Хто звольніць лекара з яго акопа?

Тры дні таму Беларуская асацыяцыя журналістаў і найбуйнейшыя недзяржаўныя медыі краіны – ТУТ.БАЙ і БелаПАН – звярнуліся да органаў улады з заклікам стаць адкрытымі і даваць больш поўную інфармацыю па эпідэміі каронавіруса, якая разгараецца ў Беларусі. Не ведаю, ці рушыў услед адказ. Думаю, што калі б адказ з’явіўся, на інтэрнэт-рэсурсах гэтых СМІ я б пра гэта прачытаў.

Нельга сказаць, што ўлада не пачула. Яна проста зрабіла выгляд, што не пачула. Навошта? За мінулыя гады дзяржаўныя інстытуты вырашылі для сябе, на што ім трэба рэагаваць, а чым можна занядбаць. Таму на сотню публікацый, напрыклад, аб несправядлівасці «Дэкрэту аб дармаедах» яны чхаць хацелі, але вось рэальны выраз народнай незадаволенасці прымусіў іх адступіць.

Таму я лічу звароты да Адміністрацыі прэзідэнта, Савету Міністраў і нават да Міністэрства аховы здароўя правільнымі, але цалкам бессэнсоўнымі. Каб задаволіць гэтыя звароты, усе вышэйзгаданыя органы павінны быць самастойнымі і валодаць палітычнай воляй. Далей, думаю, нічога тлумачыць не трэба.

Менавіта таму я звяртаюся не да іх, а да тых, хто рэальна можа змяніць сітуацыю, якая склалася. Да шараговых лекараў. Да тых, хто ператварыўся калі не ва ўсенароднага ўлюбёнца, то, па меншай меры, у чалавека, якому шчыра спачуваюць і хочуць дапамагчы. Чытаеш пра тое, як далёка не самы танны сталічны рэстаран, напрыклад, перастае стацыянарна абслугоўваць наведнікаў, але за кошт установы гатуе абеды ўрачам-інфекцыяністам. Чытаеш пра тое, як адкрываюцца рахункі, на якія кожны жадаючы можа пералічыць грошы на барацьбу з праклятай заразай. Чытаеш – і разумееш: не ўсё страчана, ёсць нейкая салідарнасць у гэтым жыцці.

Hавiны
Другі смяротны выпадак у Віцебску: памерла інфікаваная каронавірусам 73-гадовая жанчына
2020.03.31 19:53

І, з іншага боку. Інтэрнэт папоўніўся шматлікімі фатаграфіямі, на якіх маладыя сімпатычныя хлопцы і дзяўчаты ў белых халатах, шапачках і медыцынскіх масках звяртаюцца да нас з просьбай: «Мы клапоцімся пра вас – паклапаціцеся пра нас».

Усё правільна. Так і павінна быць. Калі мы паглядзім статыстыку, напрыклад, выкліканых каронавірусам смерцяў у Італіі, мы ўбачым: дзве сацыяльныя катэгорыі, якія ў найбольшай ступені схільныя да небяспекі заразіцца і памерці ва ўмовах пандэміі, – лекары і святары. Таму што менавіта яны сёння з’яўляюцца самымі ўразлівымі. Ім даводзіцца часцей за ўсё кантактаваць з хворымі, і ўхіліцца ад гэтых кантактаў яны не могуць у сілу спецыфікі сваёй прафесіі. Абаронцы нашых целаў і душ – хто абароніць іх?

Работнікі медыцыны – лекары, медсёстры, санітары, – засталіся адзін на адзін з хваробай, якая можа дагнаць іх у абліччы любога з пацыентаў, якія яшчэ не ведаюць аб сваёй інфікаванасці. Медык не можа заявіць: я хачу жыць, у мяне ёсць сямʼя і дзеці, а таму я пайду са сваёй пасады ў больніцы дадому і падвергнуся рэжыму самаізаляцыі. Няма ў яго двух тыдняў на каранцін пасля зносін з хворымі. Так і лекараў можа не хапіць.

Але грамадства чакае не толькі гэтага. Людзям патрэбна праўда аб тым, што адбываецца. Але лекары – маўчаць.

Афіцыйнай інфармацыі недастаткова. Фактычна адзіны ньюсмейкер – Міністэрства аховы здароўя. Але міністр Уладзімір Каранік, які стаў у апошнія месяцы ледзь не тэлезоркай, не ў стане разарвацца і задаволіць раптоўна паўсталы попыт на інфармацыю аб распаўсюдзе інфекцыі. Але даверу да яго і яго ведамства ў цэлым няма. Проста таму, што на тэлебечанні шторазу з’яўляецца фізіяномія з ухмылкай:

– Вы вірус бачылі? Вось і я не бачыў!

– Гарэлка – лепшая дэзінфекцыя!

– На трактар сядайце – ніякіх хвароб не будзе!

Але людзі ж не сляпыя. І не ідыёты. Яны бачаць, што адбываецца ў суседніх краінах, чытаюць статыстыку захворванняў і смяротнасці ў якой-небудзь Іспаніі ці Італіі – і задаюцца пытаннем – а што ў нас?

А ў нас Міністэрства аховы здароўя, нібыта падыгрываючы гэтай ухмылцы, старанна дазуе інфармацыю, публікуе яе не кожны дзень, пакідаючы шырокае поле для чутак і здагадак. І пры гэтым медыі ўсё роўна паведамляюць: то ў адным, то ў іншым раённым цэнтры з’явіліся інфікаваныя каронавірусам людзі; вось ужо ва ўсіх навучэнцаў канкрэтнай школы бяруць пробы на інфекцыю; цэлы цэх адправілі на хатні каранцін.

Меркаванні
Каронавірус, першая ахвяра. Лукашэнка звыкла шукае вінаватых
2020.03.31 22:25

Немагчыма схаваць інфармацыю.

Але ведамасная інструкцыя, галосная або тайная, прымушае лекараў адмаўляць у рэальным каментары падзей, якія адбываюцца, адпраўляючы ўсіх да міністра. Быццам за плячыма ў загадчыка аддзялення або галоўнага ўрача больніцы стаяў заграджальны атрад, які пагражае расстрэлам па законе ваеннага часу.

Але ж – не расстраляюць. І нават не звольняць. Таму што няма каго звальняць. Лекары, тым больш – добрыя лекары, сёння ў дэфіцыце. Інфекцыяніст – далёка не самая папулярная спецыялізацыя сярод студэнтаў вышэйшых медыцынскіх навучальных устаноў. Ды і галоўнае цяпер – не даць эпідэміі дасягнуць тых маштабаў, якіх яна можа дасягнуць пры адсутнасці неабходных мер. У тым ліку – мер свядомага самаабмежавання насельніцтва, патэнцыйных пацыентаў.

А пра якое свядомае самаабмежаванне можа ісці гаворка, калі тэлевізар зноў і зноў паўтарае з ухмылкай:

– Вы вірус бачылі? Вось, і я не бачыў!

Нібыта маючы на ўвазе: раз я не бачыў, то яго і няма, гэтага віруса!

Але лекар ведае: няхай нябачны, але вірус ёсць. Гэта – аб’ектыўная рэальнасць. І хай ухмылку гэтую потым той жа тэлевізар спіша на жаданне падбадзёрыць народ і не дапусціць панікі, лекар не мае права пайсці на такое «падбадзёрванне». Толькі поўнай і дакладнай інфармацыяй можна перашкодзіць далейшаму пашырэнню эпідэміі – а пасля і, магчыма, выкліканаму ёй сацыяльнаму выбуху.

Аб’ектыў
Дзяржаўныя СМІ чакаюць загаду, чуткі плодзяцца
2020.03.31 22:37

Так што лекары, якія распаўсюджваюць у Інтэрнэце заклікі дапамагчы ім самім, павінны разумець: іх дапамога патэнцыйным пацыентам – не толькі ўласна медыцынская, але і дапамога ў выглядзе поўнай інфармацыі аб становішчы спраў.

Калісьці, працуючы ў школе, я казаў сабе:

– Чаго мне баяцца? Далей школы не сашлюць, менш класа не дадуць.

Куды зараз можна звольніць лекара? І адкуль – з перадавой неаб’яўленай вайны? Чаго баяцца лекарам, акрамя таго, што яны самі і іх семʼі раптам апынуцца безабароннымі. І толькі таму, што, вольна ці незнарок, садзейнічалі ўкрывальніцтву праўды пра хваробу, што пагражала ў тым ліку і ім.

ВИДЕО
«Беларусь может стать второй Италией». Интервью с контр-адмиралом службы здравоохранения США
2020.04.01 17:53

Я не прашу лекараў даваць ацэнкі дзейнасці ўрада і свайго міністэрства. Гэта сапраўды не іх справа. Проста – будзьце сумленнымі. Пішыце рэальныя дыягназы. Адказвайце на пытанні журналістаў. Давайце поўную інфармацыю родным тых, каго вы забіраеце на каранцін. Ад гэтага не пачнецца паніка. Наадварот, гэтым вы дапаможаце паніку перадухіліць – і адначасова мабілізаваць грамадзянаў на рэальную барацьбу з эпідэміяй.

Не чакайце, пакуль твар у тэлевізары будзе вымушана звярнуцца з заклікам: – Браты і сёстры…

Хай страх перад эпідэміяй будзе мацней страху перад начальствам. Начальства ў дадзенай сітуацыі залежыць ад вас, а зусім не вы ад яго. Зразумейце гэта. Станьце адкрытымі. Трэба давяраць грамадству, каб яно давярала вам. Тады мы сапраўды абаронім адзін аднаго.

Рэдакцыя можа не падзяляць меркавання аўтара.

Стужка навінаў