Абмежаванні, прынятыя еўрапейскімі краінамі для змагання з распаўсюдам каронавіруснай інфекцыі, стварылі цяжкасці для аграрнага сектару краінаў Еўразвязу.
У многіх галінах сельскай гаспадаркі Еўрапейскага звязу – асабліва ў вырошчванні садавіны ды гародніны – шмат залежыць ад сезонных працаўнікоў. Але праз крызіс у адной толькі Нямеччыне іх недахоп можа дасягнуць 300 000 чалавек. Італія патрабуе каля 250 000, а Францыя – больш за 200 000. У Вялікай Брытаніі ды Іспаніі не хапае прыкладна па 70 000 – 80 000 сезонных працаўнікоў, адзначае Financial Times.
Знайсці іх нялёгка. Яшчэ ў канцы сакавіка, французскі міністр сельскай гаспадаркі Дыд’ё Гіём заклікаў французаў, якія знаходзяцца на каранціне, праявіць салідарнасць, каб «мы ўсе маглі есці», піша EUObserver.
У Вялікай Брытаніі паспрабавалі прыцягнуць да вырашэння аграрнага пытання беспрацоўных, але ў іх няма адпаведных досведу ды кваліфікацыі, якія ёсць у аграрных мігрантаў. І хоць цікавасць да абвестак пра працу ў сельскай гаспадарцы значна вырасла, запоўніць недахоп уласнымі сіламі не атрымаецца, адзначае The Guardian.
30 сакавіка Еўракамісія апублікавала практычныя рэкамендацыі для забеспячэння мабільнасці працаўнікоў, якія адносяцца да крытычна важных у барацьбе з пандэміяй каронавіруса, каб яны маглі выйсці на працу. Харчовы сектар, у тым ліку ў дачыненні да сезонных рабочых, апынуўся сярод ключавых.
Але пытанне перасоўвання ўнутры Еўрапейскага звязу застаецца адкрытым. Гэтак, асноўную масу сезонных працаўнікоў у Нямеччыне складалі румынскія сяляне. Але пасля таго, як Бухарэст увёў у краіне надзвычайны стан, збор нямецкага «белага золата» – спаржы, які мусіць адбывацца ўжо ў канцы красавіка, апынуўся пад пагрозай.
Пад ціскам аграрнага лобі Берлін папрасіў Бухарэст дазволіць румынскім сезонным працаўнікам прыехаць у Нямеччыну. Урад Румыніі на гэта пагадзіўся, прызнаўшы, што не мае сістэмы падтрымкі іх даходаў. Такім чынам, збор спаржы пераважыў пандэмію, хоць Нямеччына раней забараніла ўезд замежным працаўнікам, а румынскі каранцін мусіў быць працягнуты яшчэ на месяц, піша The Guardian.
Не адстае ў гэтым плане і Вялікая Брытанія, у якую ў сярэдзіне красавіка з той самай Румыніі пачалі прыбываць першыя чартары з сезоннымі працаўнікамі.
Спрабуюць ліквідаваць дэфіцыт і ў Іспаніі, дзе доля іншаземных працаўнікоў у сельскай гаспадарцы дасягае ледзь не 90 %. Як адзначыў у каментары belsat.eu Арцём Данілаў, беларус, які некалькі гадоў жыве ў Іспаніі і працуе ў ІТ, афіцыйны Мадрыд ужо мае падтрыманы вытворцамі план пэўных паслабленняў для іншаземных працаўнікоў, якія будуць прытрымлівацца ўзгодненых абмежаванняў (легальная дамова, абмежаванне перасоўвання і век), а сам надзвычайны стан на сёння павінен скончыцца 9 траўня. Таксама ў краіне вялікі адсотак беспрацоўя (16,9 %), а самыя вялікія паказнікі адпавядаюць тым рэгіёнам, якія найболей задзейнічаныя ў сельскай гаспадарцы і дзе бракуе людзей.
«У асноўным людзей не хапае на экспартных таварах (напрыклад, гэта вінаград), якія не факт, што ў выніку некім набудуцца. На тых самых Канарах пасля знікнення турыстаў вытворцы не ведаюць, што рабіць, бо сфера абслугоўвання – асноўны іх кліент (60-65 %) і тавараў болей, чым патрэбна», – заявіў Арцём Данілаў.
Таму суразмоўца не вельмі пераймаецца праблемай недахопу сезонных працаўнікоў у аграрнай сферы і не лічыць гэта праблемаю, бо ўнутраны рынак, паводле яго, цалкам забяспечаны, а экспарт аграрнай прадукцыі складае толькі 2,6 % ВУП краіны.
«Сам ратаваць сельскую гаспадарку не планую. Наколькі я разумею, іспанцы таксама, бо працоўны рынак на сённяшні момант арыентаваны на іншаземцаў і пакуль не здольны зацікавіць дарагую працоўную сілу, а беспрацоўныя і захады ўрада павінны калі не вырашыць праблему, дык прынамсі мінімізаваць страты. Безумоўна, як частка агульнага стану і эканамічных стратаў мне тое не падабаецца і пужае (лічыцца, што ўсё горай, чым падчас крызісу 2008 года), але, бадай, што гэта нашая новая рэчаіснасць. Паглядзім. Дакладна вядома, што ўсё неэфектыўнае мусіць змяніцца. Спадзяюся на найлепшае і найэфектыўнейшае», – падкрэсліў Арцём Данілаў.
Між тым Вольга Улевіч, якая некалькі гадоў прапрацавала ў Іспаніі гідам, наадварот адгукнулася на прапановы ўраду запоўніць недахоп працаўнікоў у сельскай гаспадарцы ды даслала адпаведныя анкеты. Зараз якраз трэба збіраць чарэшні, цыбулю, часнык, салаты.
«Анкеты запоўнілі шмат хто з маіх сяброў, якіх таксама завабіла гэтая ідэя. Бо працы іншай няма. Я як гід абсалютна не запатрабаваная, напэўна, да наступнага году. І, канечне, любая праца важная. А мне асабіста хацелася працаваць на зямлі. Мне заўсёды прыносіла задавальненне, давала натхненне і адпачынак, калі я з экскурсіямі прыязджала на вінаграднікі ці на сырныя фермы. Я ўсё жыццё пражыла ў Менску, працавала ў Маскве і я стамілася ад вялікіх гарадоў. Мне вельмі падабаецца спакойнае загараднае жыццё», – адзначыла суразмоўца ў каментары belsat.eu.
Але ні Вользе, ні ейным сябрам ніхто пасля анкетаў не адказаў. На яе думку, прычына гэтага ў тым, што іспанскі ўрад паабяцаў таксама легальны статус тым імігрантам, хто знаходзіцца ў краіне незаконна, калі яны дапамогуць у сельскай гаспадарцы. А ім, мяркуе яна, можна плаціць значна менш, чым грамадзянам Іспаніі.
«Але я не губляю надзеі. Бо калі сапраўды працоўныя рукі патрэбныя, то яны патрэбныя. Я паўторна даслала анкеты. Па-другое, я запісала відэазварот. Падпісалася амаль на ўсіх вінаробаў той зоны, дзе я жыву. І пачала рассылаць відэа тым, каго ведаю асабіста, да каго прыязджала як гід з турыстамі, з кім у мяне склаліся асабліва цёплыя стасункі. Мне падаецца, што пакуль тармазіць бюракратычная машына, бо асабіста ўладальнікі вінаграднікаў і іншых сельскіх кааператываў не маюць права наймаць такіх працаўнікоў. Яны павінны прыходзіць праз асацыяцыі, але там, падобна, нейкая блытаніна, бо зараз мы жывем у час вялікай блытаніны, усё трошкі тармазіць», – адзначыла суразмоўца.
Пры гэтым Вольга Улевіч падкрэсліла, што калі спатрэбіцца, дашле анкеты і ў трэці раз.
Значную частку сезонных працаўнікоў у краінах Еўразвязу складалі жыхары тых краінаў, якія не ўваходзяць у Еўразвяз – Беларусі, Украіны, Марока і гэтак далей. Больш за тое, Нямецкая асацыяцыя спаржавых і ягадных ферм яшчэ ўвесну 2019 года заклікала адкрыць працоўны рынак краіны для сезонных рабочых з Беларусі ды Украіны, бо на спаржавыя фермы Нямеччыны на збор ураджаю прыязджала ўсё менш работнікаў з Польшчы ды Румыніі.
Таму і зараз у беларусаў застаюцца, хай і абмежаваныя магчымасці папрацаваць у полі за мяжой. Гэтак, у сацыяльных сетках і сёння можна пабачыць абвесткі для беларусаў пра збор памідораў ці клубніц у Польшчы.
Адмысловы закон быў прыняты і ў Фінляндыі, якая закрыла свае межы 19 сакавіка. Але ўжо 6 красавіка фінскі парламент прыняў рашэнне, якім унёс аграрныя працы ў спіс крытычных для эканомікі краіны.
«Было вырашана ўвесці квоту ў 1500 чалавек. Праз Міністэрства сельскай гаспадаркі працадаўцы рэгістравалі сваіх працаўнікоў, каб атрымаць квоту. Напрыклад, калі фермер рэгістраваў 15 працаўнікоў, ён атрымліваў квоту толькі на 5. Цяпер у Фінляндыю могуць уехаць толькі тыя працаўнікі аграрнай сферы, чые прозвішчы ёсць у памежнай службы краіны», – паведамілі belsat.eu у адной з фірмаў, што дапамагае з працаўладкаваннем беларусаў за мяжой.
Дзякуючы гэтаму, адна група беларусаў ужо скіравалася ў Фінляндыю ў красавіку. Наступная чакаецца ў траўні. Яны паехалі на пасадачныя працы. Улетку, калі пачнецца збор ураджаю, у фірме чакаюць росту квоты на працоўных мігрантаў або ўвогуле скасавання абмежаванняў на колькасць сезонных працаўнікоў.
З Украіны ж у выніку міжурадавай дамовы былі арганізаваныя нават чартарныя рэйсы ў Фінляндыю на сельскагаспадарчыя працы.
Беларусы, якія ўжо мелі раней дазвол на працу ў Нарвегію ды візу, могуць прылятаць у гэтую краіну. Праўда, што ў выпадку Нарвегіі, што Фінляндыі працаўнікі павінны па прыездзе адбыць два тыдні ў каранціне. І толькі пасля гэтага яны могуць прыступаць да працы.
МГ belsat.eu