«Выбараў проста не было». Платформа «Голас» падвяла вынікі альтэрнатыўнага падліку галасоў
Онлайн-платформа «Голас» разам з платформай «Зубр» і ініцыятывай «Сумленныя людзі» апублікавала выніковую справаздачу аб прэзідэнцкіх выбарах у Беларусі. Галоўная выснова дакументу – падчас выбараў адбываліся масавыя фальсіфікацыі і Аляксандра Лукашэнку нельга лічыць легітымным прэзідэнтам.
Аўтары справаздачы прыйшлі да высновы, што галасы за Святлану Ціханоўскую падлічаны няправільна, а Аляксандр Лукашэнка ніяк не мог набраць 80 % галасоў.
«На ўчастках, з якіх у нас ёсць пратаколы, галасоў за Святлану Ціханоўскую ў сярэднім у 13 разоў больш, чым на ўчастках, пратаколы з якіх атрымаць не ўдалося», – адзначаецца ў дакуменце.
На 22 % участкаў, па якіх назіральнікі атрымалі афіцыйныя звесткі, было сабрана больш за 81 % галасоў, агучаных ЦВК на карысць Ціханоўскай. То бок на апрацаваных участках за Ціханоўскую галасавалі ў сярэднім 360 чалавек, а на неапрацаваных – 26. Такая сітуацыя выглядае нерэалістычна, падкрэсліваюць аўтары справаздачы. Больш за тое, у Менску на 59 % выбарчых участкаў, з якіх ёсць звесткі ў назіральнікаў, у Ціханоўскай было больш галасоў паводле пратаколаў, чым на ўсіх участках гораду паводле падлікаў ЦВК.
У справаздачы адназначна сцвярджаецца: Лукашэнка ніяк не мог набраць больш за 80 % галасоў. На 1310 участках, з якіх назіральнікі змаглі атрымаць звестак афіцыйных пратаколаў ЦВК, ён нават з улікам фальсіфікацыяў меў толькі 61,7 %.
Супастаўленне дадзеных афіцыйных пратаколаў УВК з фотаздымкамі бюлетэняў на платформе «Голас» прывяло да выяўлення парушэнняў на мінімум 400 участках. То бок пры дапамозе альтэрнатыўнага падліку галасоў удалося даказаць фальсіфікацыі прыкладна на 30 % участкаў, якія фігуравалі ў аналізе.
Усяго праз онлайн-платформу «Голас» прагаласавалі 1 261 127 выбарнікаў, 1 047 933 пацвердзілі свой галасаванне праз нумар тэлефону. З гэтых пацверджаных карыстальнікаў «Голасу» 95,58 % прагаласавалі за Ціханоўскі і толькі 0,96 % за Лукашэнку.
«ЦВК агучыў лічбы, якія наагул не маюць ніякага дачынення да рэальнасці»
Аб’яднаны штаб на чале са Святланай Ціханоўскай прапаноўваў выкарыстоўваць платформу «Голас» для абароны галасоў беларусаў на выбарах. Беларусаў заклікалі дасылаць фота свайго бюлетэня, каб такім чынам правесці альтэрнатыўны падлік галасоў. Імёны распрацоўнікаў платформы «Голас» да нядаўняга часу не агучвалі. Аднак у дзень апублікавання выніковай справаздачы праекту топ-менеджар кампаніі EPAM Systems Павал Лібер прызнаў, што быў адным са стваральнікаў платформы. Усяго ў распрацоўцы «Голасу» прымала ўдзел больш за 40 адмыслоўцаў з Беларусі.
«Частка распрацоўнікаў ад самага пачатку знаходзілася за мяжой, а частка выехала, калі мы ўбачылі ціск на платформу, – распавёў у інтэрв’ю belsat.eu Павел Лібер. – Калі мы ўбачылі негатыўнае стаўленне да нашай платформы, мы палічылі, што для нас больш бяспечна будзе заставацца ананімамі. Але калі мы прэзентуем вынікі нашай працы, мы хочам паказаць, што яе рабілі жывыя людзі, якія жывуць у Беларусі і працуюць у беларускіх кампаніях. Цалкам захоўваць ананімнасць у такіх умовах нам падаецца непрымальным. Таму я пастанавіў зняць ананімнасць з сябе. Хаця многія распрацоўнікі яшчэ думаюць, ці варта гэта рабіць. Бо, безумоўна, цяперашняя справаздача вельмі нязручная для ўладаў, бо дакладна абгрунтоўвае, чаму выбары былі сфальсіфікаваныя».
Паводле Лібера, звесткі «Голасу» дазваляюць адназначна заяўляць, што Лукашэнка не з’яўляецца легітымным прэзідэнтам. Але пры гэтым стваральнікі платформы не сцвярджаюць, што на выбарах перамагла Святлана Ціханоўская, бо яны не маюць інфармацыі па ўсіх выбарчых участках.
«Сцвярджаць, што Святлана Ціханоўская перамагла, мы не можам. Па-першае, не ставілі задачу высветліць, хто перамог. Па-другое, памер фальсіфікацыяў быў такі, што абмяркоўваць гэтае пытанне няма сэнсу – выбараў проста не было. ЦВК агучыў лічбы, якія наагул не маюць ніякага дачынення да рэальнасці», – патлумачыў Лібер.
«Мы атрымалі лічбы, з якімі цяжка спрачацца»
Паводле Лібера, чаканні ад гэтага праекту цалкам рэалізаваліся, стваральнікі задаволеныя вынікамі «Голасу».
«Платформа «Голас» рэалізавалася адразу ў дзвюх плашчынях. Першая – гэта вобласць лічбаў. Мы атрымалі лічбы, з якім цяжка спрачацца, мы даказалі вялізарную колькасць фальсіфікацыяў. Другая плашчыня – псіхалагічная. Людзі верылі ў платформу, рабілі фатаграфіі на выбарчых участках, старшыні камісіяў гэта бачылі і, безумоўна, гэта сталася важным фактарам таго, што некаторыя камісіі палічылі галасы сумленна», – кажа распрацоўнік платформы.
Онлайн-платформа «Голас» ад самага пачатку выклікала востра негатыўную рэакцыю ўладаў. 6 жніўня Аляксандр Лукашэнка даручыў праваахоўным органам даць ацэнку законнасці альтэрнатыўнага падліку галасоў. Генпракуратура пагражала стваральнікам праекту адміністратыўнай адказнасцю.
Старшыня ЦВК Лідзія Ярмошына назвала платформу «Голас» «палітычнай афёрай», а таксама «шкодным, злачынным праектам», накіраваным на арганізацыю масавых закалотаў. Але Лібер кажа, што ўсе супрацьдзеянні з боку ўладаў амаль не паўплывалі на функцыянаванне праекту:
«Нягледзячы на ўсё перашкоды і абвінавачванні, мы ўсё роўна сабралі дастатковую даказальную базу, каб сцвярджаць, што выбары былі сфальсіфікаваныя. Мы ад самага пачатку разумелі, што будзе супрацьдзеянне, што ў краіне не будзе інтэрнэту. Таму прадумалі механізм, калі фотаздымкі можна будзе даслаць пазней. Бо можна адключыць інтэрнэт у краіне, але нельга сцерці фатаграфіі з тэлефонаў тысяч карыстальнікаў».
ІІ Belsat.eu
