywiadu japońskiego i polskiego. W czasie śledztwa torturowano go – wybito mu 9 przednich zębów, złamano żebra, wybito oko. Nie przyznał się jednak do winy. Został wypuszczony z więzienia i mianowany generałem, gdy Armia Czerwona ponosiła klęski w wojnie z Finlandią i potrzebowała sprawdzonych dowódców.
Odznaczył się w walkach obronnych po inwazji Niemiec na ZSRR. Był autorem planu Operacji Bagration – wielkiej ofensywy w 1944 r. na ziemiach dzisiejszej Białorusi. Dowodził sowieckimi oddziałami na terenie Polski. Otrzymał z rąk Bolesława Bieruta order Virtuti Militari.
Niemal od razu po zakończeniu wojny został powołany na urząd polskiego Ministra Obrony Narodowej oraz mianowany na stopień marszałka Polski. Zainicjował prześladowania przedwojennych polskich oficerów, z których kilkudziesięciu skazano na śmierć. Zsowietyzował polską armię na masową skalę, kierując do niej sowieckich oficerów.
Wraz z powrotem do władzy Władysława Gomułki w 1956 pozbawiono go stanowiska szefa MON. Marszałek wrócił do ZSRR, gdzie pełnił funkcję wiceministra obrony. Zmarł w 1968 r.
