Emigracja z Białorusi wciąż jest zjawiskiem na dużą skalę. Reżim Łukaszenki utrudnia prowadzenie biznesu w kraju, co dla wielu osób jest powodem wyjazdu za granicę. Często Białorusini wyjeżdżają, zabierając ze sobą swoje firmy lub pomysły na biznes. Najwięcej przedsiębiorców osiedla się w Polsce – liczba firm założonych przez Białorusinów osiągnęła rekord w zeszłym roku i wciąż rośnie.
W ciągu pięciu miesięcy 2022 roku w Polsce zarejestrowano 473 firmy założone przez białoruskie osoby prawne lub fizyczne. Liczba ta stanowi ponad połowę nowych firm z białoruskim kapitałem, otwartych w Polsce w 2021 roku (912) i jest większa niż liczba firm założonych w całym 2020 roku (462). Są to dane podane 27 maja przez Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej.
W Polsce działa łącznie 3709 firm z białoruskim kapitałem. Gwałtowny wzrost ich liczby rozpoczął się w 2015 roku, osiągając punkt szczytowy w ubiegłym roku.
Najwięcej białoruskich firm powstało w województwie mazowieckim oraz w graniczących z Białorusią województwach podlaskim i lubelskim – razem ponad 70 proc. wszystkich zarejestrowanych firm.
Wśród miast na czołowych miejscach znajdują się Warszawa (1789 firm założonych przez Białorusinów), Białystok (405) i Biała Podlaska (199).
Jeśli chodzi o dziedziny, w których najwięcej Białorusinów rozpoczyna działalność gospodarczą, to są to transport towarów (562 firmy), budownictwo (252) i programowanie (225).
Od września 2020 roku do maja 2022 roku Białorusinom wydano około 650 tys. wiz Schengen. 340 tys. z nich wydała Polska. Tylko w ramach programu Poland.Business Harbour wizy na przeniesienie biznesu i specjalistów ze sfery IT otrzymało 40 tys. Białorusinów. Polska wydała też około 35 tys. wiz humanitarnych.
Poland.Business Harbour to specjalny program polskiego rządu dla przedsiębiorczych obywateli Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy. Zapewnia on dogodne warunki przeniesienia specjalistów i biznesu do Polski. Ma na celu przyciągnięcie do Polski profesjonalistów i potrzebnych gospodarce projektów.
W ramach programu istnieje możliwość ubiegania się o wizę krajową dla specjalistów IT, uczestników start-upów i różnych przedsiębiorstw, których wnioski wizowe zostaną rozpatrzone w pierwszej kolejności. Pod pewnymi warunkami można też otrzymać dotacje na rozwój biznesu.
Poland.Business Harbour przewiduje specjalne działania mające na celu ułatwienie relokacji i adaptacji w Polsce osób pracujących w sektorze IT, mających ciekawe pomysły na biznes lub będących właścicielami istniejących firm, którzy chcą przenieść swoje firmy do Polski lub otworzyć oddziały w kraju. Programem objęci są również członkowie ich rodzin.
Wcześniej Białorusini nie potrzebowali zaproszenia do pracy – wystarczył paszport, zdjęcie, formularz, ubezpieczenie i dowód pracy w danej sferze (lub dyplom wykształcenia technicznego). Ale od 1 lutego 2022 roku ulgi dla obywateli Białorusi zostały zniesione. Białorusini mogą jednak nadal uczestniczyć w programie razem z osobami z innych wymienionych krajów.
Portal Office Life podaje listę najbardziej znanych nazwisk, które pojawiły się w tym roku w polskich rejestrach. Na przykład w 2022 roku swoje biura w Polsce otworzyły Wargaming Group Wiktara Kisłego (Wargaming Warszawa) i A1QA Siarhieja Hwardziejcewa (A1QA Polska), Qul Alaksandra Arabieja (Qulix), Belka Games Dzmitryja Chusainowa (Belka Games PL) oraz Soft-FX inwestora walutowego Alaksandra Klimienki (Soft-FX PL).
Niektórzy Białorusini, którzy zainwestowali na polskim rynku, otwierają firmy pod flagami innych państw, których są rezydentami. Na przykład Wiktar Kisły i Siarhiej Hwardziejcau figurują w dokumentach jako obywatele odpowiednio Cypru i Malty.
Znaleźć białoruski biznes w Polsce pomoże mapa BY_MAPKA. Projekt jest stworzony dla tych, którzy chcą wspierać Białorusinów prowadzących działalność gospodarczą za granicą.
Białorusini świadczący usługi poza granicami kraju mogą trafić na mapę, wypełniając formularz. Uzupełnieniu danych firma pojawia się na stronie.
Na mapie jest już ponad 1000 punktów, gdzie można otrzymać wysokiej jakości usługi od Białorusinów położonych na całym świecie – od Los Angeles do Taszkentu. Zdecydowana większość z nich znajduje się w Polsce.
– Białorusini, którzy wyjechali do różnych krajów, mogą znaleźć innych Białorusinów świadczących określone usługi. Ktoś otworzył stację paliw, ktoś prowadzi salon strzyżenia, a ktoś inny robi manicure. W ten sposób ludzie w społeczności wspierają się nawzajem – powiedział twórca serwisu Paweł Liber podczas wywiadu z rosyjskim youtuberem Jurijem Dudziem.
Jak twierdzi Liber, w ten sposób budowana jest gospodarka wewnętrzna białoruskiej diaspory i “superspołeczności”, która przenika wszystkie kraje, w których mieszkają Białorusini.
Wśród zalet prowadzenia biznesu w Polsce Białorusini wymieniają łatwość rejestracji i prowadzenia działalności gospodarczej.
– Wchodzisz na stronę, wypełniasz krok po kroku formularz, wpisujesz swoje dane i zaraz po zarejestrowaniu możesz zacząć prowadzić działalność gospodarczą. Wszystko jest wysyłane do organów podatkowych automatycznie – mówi Siarhiej z serwisu samochodowego Team Motors w Warszawie.
Na Białorusi Siarhiej nie prowadził własnej działalności gospodarczej: – Trudno było tam wszystko otworzyć i bałem się to robić, bo każdy wie, co to za kraj i z jakimi procedurami biurokratycznymi ma się tam do czynienia.
– Ale tutaj jest o wiele łatwiej. Tutaj, zanim dostaniesz karę, zostaniesz pięciokrotnie upomniany. Nawet jeśli coś pójdzie nie tak, masz sześć miesięcy na zastosowanie się do nakazu. Tak właśnie było – mówi Siarhiej.
Niestety nie każdy biznes przynosi zyski i czasem trzeba go zamknąć.
– Zamykamy się dlatego, że nie mamy wystarczającej liczby klientów i z powodu pewnych błędów, które popełniliśmy – wyjaśnia Paweł, właściciel serwisu naprawy komputerów i telefonów SMP-Serwis w Białymstoku.
Mimo to nasz rozmówca zamierza dalej rozwijać biznes i korzystać z możliwości, jakie oferuje Polska. Zdaniem przedsiębiorcy najważniejsze jest, by dobrze się przygotować, zebrać jak najwięcej niezbędnych informacji i starać się popełnić jak najmniej błędów. Na razie założyciele serwisu planują zrobić krótką przerwę, by “spróbować jeszcze raz i dalej się rozwijać”.
Makar Mysz, ksz/ belsat.eu