Міністэрства культуры зацвердзіла план рамонтных прац Каложскай царквы. Драўляную сцяну пакінуць, але цалкам адрамантуюць.
19 ліпеня скончылася апошняе паседжанне ў Міністэрстве культуры, звязанае з пытаннем рамонту Каложскай царквы ў Горадні. На рамонт Каложы з прэзідэнцкага фонду выдзелілі 200 тысяч беларускіх рублёў. Як распавёў протаіерэй Аляксандр Балоннікаў, які служыць у царкве, засталося два тыдні на дапрацоўку праекту.
«Я вельмі спадзяюся, што праз два тыдні пачнуцца працы і да халадоў усё гэта скончыцца. Я задаволены, бо, дзякуючы гэтаму праекту, мы зможам маліцца ў царкве і служыць у бяспецы. Самае важнае гэта бяспека, таму што той стан драўляных згнілых крокваў і слупоў на якіх трымаецца дах і сцяна вельмі небяспечны і нават перадаварыйны. Самае галоўнае, што гэты рамонт не закрывае перспектыву рэканструкцыі», – кажа святар.
«Керамзіт і шклавата там ужо ёсць»
Як распавёў айцец Аляксандр, першае даследаванне праводзілася ў 2015-м годзе з удзелам навукоўцаў Беларускага нацыянальнага тэхнічнага ўніверсітэту. Акрамя таго з геарадарам сканаваць зямлю ўнутры і вакол царквы прыязджалі навукоўцы з Полацкага ўніверсітэту.
«Калі ўскрывалі драўляную сцяну, выявілася, што гэта не прыбудова 19-га стагоддзя, як меркавалася раней. Перабудова вялася, хутчэй за ўсё ў 1947-м годзе. Пасля вайны людзі самі прыносілі са сваіх падворкаў і дошкі, і слупы, якія ставілі замест тых, якія паставілі напрыканцы 19-га пачатку 20-га ст. І гэтыя слупы былі прынесены сюды не новымі. Гэта разабраныя старыя будынкі драўляныя, бо слупы гэтыя ўжо маюць сляды і балтоў, і цвікоў. Іх пераварочвалі да гары, каб не супадалі гэтыя прабоіны і выкарыстоўвалі тут, каб умацаваць гэтую сцяну».
Протаіерэй распавядае, што да 1977-га года царква стаяла без вокнаў.
«Не было падлогі ў царкве, проста пяском было пасыпана. А тут калі мы ўскрылі мы ўбачылі што? Керамзіт і шклавату. Частка сцяны вось такім чынам уцепленая керамзітам, а частка шклаватай. Паколькі дрэва было выкарыстана таксама не самае лепшае, яно хутка згніло. Нібыта і не старое дрэва, а ўсё знішчанае».
Драўляная сцяна застанецца, але з новай абшыўкай
Згодна з планам рамонту, у першую чаргу будуць умацаваныя часткі сцяны і даху: усё што згніло і не выконвае сваёй функцыі. Здымецца абшыўка і рэйкі, якія сёння закрываюць дзіры паміж дошак.
«Перш за ўсё мы ўмацуем гэты кут драўлянай сценкі. Хутчэй за ўсё, уся вонкавая абшыўка будзе змененая. І тое, што згніло ўнутры, а згніло шмат чаго, на жаль, гэта таксама ўсё будзе мяняцца. Вырашылі, што сцяну ніхто мяняць не будзе. Толькі падрамантуюць», – распавядае пра ход рамонтных прац айцец Аляксандр.
«На жаль, уражанне сёння складваецца такое, як сёння некаторыя кажуць:як хлеў. І мы хочам адысці ад гэтых рэек і замест іх паставіць тое, што будзе нагадваць пілястры, фрагменты на каменнай сцяне. Усё будзе з дрэва. Толькі ўмацуецца гэты кут, які прасеў. Уся электрыфікацыя будзе па-новаму зроблена, унутры разводка электрычнасці будзе і тут падводка будзе падлучаная. Дрэва абяцаюць, што выберуць найлепшае, якое ёсць у Беларусі. Я вельмі спадзяюся, што новая абшыўка будзе больш прывабнай. Бо, канешне, вельмі сорамна за такі стан царквы».
Магчымасць рэканструкцыі застанецца
Рэканструкцыя Каложы планавалася яшчэ ў далёкія 90-я гады, калі свае паслугі па рэстаўрацыі прапанавалі французы. Тады склалі праект пабудовы шкляной сцяны замест драўлянай. Своеасаблівае спалучэнне мадэрну і старажытнасці. Можна было б з вуліцы праз шкло назіраць, як гараць царкоўныя знічы і праходзяць малебны. На вялікі жаль праект не ажыццявілі, а да рамонту сцяны, якая дайшла да аварыйнага стану, улады прымуцца толькі цяпер. Як лічыць айцец Аляксандр, самае важнае, што застанецца магчымасць рэканструкцыі.
«Было дзве канферэнцыі, на якіх мы шукаем самы лепшы варыянт канцэпцыі, як рэстаўраваць, бо мы ведаем, што на сённяшні дзень сапраўды з рэстаўрацыяй не так усё проста. І мы павінны не спяшацца, а прыйсці да тых высноў, якія будуць найлепшыя і для царквы, і каб можна было сказаць: «якія малайцы, беларусы! Сапраўды змаглі адрэстаўраваць царкву так, як гэта можа быць прыкладам і для іншых», – кажа святар.
ПВ
