У класічнай літаратуры ёсць некалькі «вечных пытанняў»: «Хто вінаваты?», «Што рабіць?», «Быць ці не быць?» – і іншае. У нас цяпер да іх дадалося яшчэ адно – не вечнае, але прадыктаванае цалкам выразнымі абставінамі: А чаму каранцін не абвяшчаюць?
Гаворка ідзе не пра ўвядзенне надзвычайнага становішча, пры якім нельга будзе праводзіць выбары (напрыклад). А пра элементарнае медыцынскае мерапрыемства, якое абвесцілі ў большасці суседніх з намі дзяржаваў. Ці беларусы злепленыя не з той жа гліны, а беларускі – не з таго ж рабра выразаныя, што і ўсе астатнія людзі на зямлі адпаведнай гендэрнай прыналежнасці?
Апошняе пытанне зʼяўляецца цалкам рытарычным, то бок адказ на яго вядомы. А вось з першым – наконт таго, чаму каранцін не абвяшчаюць – як быць?
Адказаў можа быць некалькі.
Першы і напрошваецца сам сабой: улада спадзяецца на нашую свядомасць. На мыццё рук з мылам на працягу хвіліны пад гарачай вадой не радзей трох разоў на дзень. На тое, што мы – дамаседы, і без патрэбы не пойдзем гуляць на вуліцу. На тое, што халадзільнікі ў нас бяздонныя, і што ўсё, што нам трэба, мы ўжо купілі як мінімум з разліку на два тыдні спажывання ўсёй сям’ёй. Нарэшце, на тое, што мы не ўваходзім у групу рызыкі, а калі хтосьці і ўваходзіць, то ўжо блізкія людзі дакладна не дадуць яму рызыкаваць…
Гэты адказ разбураецца сам сабой. На сярэднестатыстычную сям’ю з чатырох чалавек мыла не назапасіцца, а гарачую ваду потым не аплаціць – у такой-то колькасці. Мы ж – не спадарыня Ярмошына, якая ў стане ўтрымліваць дом немалых памераў (у параўнанні з гарадской кватэрай). І халадзільнікі ў нас не прыстасаваныя для двухтыднёвага запасу харчавання. І ў некаторых з нас ёсць сабачка, з якім трэба два разы на дзень абавязкова выходзіць на вуліцу. І, нарэшце, пажылыя ды людзі, што пакутуюць на хранічныя захворванні – іх таксамане запрэш дома, нават кіруючыся самымі добрымі пажаданнямі.
Як мне здаецца, спадар Каранік, цяперашні кіраўнік Міністэрства аховы здароўя, – чалавек цалкам разважны і ніякіх ілюзіяў на гэты конт, відавочна, не мае. Можа быць, ён зыходзіць з таго, што эпідэмія не распаўсюдзіцца?
Я размаўляў з некаторымі медыкамі (прафесійнымі, а не з Фэйсбука). Усе адназначна кажуць: нават калі эпідэмія запазнілася размахнуцца на ўвесь абсяг ў Беларусі, гэта зусім не азначае, што яе не будзе. Запазнілася – значыць, і выявіцца пазней. Але прынцып, хутчэй за ўсё, будзе той жа: спрацуе геаметрычная прагрэсія. Прапаную ў сувязі з гэтым перагледзець на YouTube ролік з удзелам прэм’ер-міністра Індыі. Там добра паказана, як адзін націск кнопкі ў ліфце носьбітам каронавіруса можа стаць пачаткам інфікавання цэлай групы людзей. А там ужо кожны з іх, у сваю чаргу, інфікуе іншую групу. І ўсё гэта разрастаецца як пакаранне егіпецкае, паводле прынцыпу саранчы.
Стала быць, справа і не ў Караніку. Ён, падобна, зыходзіць з наяўнай матэрыяльнай базы. За апошнія дваццаць пяць гадоў у нас у краіне пабудавалі лядовых палацаў больш, чым бальніц, і гэта ні для каго не сакрэт. Пакласці на існыя ложкамесцы людзей толькі з увагі на падазрэнне ў інфікаванасці каронавірусам – значыць пазбавіць такой магчымасці тых, каму дапамога сапраўды патрэбная, калі ўлічыць, што ў грамадстве разрастаецца гістэрыя. Усіх гіпертонікаў, дыябетыкаў, траўматыкаў і проста падхапіўшых звычайны грып, імя якім «легіён» і да ліку якіх, у той ці іншай ступені, належыць кожны з нас. Таму калі надзея на разважлівасць грамадзян падобная на здзек над гэтымі самымі грамадзянамі, то як раз аргумент аб абмежаванасці матэрыяльных магчымасцяў адправіць на каранцін усіх і ўся здаецца мне сапраўднай праявай бацькоўскага клопату дзяржавы аб тых, хто сапраўды патрабуе медыцынскай дапамогі.
Трэці аргумент – аб неабходнасці спалучэння жорсткага каранціну з абмежаваннямі ў дзейнасці сферы абслугоўвання і ў іншых галінах эканомікі – уяўляецца самым імаверным. Без гэтага абвяшчай – не абвяшчай каранцін, эпідэмію не спыніш. А «высячэннем» з паўсядзённай эканамічнай дзейнасці сістэмы грамадскага харчавання, транспарту, многіх гандлёвых кропак прывядзе да катастрофы таго, што ў нашай дзяржаве зʼяўляецца не тое што малым – іншы раз буйным бізнэсам. Бо немагчыма зачыніць вось гэта вось усё – супер- і гіпермаркеты, кафэ і рэстарацыі, салоны прыгажосці і фітнес-цэнтры – без шкоды для сыноў, дачок і іншых сваякоў нашых чыноўнікаў вышэйшага і сярэдняга ўзроўню. Месяц не будзе працаваць такое прадпрыемства – а хто аплаціць простых работнікаў? Хто «зачыніць» арэнду памяшкання? А ёсць жа і пастаўнікі, сумежнікі! З імі – як быць?
Да таго ж, прыйдзецца закрываць метро, як гэта зрабілі ў Кіеве, рэзка скароцяцца паездкі на аўтобусным і чыгуначным транспарце ўнутры краіны. Транспартнікі ўжо церпяць страты, так што яшчэ трохі – і ім падасца, што прасцей самім заразіцца і памерці, чым прастойваць без працы…
Агулам, менавіта эканамічная прычына адмовы ад абʼявы карантыну ў Беларусі здаецца (падкрэсліваю: менавіта здаецца!) мне праўдзівай. А зусім не палітычная, як, імаверна, падумалі вы ўсё.
Не, не палітычная. Эканамічнае быццё, як і сцвярджаў заснавальнік марксізму, вызначае наша палітычнае прытомнасць. А не наадварот.
Выбары адбудуцца нават ва ўмовах землятрусу. Адкладаць няма куды.
Аляксандр Фядута/МВ belsat.eu
Рэдакцыя можа не падзяляць меркавання аўтара.
