Сцяпан Святлоў, ён жа блогер NEXTA, з’ехаў з Беларусі на пачатку 2018-га напярэдадні ператрусу ў кватэры яго бацькоў. Потым было крымінальная справа па артыкуле «абраза прэзідэнта». А праз амаль два гады ён стаў самым уплывовым блогерам краіны. У сацсетках і на YouTube у яго больш за паўмільёна падпісчыкаў. Калі-небудзь ён сядзе ў цягнік і вернецца ў Беларусь.
Тата патлумачыў мне, што адбываецца ў краіне
У дзяцінстве мне бацька распавядаў, што на самой справе адбываецца ў Беларусі. Потым я пачаў самастойна шукаць інфармацыю, чытаў незалежныя сайты і зразумеў – нешта не так. Я на ўласныя вочы бачыў разгоны маўклівых пратэстаў. Мне было тады 13. Гэта моцна паўплывала. Я хадзіў на палітычныя акцыі. Апошняя была ў лютым 2017 года. Тады ў Менску людзі выйшлі на «Марш раззлаваных беларусаў» супраць дэкрэту аб дармаедстве. Прыйшоў туды з сябрамі. Убачыў шмат маладых і зразумеў, што будучыня не страчаная.
Спачатку была музыка
Гурт NEXTA з’явіўся ў ліцэі [Беларускі гуманітарны ліцэй імя Якуба Коласа – фактычна падпольная ўстанова адукацыі, дзе ўсе прадметы вывучаюцца на беларускай мове. – Belsat.eu]. Мы гралі каверы на ліцэйскіх канцэртах.
Першую тысячу старых беларускіх рублёў мы зарабілі, граючы ў падземным пераходзе. Я граў на трубе, а сябар – на гітары. Потым зʼявіўся яшчэ адзін гітарыст. Вось так і зʼявілася наша група. Але мы зрабілі толькі тры трэкі.
Я сам прыдумаў канцэпцыю песні «Выбора нет» [кавер на песню «Выйсця няма» гурта «Сплін». – Belsat.eu], якая выйшла напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў. Слухаў тады «Сплін» і падумаў, што ў Беларусі па сутнасці тое ж самае – за 20 гадоў нічога не змянілася, і накідаў тэкст. А фінальную версію нам дапамог зрабіць адзін вядомы паэт. Ён прасіў не называць ягонага імя.
Наогул розную музыку люблю і лайкаю ўсё запар. Падабаецца Скрабін, Three Days Grace, Oxxxymiron. Я, дарэчы, прапаноўваў хлопцам з гурта зноў сабрацца, але нешта не атрымліваецца. Хоць усе, хто граў у NEXTA, цяпер жывуць у Польшчы.
Уся сямʼя мяне падтрымлівае
Мама спачатку з насцярожанасцю ставілася да майго влогерства, а потым змірылася. У прынцыпе, у маёй сям’і ўсе мяне падтрымліваюць і падзяляюць мае погляды. Не з усім згаджаюцца, але чытаюць, раяць.
Раней я быў за байкот. Цяпер – за рэвалюцыю ў свядомасці
У 2015 годзе выбары былі безальтэрнатыўнымі. Я думаў, што байкот – гэта адзіны слушны шлях. Я спадзяюся, што мае падпісчыкі, якія прыйдуць на акцыю 8 лістапада ў Менску, дапамогуць разабрацца, што рабіць зараз і якія дзеянні распачаць перад выбарамі 2020 года. Невядома, што будзе праз год, якія будуць кандыдаты, і ці будуць вулічныя пратэсты.
Я выступаю за рэвалюцыю. Рэвалюцыю ў свядомасці беларусаў. Проста лайкаў недастаткова. Я не заклікаю людзей выходзіць на вуліцу. Я заклікаю адстойваць свае правы. Хоць бы там, дзе вы працуеце. Я заклікаю фіксаваць бязмежжа і публікаваць гэта. І пачынаць трэба з сябе.
Я не правы і не левы
Гэты падзел на правых і левых злёгку састарэў. Я стараюся ўзважана падыходзіць да ўсяго. Усё роўна ці гэта легалізацыя марыхуаны ці нешта яшчэ. Трэба проста паглядзець на развітыя краіны, якія гэта ўжо ўкаранілі, ацаніць усе мінусы і плюсы. Але галоўнае, каб гэта не было рашэнне аднаго чалавека. Успомніце забарону на продаж алкаголю ў Беларусі, які Лукашэнка ўзяў і прыбраў сваёй валасатай рукой.
Лукашэнка – гэта…
Лукашэнка – гэта савок ва ўсім. У поглядах і справах.
Пра парламенцкія выбары-2019
Удзел маладых людзей у цяперашняй парламенцкай кампаніі лепш, чым марнаванне і сядзенне на канапе. Любы рух прыносіць карысць. Калі ты сядзіш – дакладна нічога не зменіцца. Трэба размаўляць з людзьмі, прасоўваць свае ідэі, не баяцца і спрабаваць нешта змяніць.
Краіну трэба выцягваць з гэтага балота. Мы ўжо не на дне. Мы пад ім. Палова краіны хоча з’ехаць, а другая не бачыць перспектыў.
Апазіцыя
Беларуская апазіцыя – яна розная. Улада 25 гадоў рабіла ўсё, каб яна не аб’ядноўвалася. Таму цяпер яе лёгка паліваць брудам і таўраваць. Безумоўна ёсць апазіцыянеры, што прайшлі турмы, падвяргалі жыццё небяспецы і бралі на сябе адказнасць за тысячы людзей.
Малайцы, што яны нешта робяць. Дрэнна, што разʼяднаныя. Але назваць чалавека з апазіцыі, якога бачу ў прэзідэнцкім крэсле, я не магу.
Чыноўнікі з грашкамі, але дрэннага пра іх не скажаш
Сярод чыноўнікаў ёсць людзі, пра якіх не хочацца казаць дрэнна. Напрыклад, Уладзімір Макей і Сяргей Румас. Так, яны дзейнічаюць у тых рамках, якія ў іх ёсць. Але як людзі, мне здаецца, яны даволі нядрэнныя і не асоба зашкварыліся. Нягледзячы на ўсе іх мінулыя грашкі чамусьці яны здаюцца нядрэннымі. Можа гэта вышыванка Макея зацямніла мне вочы…
Калі прыйдзецца выбраць паміж «Белсатам» і блогерствам
Я люблю «Белсат», але калі трэба будзе выбіраць, то я выберу блогерства. Блог – гэта свабода. «Белсат» – гэта зарплата.
Я гатовы працаваць грузчыкам, але сваю справу не кіну і буду далей займацца блогерствам.
У Беларусі на 1000 праглядаў на YouTube можна зарабіць $0,3
На 1 млн праглядаў я зарабляю $300.
У нармальных краінах за 1000 праглядаў даюць $1. Такі вось рынак рэкламы. Беларускі бізнес баіцца даваць рэкламу ў маім Telegram’е. У асноўным рэкламадаўцы самі на мяне выходзяць, але яны з Расеі. Часам гэта нейкія паблікі. Часам кампаніі. Я заўсёды іх правяраю на наяўнасць пракрамлёўскага дыскурсу. Рэклама ў мяне каштуе ад $300 да $1000.
Прадакшн NEXTA
Зараз я раблю ў сябе дома студыю. Збіраю каманду і планую запусціць эфіры на YouTube. Ёсць шмат ідэй. А ў будучым хачу адкрыць прадакшн або школу блогераў.
Я тут з шаурмаю, а яны хочуць сэлфі
У Варшаве быў выпадак, калі я купіў сабе шаурму і тут падыходзяць хлопцы і просяць зрабіць з імі сэлфі. Не люблю, калі мяне пазнаюць на вуліцы.
Мой настаўнік – YouTube
У асноўным я глядзеў расейскіх блогераў і стараўся стварыць нешта сваё. Увогуле мой галоўны настаўнік – YouTube. З беларускімі блогерамі сябрую. Праўда, Улад Бумага [Влад Бумага, беларускі блогер. – Belsat.eu] мне ніколі не пісаў. Анатоль Шарій [Анатолій Шарій, украінскі блогер. – Belsat.eu] – цікавы кейс, але я яго асуджаю.
Мне здаецца, свабода слова мае на ўвазе, што павінны быць блогеры за Лукашэнку, якія гавораць ад імя гэтых 10% людзей, і тыя, хто супраць яго.
У мяне разумныя падпісчыкі
На мяне падпісаныя людзі, якія думаюць. Калі яны з чымсьці не згодныя, то абавязкова гэта адкаментуюць. Дарэчы, у апошні час стала больш хейтэраў. Падобна на тое, што было створанае нешта накшталт фабрыкі троляў. Яны лайкаюць адзін аднаго і падымаюць рэйтынг. Нармальныя людзі іх лёгка вылічаюць. Я гэтым не займаюся.
Пра страхі
Баюся кашмараў і вышыні. Проста я ў дзяцінстве зваліўся з дрэва. Але хачу скокнуць з парашутам і цяпер думаю, як гэта паказаць на сваім канале. А яшчэ баюся, што прыйдзе Расея.
Запісаў Юрась Высоцкі/ІР
Фота: Дзяніс Дзюба
