Урачыстае перапахаванне Кастуся Каліноўскага і ўдзельнікаў паўстання 1863–1864 гг. ВІДЭА
22 лістапада ў Вільні адбылося перапахаванне Кастуся Каліноўскага і ўдзельнікаў паўстання 1863–1864 гг. Belsat.eu зладзіў наўпроставую трансляцыю з Вільні.
У эфіры «Белсату» мы паказалі цырымонію грамадскага развітання і ўрачыстую працэсію на могілкі Росы, дзе парэшткі паўстанцаў і Кастуся Каліноўскага знайшлі спачын у капліцы. Апроч гэтага, нашыя журналісты ў адмыслова пабудаванай мабільнай студыі паразмаўлялі з гісторыкамі, актывістамі, палітыкамі ды іншымі беларусамі, якія прыехалі на ўшанаванне паўстанцаў.
17:45 «Белсат» завершыў наўпроставую трансляцыю з урачыстасцяў у Вільні. Дзякуй, што былі разам з намі.
17:30 Капліцу на могілках Росы адкрылі для ўсіх ахвотных аддаць даніну павагі паўстанцам.
17:10 Роты ганаровых вартаў польскага і літоўскага войскаў салютуюць паўстанцам.
17.00 Сцягі, якімі былі накрытыя труны лідараў паўстання 1863-1864 гг. Кастуся Каліноўскага і Зыгмунда Серакоўскага, перадалі прэзідэнтам Польшчы і Літвы.
16:30 Труны з паўстанцамі данеслі да нацыянальнага некропалю – могілак Росы. Тут пройдзе апошняе развітанне з героямі паўстання 1863–1864 гг. Іх пахаваюць у капліцы.
16:20 Жалобная працэсія наблізілася да могілак Росы. У шэсці бяруць удзел тысячы людзей.
16:14 Калона прайшла праз Вострую браму. Людзі скандуюць «Жыве Беларусь!». Працэсія ідзе на могілкі Росы.
16:00 Ганаровая варта літоўскага войска дайшла да Вострай брамы. Тут адбудзецца малітва за загінулых.
15:24 Урачыстае шэсце ідзе галоўнымі віленскімі вуліцамі. Да яго далучаецца ўсё больш людзей.
15:18 Ганаровая гвардыя вынесла 20 трунаў з Катэдры. Жалобная працэсія рушыла на могілкі Росы.
15:00 З Катэдры выносяць труны з парэшткамі паўстанцаў. Калона рухаецца на віленскія могілкі Росы. Урачыстая працэсія зробіць адзін прыпынак – каля Вострай брамы.
14:50 Рыхтуецца вынас трунаў паўстанцаў з Катэдральнага сабору Святых Станіслава і Уладзіслава.
14:45 Дырэктарка тэлеканалу «Белсат» Агнешка Рамашэўская-Гузы:
«Гэта неспадзяваная гістарычная справядлівасць. Ніхто не спадзяваўся, што так адбудзецца. Уражанне ад таго, што тут адбываецца, надзвычайнае.
Афіцыйная адсутнасць прадстаўніка Беларусі была б вельмі дрэннай. Да апошняга моманту былі ваганні, каго даслаць. Але мы бачым, што рашэнне было прынятае. Гэта паказала, што сапраўды Беларусь – адна з краінаў-спадкаеміц, нягледзячы на тое, падабаецца нам унутраны лад краіны ці не».
14:40 Віцэ-прэм’ер Беларусі Ігар Петрышэнка прамовіў па-беларуску:
«Беларуская мова прысутнічае ў афармленні мемарыялу, дзе будуць пакоіцца паўстанцы. Мы ўдзячныя літоўскаму боку за праведзеную працу і плённую супрацу. І безумоўна за магчымасць быць усім разам у Вільні дзеля ўшанавання нашых землякоў…
Для кожнай краіны ёсць свой вобраз Каліноўскага, але ён не павінен стаць той гістарычнай постаццю, якая выкарыстоўваецца ў палітычных мэтах. Наадварот, гэта тая старонка нашага супольнага мінулага, якую мы павінны шанаваць і якая нас аб’ядноўвае цяпер і ў будучыні».
14:25 Польскі прэзідэнт Анджэй Дуда:
«Мы сустрэліся, каб супольна ўшанаваць герояў паўстання 1863–1864 гг. Мы сустрэліся пад знакамі Белага арла, Пагоні і святога арханёла Міхаіла, гербамі Польшчы, Літвы і Русіі. Рывок 1863 года быў накіраваны супраць царскай імперыі, якая знішчала нашую супольную дзяржаву і зняволіла нашыя народы.
Гэтае паўстанне было апошнім акордам той цудоўнай сімфоніі розных культур, моваў і веравызнанняў, якія гучалі ў Рэчы ПаспалітайГэтай урачыстасцю мы аддаем апошні паклон і пахаваем парэшткі дваццаці герояў паўстання».
14:15 Слова ўзяў прэзідэнт Літвы Гітанас Наўседа.
«Кастусь Каліноўскі нарадзіўся каля сучаснай беларуска-польскай мяжы, лісты з-пад шыбеніцы пісаў на беларускай мове, заклікаючы народ змагацца за справядлівасць і свабоду… Як і ў тыя далёкія часы, дэвіз «за нашую і вашую свабоду» сёння застаецца актуальны».
14:07 Прамаўляе Тадэвуш Кандрусевіч.
Таму сённяшняя падзея мае вельмі вялікае значэнне для Беларусі. Кастусь Каліноўскі належыць нашай гісторыі як той, хто ўсведамляў беларусаў як асобную нацыю, якая мае права на самавызначэнне. У ім і ягоных паплечніках мы бачым своеасаблівы альтруізм, самаахвярнасць, усведамленне ўласнае годнасці…
13:40 Пачынаецца эўхарыстычная літургія. Гэта ключавы момант імшы.13:10 На закрытай урачыстай цырымоніі пачалася частка прад назваю «Літургія слова» – на ёй прачытаюць урыўкі са Святога пісання.
13:00 У Катэдры пачалася ўрачыстая імша.
12:50 Прэзідэнты Польшчы і Літвы Анджэй Дуда і Гітанас Наўседа зайшлі ў Катэдру. Праз некалькі хвілінаў пачнецца ўрачыстая імша. Тадэвуш Кандрусевіч прадставіць Беларусь на беларускай мове.
12:45 Афіцыйны прадстаўнік Беларусі, віцэ-прэм’ер Ігар Петрышэнка, у Вільні.
12:15 Спынілі пропуск людзей на развітанне з паўстанцамі. Чакаецца прыбыццё ўдзельнікаў афіцыйных дэлегацыяў.
12:10 На ўрачыстасці ў Вільні прыехала старшыня Рады БНР Івонка Сурвіла. Сёння адбудзецца ўрачыстае паседжанне Рады БНР у Вільні.
«Я заўсёды лічыла Кастуся Каліноўскага нацыянальным героем», – кажа Івонка Сурвіла у эфіры «Белсату».
12:00 Дзяржаўныя медыі ігнаруюць урачыстасці ў Вільні. Уся ўвага нарадзе Лукашэнкі ў Віцебску, прысвечанай развіццю аграпрамысловага комплексу.
«Мы прыехалі сюды, каб быць разам. У беларускай афіцыйнай улады няма сумлення», – кажа прысутны мужчына.
11:35 Кіраўнік Беларусі Аляксандр Лукашэнка ў Віцебску мае правесці нараду пра развіццё сельскай гаспадаркі ў рэгіёне.
11:25 На Катэдральнай плошчы ў Вільні пераважна беларускія сцягі.
11:15 Гісторык Алесь Краўцэвіч распавядае, што Санкт-Пецярбург паўплываў на фармаванне Кастуся Каліноўскага:
«Гэта адзіная асоба, адзіны сапраўды нацыянальны герой, які прысутнічае ў масавай свядомасці Беларусі. Незалежна ад узросту, поглядаў, палітычных перакананняў. Гэта адзіны герой, які дастаўся незалежнай Беларусі ў спадчыну ад савецкай Беларусі».
10:55 Пісьменнік Уладзімір Арлоў у эфіры «Белсату» кажа, што годнага ўшанавання Кастуся Каліноўскага беларусы дачакаюцца, калі Беларусь будзе вольная і памяняецца ўлада.
Блогер Эдуард Пальчыс піша ў Facebook, што да 13:00 (паводле віленскага часу) на Катэдральнай плошчы ў Вільні будзе фармавацца беларуская калона. А 13:20 яна мае рушыць на могілкі Росы.
10:45 Людвіка Кардзіс, кіраўніца Віленскага беларускага музею імя Івана Луцкевіча, у эфіры «Белсату» дзеліцца ўспамінамі, што памяць Каліноўскага і раней ушаноўвалі на гары Гедзіміна ды ўскладалі кветкі да драўлянага крыжа, пастаўленага архітэктарам Антоніем Вівульскім.
Цырымонія грамадскага развітання з паўстанцамі пачалася а 08:30. Паводле плану, яна працягнецца да 11:30. Пасля чакаецца прыезд афіцыйных дэлегацыяў. Сярод іншых, прэзідэнта Польшчы Анджэя Дуды і прэзідэнта Літвы Гітанаса Наўседы. Беларусь рэпрэзентуе віцэ-прэм’ер Ігар Петрышэнка. А 12:00 пачнецца святая імша, якую супольна адслужаць біскупы трох краінаў: Літвы, Польшчы і Беларусі.
Паводле журналіста «Белсату» Паўла Мажэйкі, на плошчы перад базілікай дзясяткі бел-чырвона-белых сцягоў.
- Кастусь Каліноўскі быў адным з кіраўнікоў паўстання 1863–1864 гг. Выдаваў з паплечнікамі першую беларускамоўную газету – «Мужыцкая праўда». Быў схоплены царскімі жандарамі ды пакараны смерцю праз павешанне за арганізацыю паўстання супраць царскага рэжыму. Расправа адбылася 22 сакавіка 1864 г. на Лукішскім пляцы ў Вільні. Імаверна, што Каліноўскага пахавалі на гары Гедзіміна, дзе ў тыя часы месціўся расейскі ваенны гарнізон.
