Паводле нацыянальнасці Юрый Насачэў расеец, па пашпарце – грамадзянін Літвы. Апошнія 12 гадоў ён увесь час жыве ў Беларусі. Напрыканцы мінулага году Юры прыйшоў у аддзел па грамадзянстве і міграцыі Савецкага РУУС Менску, каб абмяняць від на жыхарства, і даведаўся, што дакумент у працэсе анулявання. Прычына – 29 парушэнняў правілаў дарожнага руху на працягу двух гадоў.
На пытанне, якую краіну лічыць роднай, Юрыю Насачэву адказаць цяжка, піша TUT.BY. Нарадзіўся ён у Азербайджане, куды па размеркаванні трапіла яго мама. Там ён вырас, скончыў універсітэт, адслужыў у арміі і зарабіў свае першыя грошы.
«Пасля войска я працаваў інжынерам на ювелірным заводзе. Не скажу, што ў той час у Азербайджане да расейцаў ставіліся кепска, але пабудаваць кар’еру было цяжка: на кіруючых пасадах дамінавалі нацыянальныя кадры. Таму я прыняў рашэнне паехаць у Літву, куды да гэтага пераехалі мая сястра і яе муж – фізік-атамшчык», – дзеліцца Юрый Насачэў.
Істотная частка дарослага жыцця Юрыя прайшла ў горадзе Вісагінас, куды ён пераехаў у 1983 годзе. Спачатку ўладкаваўся працаваць на Ігналінскую атамную станцыю. Затым, распавядае, ён пачаў будаваць карʼеру па камсамольскай лініі, якая прывяла яго на службу ў праваахоўныя органы. Там жа, у Вісагінасе, у Юрыя зʼявілася першая сямʼя – жонка і дачка. Пасля распаду СССР Насачэў прыняў літоўскае грамадзянства.
«Сістэма пачала мяняцца, аўтарытэт міліцыі ўпаў, плаціць сталі мала. Плюс да таго ў Літве ўвялі інстытут літоўскай мовы. Каб працаваць у крымінальным вышуку далей, трэба было ў дасканаласці вывучыць мову. Я не быў упэўнены, што ў мяне атрымаецца», – працягвае Юрый.
«Сын для мяне, па сутнасці, галоўны якар у Беларусі»
З Літвы ў Беларусь Юрый Насачев пераехаў у пачатку 2000-х. Канчаткова асеў у краіне ў 2006 годзе, калі ажаніўся другі раз – на беларусцы Алене. У шлюбе ў іх нарадзілася двое дзяцей: дачка Наташа і сын Жэня, цяпер ім 11 і 9 гадоў.
Тут жа ён заснаваў кампанію, генеральным дырэктарам якой стаў у 2007 годзе. СТАА «Точліт» займаецца пастаўкай абсталявання і камплектуючых для прамысловых і энергетычных прадпрыемстваў Беларусі і Расеі.
Юрый дэманструе нам кантракты, на якія ў яго заключаны дамовы з беларускімі і расейскімі прадпрыемствамі. Сумы – ад 65 тысячаў беларускіх рублёў да 1 мільёна 168 тысячаў.
Першы дазвол на пастаяннае пражыванне тэрмінам на два з паловай гады Юрый атрымаў у 2007 годзе, пасля таго як на закончыўся афіцыйны шлюб. Кажа, што спакойна жыў, працаваў і зарабляў.
«Паводле закону», – удакладняе Юрый.
Праз некалькі гадоў, па словах самога Насачэва, яго шлюб «пачало ліхаманіць». Пасля разводу дзеці засталіся жыць з былой жонкай. Юрый бачыўся з імі двойчы на месяц і плаціў аліменты.
«Аднойчы, у красавіку 2017 года, калі я забіраў Жэню на выхадныя, былая жонка аддала мне яго рэчы. Сказала, што сын хоча жыць толькі са мной. Я забраў яго да сябе. У жніўні таго ж года адбыўся суд, ён афіцыйна вызначыў месца жыхарства сына са мною. З Натусей мы па-ранейшаму бачымся двойчы на месяц, а з Жэкам жывем: я яго адводжу і забіраю са школы, рыхтую сняданкі, абеды і вячэры. Мы разам вучым урокі, ездзім на трэніроўкі па плаванні, футболе і заняткі вакалам. Сын для мяне, па сутнасці, зараз галоўны якар у Беларусі», – прызнаецца Юры.
14 лютага 2019 года ў Насачэва заканчваўся тэрмін дзеяння віду на жыхарства.
«Як законапаслухмяны чалавек я загадзя прыйшоў у аддзел па грамадзянстве і міграцыі Савецкага раёну. Аплаціў дзяржмыта, падрыхтаваў дакументы. І раптам мне паведамляюць, што мой дазвол на пражыванне ў Беларусі будзе ануляваны», – абураецца Юры.
Працэдура анулявання, паводле дакументаў, была распачата 28 снежня летась. Апавяшчэнне пра гэта Юрый атрымаў 2 студзеня.
«Адразу ж звярнуўся ў аддзел па грамадзянстве і міграцыі, каб высветліць, чаму і за што мяне могуць дэпартаваць з Беларусі», – абураецца ён.
Прычына, паводле якой запусціўся працэс пазбаўлення віду на жыхарства, – неаднаразовае парушэнне правілаў дарожнага руху. Спярша Юрый лічыў, што яго высылаюць за восем парушэнняў ПДР у 2018 годзе. Сем з іх – гэта перавышэння хуткасці, за якія Насачэва прыцягвалі да адміністрацыйнай адказнасці. Яшчэ адно – разварот у неналежным месцы. Але пазней высветлілася: за два гады ў яго «набегла» 29 адміністрацыйных правапарушэнняў «супраць бяспекі руху і эксплуатацыі транспарту».
«Так, вінаваты, я перавышаў хуткасць. Але ўсё штрафы я своечасова аплачваў. Нават падумаць не мог, што за гэта мяне дэпартуюць з краіны», – здзіўляецца Юры.
Пры гэтым у размове высвятляецца: у 2014 годзе ў дачыненні да Юрыя Насачэва ўжо пачыналася падобная працэдура. Прычына ўсё тая ж: перавышэнне хуткасці, што ўсталявалі камеры фотафіксацыі.
«Я ніколі не хуліганіў і ня дэбашырыў. Мая бяда – хуткасць. Вядома, я разумею, што парушаў хуткасны рэжым, і гэта вельмі кепска. Але ў асноўным гэта звязана з тым, што я выхоўваю сына адзін, вяду вельмі напружаны лад жыцця і ў мяне велізарны дэфіцыт часу, хочацца ўсюды паспець. Хоць гэта не апраўданне», – кажа ён.
Жадаючы пазбегнуць дэпартацыі, распавядае Юрый, ён пачаў збіраць дакументы, каб даказаць: яго высылка з краіны немэтазгодная.
«Я прадставіў свае характарыстыкі, працоўны кантракт, да якіх прыклаў апошнія заключаныя дамовы на пастаўку складанага тэхналагічнага абсталявання. Таксама ўказаў, што ў маёй кампаніі працуе шэсць асобаў, сярэдні заробак супрацоўнікаў – 1208 рублёў. Мы плацім у бюджэт краіны немалыя падаткі. Прадмет нашай працы досыць сурʼёзны. І сумы – адпаведныя. Таксама тут знаходзіцца мая нерухомасць: кватэры і офіс, нядаўна пачаў будаваць невялікі дом у Тарасаве. Ды і мне ўжо 60 гадоў. Тут, у Беларусі, у мяне ўсё: дзеці, сябры, бізнес. У такім узросце я наўрад ці знайду сабе ў Літве працу. А мне трэба далей гадаваць сына: яму ж толькі 9 гадоў», – кажа Насачэў.
Па словах Насачева, жыццё ў Беларусі яго задавальняе. Беларускае грамадзянства ён не атрымліваў усяго толькі з адной прычыны: «Літоўскі пашпарт для мяне і маіх дзяцей адкрывае больш межаў».
«Але мне падабаецца жыць у Беларусі. Адзінае, што мяне не задавальняе ў краіне, – гэта сфера абслугоўвання», – удакладняе ён.
Нягледзячы на тлумачэнні і довады Насачэва, якія ён падаў у аддзел па грамадзянстве і міграцыі, 29 студзеня Савецкі РУУС Менску вынес пастанову: ануляваць дазвол на пастаяннае пражыванне ў Рэспубліцы Беларусь. На тое, каб пакінуць тэрыторыю краіны, яму далі месяц – да 28 лютага. 27-га Юрый Насачэў падаў скаргу і пакуль застаецца ў краіне.
«У мяне няма на руках віду на жыхарства, а без яго я не магу ні атрымаць аліменты на Жэню, ні зачыніць банкаўскія рахункі, ні скасаваць дамову з мабільным аператарам, ні перааформіць нерухомасць», – кажа ён.
Бізнес можна пакінуць, але як быць з сям’ёю
«Па вялікім рахунку, я, напэўна, магу зʼехаць і кіраваць бізнесам на адлегласці. А як з сынам? Ён адмаўляецца жыць з мамай. Выцягуць яго пасярод навучальнага году і павезці ў іншую краіну, дзе ў мяне няма нічога і нікога? Таксама кепскі варыянт. Я вывучаў, як гэтая працэдура выглядае ў Чэхіі. Адтуль цябе дэпартуюць толькі ў тым выпадку, калі ты два разы набʼеш каму-небудзь пысу. Калі ж ты пражыў у краіне больш за пяць гадоў і зарэкамендаваў сябе станоўчым чалавекам, да цябе прымяняюцца больш мяккія правілы», – кажа Юры.
Цяпер Юрыя могуць пазбавіць пасведчання кіроўцы, і ён павінен звольніцца, каб атрымаць дазвол на працу як замежнік. Калі высылаюць чалавека, у якога ў Беларусі няма нічога, магчыма, з усім гэтым прасцей.
“Чытаў, што нядаўна два чалавекі, калі даведаліся пра дэпартацыю, пакончылі жыццё самагубствам. Я, вядома, нічога такога рабіць не збіраюся. Проста разумею людзей, якім даводзіцца зʼязджаць у нікуды. Калі праз закон людзі пазбаўляюць сябе жыцця, напэўна, ці з законам нешта не так, ці яго ўжываюць няправільна, не ўлічваюць наступствы для чалавечага лёсу”, – адзначае Юры.
У законе ідзе гаворка пра пяць і больш адміністрацыйных правапарушэннях, з-за якіх можа быць ануляваны дазвол на пражыванне. Але, на жаль, заканадаўца не вызначыў, з-за якіх менавіта.
“Я вывучаў гэтае пытанне і лічу, што ўзнікае прававы прабел. Фотафіксацыя перавышэння хуткасці не мае прыкметы паўторнасці для парушальнікаў любога статусу. Гэта значыць, грамадзянін Беларусі за месяц можа перавысіць 12 разоў, што зафіксуе камера, і, акрамя штрафу, яму за гэта нічога не будзе. Але чамусьці да іншаземцаў з відам на жыхарства гэтае правіла прымяняецца іначай. Калі б пасля двух парушэнняў мяне пазбавілі правоў, я б не здзейсніў яшчэ 27. Дарэчы, таксама пытанне. Чаму, калі ў 2017 годзе я 21 разоў перавысіў хуткасць, працэдуру ня запусцілі годам раней?”
У аддзеле па грамадзянстве і міграцыі Савецкага РУУС гораду Менску каментаваць сітуацыю Насачэва адмовіліся. TUT.BY накіраваў афіцыйны запыт ГУУС Менгарвыканкаму і папрасіў адказаць на пытанні.
