Аляксандр Лукашэнка чакае ад Нікола Пашыньяна запросінаў у Ерэван. Пра гэта кіраўнік адной з фракцыяў армянскага парламенту, мультымільянер Гагік Царук’ян заявіў журналістам.
Царук’ян вядомы тым, што падарыў Мікалаю Лукашэнку 400-літровую бочку каньяку і двух белых ільвянятаў. Ці наспела патрэба ў візіце Лукашэнкі ў паслярэвалюцыйны Ерэван? Інтэрв’ю Сяргея Пелясы з армянскім палітолагам Рубэнам Мэграб’янам.
Лукашэнка прыняў новага амбасадара Арменіі ў Беларусі і пры гэтым заявіў, што Арменія – надзейны партнёр. У тым ліку ў межах АДКБ. Цяпер яшчэ трывае спрэчка, хто будзе генеральным сакратаром гэтай арганізацыі – Беларусь ці Арменія або хтосьці яшчэ. Як вы ацэньваеце гэтую заяву і тое, што Лукашэнка павіншаваў Пашыньяна з прызначэннем на пасаду прэмʼер-міністра Арменіі?
Гэта пратакольныя пытанні, якія ў любым выпадку павінныя быць развязаныя менавіта такім чынам. З іншага боку, і ў афіцыйнага Менску, і ў афіцыйнай Арменіі ёсць разуменне таго, што не варта ўскладняць і без таго складаныя стасункі. Пагатоў калі паміж Арменіяй і Беларуссю няма ніякіх прынцыповых пытанняў, якія прыводзілі б да таго, што ў нас не былі б добрыя дачыненні. Усе разумеюць: тое, што адбылося да гэтага часу, – гэта больш пытанні, так бы мовіць, штучнага характару, выкліканыя тымі ці іншымі абставінамі. Для кіраўнікоў АДКБ гэтае пытанне, як вы сказалі, застаецца пакуль неразвязаным. Пастанавілі гэтае пытанне абысці, скажам так.
А продаж Беларуссю ракетных комплексаў «Паланэз» – гэта не прынцыповае пытанне? Менск узбройвае ворага Ерэвана.
Так, гэта прынцыповае пытанне. Але на гэты момант мы бачым, што гэты працэс не атрымаў свайго працягу. Што будзе далей, пажывём – пабачым.
Армянскі навінавы партал «Aravot» апублікаваў каментар Гагіка Царук’яна, мультымільянера і лідара адной з фракцыяў цяперашняга парламента. Мы ведаем, што Царук’ян – скажам так, сябар і добры партнёр Лукашэнкі. Царук’ян заявіў, што гаварыў праз тэлефон з Лукашэнкам і той чакае ад Ерэвану або ад Пашыньяна запросінаў у Арменію. Ці надышоў момант, каб новыя армянскія ўлады запрасілі кіраўніка Беларусі ў сваю краіну?
Я думаю, што гэтае пытанне пакуль не наспела. Бо некаторыя пытанні патрабуюць прынцыповага развязання ў рэчышчы таго, што ў нас няма прычынаў, каб у нас не былі добрыя стасункі. І ўскладняць нашыя і без таго складаныя дачыненні ў гэтым плане таксама не варта. Гэтыя пытанні павінныя атрымаць сваё прынцыповае развязанне ды толькі пасля гэтага, магчыма, і будзе такая прапанова. Давайце глядзець на рэчы больш рэальна.
Усё ж такі Арменія для Беларусі не ёсць прыярытэтным кірункам, як і наадварот. Тым больш калі ўлічваць, перад якімі выклікамі стаў Лукашэнка цяпер у сваіх стасунках з Расеяй.
І ў Арменіі таксама цяпер вельмі важны перыяд, звязаны з фармаваннем ураду, з праграмай ураду, якая хутка зʼявіцца, будзе план нейкіх рэформаў, будзе абʼяўленая стратэгія. Увогуле цяпер гэтыя двухбаковыя адносіны – не самае галоўнае. Галоўнае, каб яны не нарабілі такога шуму, як было апошнім часам.
Мне здаецца, што парадаксальна, але можна чакаць нейкага тактычнага ці то саюзу, ці то партнёрства паміж Лукашэнкам і Пашыньянам, улічваючы менавіта ціск Масквы. Гэта значыць, Арменія ды Беларусь застаюцца пад, вядома, розным ціскам і ўплывам Масквы. Ці не могуць Пашыньян з Лукашэнкам знайсці часова агульную мову, каб разам каардынаваць свае намаганні для памяншэння ціску?
Тэарэтычна ўсё можа быць. Тым больш у сказаным вамі ёсць пэўная рацыя.
Гэта будзе залежаць ад развіцця, бо мы бачым, што Лукашэнка схільны даваць адпор усім імперскім намерам Масквы. Тое самае можна сказаць і пра Ерэван.
Мы бачым, што Арменія праводзіць перамовы пра газ. У Ерэване ідзе працэс супраць Робэрта Качар’яна. Гэта пытанні, якія Расея, скажам так, успрымае неадназначна, і могуць быць розныя рэакцыі наконт гэтага. Як, напрыклад, Качар’ян ужо сядзеў у турме, а Пуцін віншуе яго з Новым годам. У залежнасці ад развіцця могуць быць розныя канфігурацыі. Так ці інакш я не здзіўлюся, калі што.
А як бы вы ацанілі той факт, што вядомы расейскі журналіст армянскага паходжання Бабаян зняў фільм-рэпартаж пра падзеі 1 сакавіка 2008 года, калі былі расстраляныя ўдзельнікі мірнага пратэсту супраць прэзідэнцкіх выбараў? І тое, што зʼявілася інфармацыя ў СМІ, быццам Качар’ян праспансараваў ягоны ганарар? Гэта не ўмяшанне ў справы Арменіі з боку Расеі? Такі трошкі завуаляваны ўплыў на грамадскую думку.
Тое, што ўказаны вамі журналіст працуе на РТР, а гэта дзяржаўны тэлеканал, можна расцаніць і гэтак таксама. Але, хутчэй за ўсё, гэта асабістая ініцыятыва і мае больш армянскае паходжанне. Гэта маё дапушчэнне. Што датычыць гэтага фільму, то ён быў рэзка раскрытыкаваны актыўным сегментам армянскага грамадства. Тэлеграм-канал «Баграмян-26» перадаваў гэтую інфармацыю, гэтага пакуль не пацвердзілі і не аспрэчылі. Будзем чакаць развіцця падзеяў, але фільм сваёй мэты проста не дасягнуў. Чаго і варта было чакаць, бо ёсць армянская прыказка: у хлусні ногі кароткія.
У нас таксама ёсць падобная прыказка. Новы парламент і новы стары прэмʼер пачалі сваю працу літаральна тыдзень таму, крыху больш. Як вы ацэньваеце першыя дні парламента? Якіх зменаў найбліжэйшымі месяцамі варта чакаць у Арменіі?
Гэты тэрмін, які прайшоў з пачатку новай сесіі новаабранага армянскага парламенту, не той, які дазваляе падводзіць нейкія вынікі. Можна казаць пра ўражанні. Мы бачым, што гэта ў асноўным маладыя матываваныя грамадзяне Арменіі, дэпутацкі корпус, нацэлены на вынік, і з энтузіязмам узяўся за працу. Адбіваецца ў пэўнай меры і нястача жыццёвага досведу, але, па-мойму, гэта адзіная хіба, якая выпраўляецца з часам. Таму гэты аптымізм, узброіўшыся якім, яны ўзяліся за працу ў новым парламенце, абгрунтаваны. Вынікі будуць у залежнасці ад сфераў у кароткатэрміновай, сярэднетэрміновай перспектыве.
Цяпер можна сказаць, што сфармаваўся і парламент, і ўрад, якія прыбываюць ужо па-за перадвыбарнаю логікаю. Гэта значыць, яны нацэленыя на больш устойлівы і доўгатэрміновы вынік.
Вы асабіста развязанне якой праблемы чакаеце ў першую чаргу новым урадам і парламентам?
Па-першае, я думаю пра крокі, якія зробяць незваротным хаду рэформаў у Арменіі. Для гэтага, вядома, нам вельмі патрэбная судовая рэформа. З улікам таго, у якой жахлівай сітуацыі застаецца судовая сістэма, проста непрымальнай, я думаю, гэтыя элементы пераходнага правасуддзя павінныя быць. І, безумоўна, эканамічныя рэформы, якія вельмі важныя, каб грамадзяне адчулі рэальныя перамены ў сваім жыцці.
Інтэрв’ю паказалі ў праграме «Прасвет» з Алінаю Коўшык:
