Адбыўся суд па «стаўбцоўскай справе», якая ўзрушыла, напэўна, ўсю краіну. Навучэнец дзесятага класа Вадзім М. атрымаў максімальна магчымую ў ягоным узросце меру пакарання – 13 гадоў калоніі. Сёння яму 15 гадоў. Значыць, калі нават ён адбудзе ўвесь тэрмін, выйдзе дваццацівасьмігадовым моцным мужчынам. Будзе жыць далей.
Хтосьці скажа: «Лёгка абышлося».
Зусім не лёгка. Вадзім зламаў ўласнае жыццё. Ён не зможа атрымаць паўнацэнную адукацыю, нармальную, запатрабаваную прафесію і выйдзе на свабоду ў зусім іншай краіне. Бо гэта толькі здаецца, што ў нас нічога не мяняецца. Усё мяняецца, прычым на вачах. А вось ў калоніі час застывае, як застывае боль у вачах бацькоў забітага ім Сашы Р. і блізкіх забітай настаўніцы Марыны Пархімовіч. І гэта застылы час і стаў самай страшнай часткай вынесенага прысуду малалетняму забойцу.
Але я цяпер не пра гэта. Суд быў закрытым. У поўнай адпаведнасці з законам. Правільна – што ў адпаведнасці з законам і, магчыма, правільна, што закон прадугледжвае менавіта такі парадак разгляду справаў у выпадку, калі гаворка можа ісці аб стане псіхічнага здароўя непаўналетняй асобы, якая ўчынiла злачынства. Аднак рэзананс быў занадта вялікім, каб грамадства не стала шукаць адказы на пытанні.
І самае галоўнае з гэтых пытанняў – чаму было здзейснена гэта страшнае двайное забойства? Якія былі яго матывы?
У выпадку з разнёй бензапілой ў сталічным гандлёвым цэнтры, як ні дзіўна, пытанняў не было. Усе сышліся на думцы аб тым, што злачынец – псіхічна ненармальны. Прычым, хутчэй за ўсё, так і было. І думка пра гэта супакоіла вельмі многіх: маўляў, вось адзін псіх схапіўся за бензапілу – іншым непанадна будзе. Не ўсе ж псіхі.
А ў дадзеным выпадку пытанне аб матывах засталося. Нішто ж не прадвесціла трагедыі.
І як цяпер працаваць настаўнікам? Падазраваць у кожным дзесяцікласніку патэнцыйнага забойцу – без матываў? Быў бы вядомы матыў – стараліся б прадухіліць магчымы канфлікт, здымаць напругу, асабліва звяртаць увагу на ціхіх троечнікаў, якія могуць быць схільныя да выбуху эмоцый… А так?
Мне здаецца, у выпадку апеляцыі да вышэйстаячых судовых інстанцыяў мэтазгодна было б, каб хаця б Вярхоўны суд патлумачыў усім нам – у адмысловым прэс-рэлізе, ці што, – што менавіта адбылося ў Стоўбцах. Трэба развеяць непаразуменне, расставіць кропкі над «і». Прысуд бо кропкі не расставіў – ён толькі канстатаваў факт здзяйснення злачынства абвінавачаным і пазначыў меру пакарання. Не больш за тое.
Я не ведаю, як гэта можна зрабіць, не парушаючы закон. У дадзеным выпадку Валянціну Сукалу [старшыня Вярхоўнага суда. – Belsat.eu] відавочна лепш відаць. Але – паўтаруся, мне здаецца, – зрабіць гэта трэба.
Рэдакцыя можа не падзяляць меркавання аўтара.