На фоне дзеянняў беларускіх уладаў, якія ўгарэлі ад думкі пра беспакараным правядзенні параду перамогі над здаровым розумам, і апазіцыі, якая ціха сышла з розуму падчас правядзення праймерыз, здаровай застаецца хіба што айчынная прадпрымальніцкая супольнасць.
Частка гэтай супольнасці сцяміла, што выратаванне хварэючых – справа рук лекараў, і кінулася ім дапамагаць. Другая частка засяродзілася на выратаванне бізнесу як такога – па крайняй меры, у тых сектарах эканомікі, дзе яна сама і працуе.
І тое, і іншае цалкам разумна, правільна і дэманструе галоўнае: у краіне засталіся людзі, у каго ўсё нармальна не толькі з лёгкімі, але і з мазгамі.
Сёння ў Інтэрнэце з’явіўся зварот кіраўніка зноў створанай асацыяцыі рэстаратараў Вадзіма Пракопʼева. Зварот, у якім ён нікога ні ў чым не абвінавачвае, але тлумачыць: мы стваралі працоўныя месцы, мы плацілі падаткі, а гэтыя падаткі дзяржава пускала на неэфектыўныя праекты і зніжала якасць кіравання. Значыць, у дзяржаве трэба нешта мяняць.
Аднак некалькі раней, у канцы красавіка ў інтэрнэце з’явіўся зварот кіраўніка Рэспубліканскага саюзу прамыслоўцаў і прадпрымальнікаў Аляксандра Швеца. Ён таксама нікога і ні ў чым не абвінавачваў, але вельмі жорстка раскрытыкаваў падрыхтаваны ва ўрадзе праект указа № 143 «Аб падтрымцы эканомікі».
Паміж гэтымі двума зваротамі – вельмі сурʼёзная супярэчнасць. Спадар Пракопʼеў кажа: ва ўрадзе ёсць людзі, якія ўсё разумеюць, усе ўмеюць, і мы ведаем іх па імёнах, у твар і па рыторыцы. Спадар Швец кажа: урад – гэта значыць, гэтыя самыя людзі, якія ўсё разумеюць і ўсё ўмеюць, – абсалютна бездапаможныя, паколькі падрыхтавалі дакумент, які нічога не дае адказнаму (так, ён гэта слова ўжыў) бізнесу.
Абодва маюць рацыю.
Людзі ёсць, але яны нічога не вырашаюць, таму што не могуць. І не хочуць. Вырашаць – значыць уступіць у канфлікт з адзіным чалавекам, які вырашыць можа – але не будзе. Таму што ён для сябе ўжо ўсё вырашыў. Даўно. Калі – на світанку свайго валадарання – радасна абвясціў, што будзе гатовы паціснуць руку апошняму прыватнаму прадпрымальніку Рэспублікі Беларусь.
Бізнес увесь гэты час стараніўся публічнай палітыкі. Ён вырашаў усе кулуарна. Чыноўнікам давалі хабар за выдачу ліцэнзіяў, за арэнду памяшканняў, за магчымасць выйграць у тэндары. Кожны быў сам за сябе. Кожны спадзяваўся выйграць у адзіночку. У выніку Вадзім Пракоп’еў упэўнена сказаў, што лодкі з пасажырамі першага класа ад беларускага «Тытаніка» ужо адплываюць. Не ведаю, што ён меў на ўвазе. Верагодна, тых, каму дазваляюць вывесці грошы з-пад юрысдыкцыі нашай дзяржавы. Астатнім пасажырам застаецца мітынгаваць на «Тытаніку», калі іх не павяжуць па руках і нагах і не вернуць гвалтам у каюту.
Інфраструктура абароны інтарэсаў малога і сярэдняга бізнесу ў краіне сапраўды адсутнічае. Рэдкая птушка даляціць да сярэдзіны Дняпра, рэдкі Пракапеня здолее трапіць на прыём да прэзідэнта і атрымаць дзяржаўную падтрымку. Ім, якія атрымалі, здаецца, што яны зноў вырашаць усе шляхам «рэвалюцыі зверху». На жаль, так не атрымліваецца. Зарабіць вялікія грошы можна, вядома, і пры дыктатуры (пакінем хараство гэтага брэнда спадарыні Эйсмант). Але каб захаваць іх – патрэбная дэмакратыя. Патрэбны нармальны суд. Патрэбная свабодная прэса. Патрэбны паўнамоцны парламент і адказны перад народам урад.
Пакуль ні ў рыторыцы спадара Швеца, ні ў рыторыцы спадара Пракоп’ева гэтага няма. Але сам факт, што крытыка ўрадавай палітыкі ў галіне эканомікі становіцца ўсё больш гучнай, сведчыць аб цалкам надзвычайным становішчы. Гучна кажуць тыя, каму пакуль ёсць што губляць, акрамя сваіх ланцугоў, але, у агульным жа, яны могуць страціць ужо няшмат. Не так шмат, як раней. Страх робіць смелымі. Дзяржава менш страшная, чым рэзкае зніжэнне ўзроўню жыцця. Прычым не ў іх асабіста – ва ўсіх. Проста іх зробяць крайнімі. Гэта таксама адчуў спадар Пракопʼеў, таму і заклікае нас выпіць кубак кавы, каб дапамагчы канкрэтнаму афіцыянту. Пракопʼеў не хоча дажыць да новай Кастрычніцкай рэвалюцыі – ён паспеў удосталь наесціся вынікаў старой.
Бо стол ужо сервіруецца. Хутка запросяць.
Рэдакцыя можа не падзяляць меркавання аўтара.
