Весткі аб змене курсу валют у Беларусі, здаецца, зноў пачынаюць нагадваць франтавыя зводкі. Мы плаўна ўязджаем у 2011 год – з той невялікай розніцай, што тады Беларусь сама сябе сапхнула ў яр, учыніўшы паслявыбарчую расправу з іншадумцамі, а цяпер нас проста ўцягнула арыентацыяй эканомікі на перапрацоўку нафты.
Расце цана на нафту – нам дрэнна, таму што, маўляў, дарагая сыравіна для айчыннай нафтахіміі. Падае цана на нафту – нам усё роўна дрэнна, таму што цяпер адзін з галоўных валютных патокаў у краіну вычэрпваецца на вачах. Як казаў вядомы персанаж з фільма пра герояў грамадзянскай вайны Васіля Іванавіча і Пецьку, белыя прыйдуць – рабуюць, чырвоныя прыйдуць – рабуюць, няма куды беднаму селяніну падацца.
Не буду мучыцца пытаннем аб тым, чым апошнія паўгода ваганняў нафтавай кан’юнктуры займаўся беларускі ўрад. Чым бы ён ні займаўся, абы мы не плакалі. Аднак з гэтым, падобна, цяжка: чым больш радасныя твары прапагандыстаў дзяржаўнага тэлебачання, тым больш скаргаў раздаецца ў чэргах у кабінеты лекараў, тым суровей народ у крамах і менш прэміяльныя, што выплачваюцца настаўнікам. Зрэшты, апошняе, як справядліва заўважыў Арцём Шрайбман, наўрад ці адаб’ецца на выніках працы ўчастковых выбарчых камісій: уплыў апусцелых кашалькоў і халадзільнікаў на ўзровень дэмакратыі ў краіне не такі імклівы, як ўплыў прывязкі да расейскага рубля і цэн на нафту на курс рубля беларускага.
Можна толькі спрабаваць прадбачыць, як менавіта ўлады будуць адцягваць увагу электарату ад крызісу, які гэтак імкліва нарастае.
Гэта азначае, зразумела, што можна спрабаваць ўсё спіхваць на братэрскі саюз з Расеяй, але любы нармальны чалавек можа запытацца – дык якога хрэна, прабачце, вы гэтай рэдзькай займацца спрабуеце? Але на гэтае застарэлае пытанне адказ у наяўнасці: дык вы ж самі галасавалі ў 1995 годзе! Вось, на ўсё жыццё выбар і зрабілі! Праўда, адказ гэты мала суцяшае. Змена палітычнага пакалення адбываецца раз на дваццаць пяць гадоў, таму цяперашняму пакаленню такім адказам рот ужо не заткнеш.
І тады прыходзіць спакуса знайсці зласлівага і страшнага ўнутранага ворага, якім можна спалохаць большасць жыхароў краіны. У 2011 годзе, калі і грэчцы собіла стаць дэфіцытам, дарэчным для ўлады апынуўся тэрарыстычны акт у менскім метрапалітэне, і дваіх хлопцаў, нават не знайшоўшы час рэалізаваць іх канстытуцыйнае права на абарону, хуценька адправілі ў нябыт, павялічыўшы тым самым сумневы, ці тых знайшлі і расстралялі. Што будуць шукаць цяпер? І – каго? Апазіцыю? Такая спакуса быў ужо ў 2011-м, калі асабліва заўзятыя артысты ад улады адразу агучылі ідэю палітычнай матываванасці тэрарыстычных актаў у метро. Але апазіцыя тады сядзела ў «амерыканцы», альбо толькі што выйшла, так што спісаць на яе крывавы кашмар станцыі «Кастрычніцкая» ў рэальнасці не ўяўлялася магчымым. А цяпер вось яна, родная, гарэзнічае і нават загадзя абяцае пратэсты!
Сёй-той з маіх знаёмых адправіўся мяняць апошнія беларускія рублі на долары і еўра; іншыя, яшчэ больш прадбачлівыя, накіраваліся каб пацікавіцца, ці дадуць ім зняць валюту з валютных рахункаў у беларускіх банках. Фінансавая сістэма, хай нават адрэагуе з адносным спазненнем (вядомы фінансавы аналітык Вадзім Іосуб сцвярджае, што пік ўздзеяння падзення нафтавых коштаў мы адчуем месяцы праз тры – чатыры), у любым выпадку рызыкуе атрымаць сур’ёзны ўдар. Што нас чакае тады? Новая дэвальвацыя разам з дэнамінацыяй? Народ зноў, як у часы Хрушчова, будзе запасацца дробяззю?
Карацей, можна толькі ўяўляць, хто і што ўзгадае, калі крызіс сапраўды ўступіць у дзеянне. Пакуль мы толькі кветачкі нюхаем, а хрэн з рэдзькай саспеюць акурат перад прэзідэнцкімі выбарамі. Яны і заменяць большасці выбаршчыкаў папкорн. Яксьці так.
Аляксандр Фядута/АА belsat.eu
Рэдакцыя можа не падзяляць меркавання аўтара.
