Памятаеце, як уся беларуская апазіцыя дружна, у поўным складзе, адмаўлялася хадзіць на менскую плошчу Бангалор? Аргумент быў просты: там сабачак выгульваюць – так што, нам, такім адважным змагарам з крывавым рэжымам, ступаць нашымі заслужанымі нагамі па сабачых купах? Мы не пойдзем! Мы будзем грукаць галавой у зачыненыя дзверы, пакуль не праламаем іх!
Ну, грукалі. Ніякага іншага месца для выгулу апазіцыянераў улада лідарам палітычных партый не прапаноўвала. А навошта? Ну, грукнецеся пару-тройку разоў у гэтыя самыя дзверы, ну, нарвецеся на шчыты і дубінкі АМАПу… хто вінаваты? Крывавы рэжым? Так, досыць, не такі ўжо ён і крывавы-смярдзючы, так, як ужо да сабачых купаў апусціўся, але пасля выкраданняў апанентаў на мяжы стагоддзяў так сам спалохаўся ўласнай крывавасці, што абмяжоўваецца перабітымі насамі журналістаў. У астатнім – ідзіце і размаўляйце з выбарнікамі на Бангалор. Там ужо сапраўды крывавасці не будзе.
Іншая справа, што ісці на Бангалор, каб сустрэцца з даўно надаелымі асобамі і выслухаць вядомыя ўсім лозунгі, выбарніку не хацелася. Знік унутраны стымул да паходу на сабачую пляцоўку. А іншага Гайд-парку ніхто яму не прапаноўваў. А чаго, уласна, чакаць ад крывавага рэжыму? Як сказаў нядаўна мудры Арцём Шрайбман, можа, вам яшчэ і дапаможнік у выглядзе брашуркі, як паваліць рэжым за тры тыдні? Дык не будзе гэтага. Выкарыстоўвайце ўсе адкрываюцца форткі.
Вось, чарговая фортка – чарговая электаральная кампанія пад назвай «прэзідэнцкія выбары». Ні ў каго няма сумневаў у тым, што рэальна выбары ў Беларусі адсутнічаюць. Усе аддаюць сабе справаздачу: і Лукашэнка ўдзельнічае, і Ярмошына абвяшчае вынік. Але плошча Бангалор запоўненая народам. Ніхто з апазіцыянераў дагэтуль не здолеў дамагчыся такой яўкі сваіх прыхільнікаў. Так, гэта не 97% дарослага насельніцтва горада-героя Менска. Але ўжо відавочна, што ніхто з тых, хто прыйшоў, не баіцца ні тых сабачых купаў, якія засталіся пасля ранішняй прагулкі братоў нашых меншых, ні тых, якімі закідаюць пазней іх з двух бакоў чытачы эмігранцкіх факсаў і ўдзельнікі клуба гэтак званых рэдактараў. Людзям проста далі надзею. Яны ўбачылі, што кандыдатка можа гаварыць на чалавечай мове, выпрабоўваючы простыя чалавечыя пачуцці. Тыя ж, што адчуваюць яны самі. І падтрымаць разумную, моцную – і адначасова слабую – жанчыну яны і прыйшлі.
Так Святлана Ціханоўская ператварыла сабачую пляцоўку ў Гайд-парк, калі адваявавала для ўсіх нас кавалак дэмакратыі. Кавалак зямлі, не плошчу, а пляцоўку. Плошча – гэта Кастрычніцкая або Незалежнасці, нарэшце – Свабоды. Але туды прыходзілі, ужо ведаючы вынік. А тут – выказаць спачуванне. Праявіць пачуцці.
Дарэчы, пра пачуцці
Беларускае тэлебачанне прысвяціла днямі чарговае пасяджэнне «клуба рэдактараў» справе Віктара Бабарыкі, ды нечакана для сябе звярнула нашу ўвагу на адну заканамернасць. Цытую па інфармацыі агенцтва БелТА:
«Як нехта цікава сказаў: Напэўна, у прыхільнікаў Бабарыкі сфармаваўся пэўны «стакгольмскі сіндром». Узнікае адчуванне, што ім галоўнае не ведаць праўду, а спачуваць», – у сваю чаргу адзначыў кіраўнік тэлеканала АНТ Марат Маркаў.
Вы ведаеце, а бо ён сказаў амаль праўду. Ну, прынамсі не зусім схлусіў. Ніхто ж не лічыць банкіраў людзьмі бязгрэшнымі. І, думаю, не пачніся прэзідэнцкая кампанія, распачатая справа «Белгазпрамбанка» пакінула б большасць тэлегледачоў проста абыякавымі: ну, пайшлі чарговыя разборкі сярод багатых людзей. Дык колькі іх – гэтых разборак? Усім не паспачуваеш.
А вось Бабарыку – спачуваюць. Уцюрыну – не. Бабарыку – так. У карумпаванасць Уцюрына вераць, у карумпаванасць Бабарыкі – не (сёй-той, напэўна, верыць, але на Бангалор прыйшлі як раз не з іх ліку).
Чаму так?
Напэўна, таму, што Бабарыка спачуваў сам. У той час, калі іншы прэтэндэнт на прэзідэнцкі мандат абвінавачваў беларусаў у тым, што яны паміраюць ад ускладненняў, выкліканых каронавірусам, банкір, які жыруе, вылучаў грошы (якія, напэўна, мог бы скрасці) для куплі медыкаментаў і антысептыкаў, а яго сынок (вось жа, даруй Госпадзе, мажор!) на краўдфандынгавай платформе збіраў ахвяраванні для падтрымкі лекараў. І беларускай культуры яны імкнуліся дапамагаць. Дзяржава на аўкцыёнах карціны не купляла – а яны куплялі, увозілі, ведаючы пры гэтым, што вывезці іх не атрымаецца ні пры якіх умовах. Пашкадавалі, што няма ў Беларусі ні адной працы Шагала ці Суціна, – і прывезлі. Назусім.
Гэта – самае вядомае. Тое, што рабілася на іх грошы. Таму што ўсё, што рабіла дзяржава, рабілася на нашы грошы, а не на асабістыя зберажэнні сямейства Лукашэнкі. Суцін – не грузавік з кавунамі. Трохі даражэйшы будзе.
І тое ж – з Ціханоўскай. Дзяржава ўсё гэта час забірала ў беларускіх жанчын братоў, мужоў, бацькоў, сыноў. Не зрабіўшы нічога, каб абараніць іх ад каронавіруса, папракала іх у тым, што адважыліся памерці. Пагражала адабраць дзяцей у апазіцыянераў. Пазбаўляла права перапіскі (пошта дрэнна працуе) і спатканняў (месца для сустрэчы з адвакатам няма). Бясконцымі судамі падаўжала тэрміны зняволення.
І людзі, якія прыйшлі на сустрэчу з Ціханоўскай, – гэта тыя, хто паставіў сябе на месца жанчыны, у якой адабралі мужа, і маці, у дзяцей якой адабралі бацьку. Яны прыйшлі выказаць ёй спачуванне.
Не смейцеся, спадары рэдактары! У нас добры народ. Менавіта таму, што ўмее спачуваць.
А злодзеі… а «ворюги», як пісаў класік, «мне милей, чем кровопийцы». Прабачце за цытату, але Бабарыка і мне больш сімпатычны Уцюрына, які прыходзіў палюбавацца зняволенымі апазіцыянерамі. Зрэшты, калі хтосьці лічыць інакш, прыйдзіце ў наступны раз на «сабачую пляцоўку» і скажыце пра гэта выбарнікам Ціханоўскай. Не з экрана. Асабіста.
Рэдакцыя можа не падзяляць меркавання аўтара.
