Больш за семдзесят адсоткаў галасоў выбаршчыкаў – вынік амаль на ўзроўні тых постсавецкіх уладароў, якія так зацята крытыкавалі Пашыньяна падчас першых месяцаў ва ўладзе. Чакаецца, што ўчорашняга лідэра вулічнай рэвалюцыі абяруць прэм’ерам і яму прыйдзецца сутыкнуцца з новымі выклікамі.
«Галоўная задача на першыя сто дзён Пашыньяна – гэта дэманстрацыя таго, што ён палітык новага пакалення, што ён не ператворыцца ў дыктатара, бо такія асцярогі гучаць. І што яго вядомы радыкалізм не будзе замінаць яму весці Арменію абраным шляхам», – лічыць беларускі палітолаг Яўген Красулін.
Якім жа будзе гэты новы паслярэвалюцыйныя шлях? Сам Пашыньян ўжо пасля электаральнага трыумфу заявіў, што Ерэван збіраецца актыўна супрацоўнічаць і з Еўразвязам і з Расеяй. У НАТА Арменія не збіраецца, затое плануе развіваць адносіны з АДКБ. Гучыць знаёма – падобную рыторыку чуюць беларусы вось ужо на працягу двух дзесяцігоддзяў. У Менску гэта атрымліваецца з усё большай цяжкасцю, а якія шанцы на армянскую шматвектарнасць?
«Армянскаму кіраўніцтву трэба зрабіць нешта немагчымае, каб засцерагчы краіну ад узрушэнняў на фоне тых турбулентных працэсаў і ў рэгіёне і вакол яго. А ўсё таму, што ў нас няма такога запасу трываласці, як у Украіны», – кажа палітолаг з Армянскага інстытуту міжнародных адносін і бяспекі Рубэн Меграбян.
Гэта значыць, як і Беларусі, Арменіі прыйдзецца лавіраваць у межах ўсё больш жорсткай расейскай інтэграцыі. З іншага боку той жа Лукашэнка рэгулярна крытыкуе дзеянне расейскіх інтэграцыйных праектаў – маўляў і мытны саюз ледзь працуе і ў ЕАЭС Расія ўціскае партнёраў. Яго часта падтрымлівае і Нурсултан Назарбаеў. На гэтым фоне Ерэван мог бы супрацоўнічаць з Менскам і Астаной… калі б не Баку.
«На шляху збліжэння Пашыньяна і Лукашэнкі стаіць такі важны фактар, як асабістыя адносіны паміж Лукашэнкам і Аліевым. А мяркуючы па радыкальным заявах Пашыньяна, ён не мае намеру шукаць вырашэння карабахскага канфлікту і спрэчка з Азербайджанам будзе працягвацца», – працягвае Красулін.
У Ерэване згодныя з беларускiм экспертам, што справа не толькі ў асабістай непрыязнасці посткамуністычных аксакалаў Назарбаева і Лукашэнкі да Пашыньяна. Хутчэй тутсвоеасаблівая палітычная рэўнасць да Крамля.
«Як гэта ў Арменіі дазволіла Масква рэвалюцыю, а калі тое ж самае дазволіць і ў нас. У кіруючых дакументах АДКБ каляровыя рэвалюцыі ідуць у спісе галоўных пагроз і ідуць у адным спісе з арганізаванай злачыннасцю і тэрарызмам», – сцвярджае Рубэн Меграбян.
Нядзіўна, што той амаль тэрарыст, у разуменні лідэраў краін АДКБ ледзь толькі паспеў прыйсці да ўлады, як выклікаў незадаволенасць Менску і Астаны праз нежаданне аддаць Беларусі старшынства ў АДКБ.
«Былі такія канфлікты і ў Сержа Саргсяна з Назарбаевым напрыклад. І Пашыньян працягвае дзейнічаць у тым жа рэчышчы – ён спрабуе прасоўваць інтарэсы Арменіі і спрабуе зрабіць усё, каб прынесці карысць Арменіі, застаючыся ў гэтых міжнародных арганізацыях», – тлумачыць эксперт у сферы міжнародных канфліктаў Артак Аюнтс.
А інакш – ніяк, разводзяць рукамі эксперты. Нават калі прыняць за чыстую манету праеўрапейскія памкненні Пашыньяна, Ерэван за гэтыя гады занадта зблізіўся з Масквой.
«Калі Азербайджан і Турцыя абвясцілі Арменіі фактычную эканамічную блакаду, адзінае, што стрымлівала Арменію на плыву – гэта адносіны з Расеяй. Таму разрываць адносіны з Масквой, на што намякаў Пашыньян будучы шараговым сябрам парламенту – проста немагчыма», – лічыць Яўген Красулін.
З Азербайджанам Арменія знаходзіцца дэ-факта ў стане вайны з-за Нагорнага Карабаха. Баку ў гэтым пытанні актыўна падтрымлівае Стамбул, які зачыніў мяжу з Арменіяй яшчэ чвэрць стагоддзя таму назад. Пашыньян на днях прапанаваў Эрдагану сесці за стол перамоваў без нейкіх папярэдніх умоў.
«Адказ быў такі, маўляў – не будзе ніякага прагрэсу паміж Арменіяй і Турцыяй, пакуль Арменія не вызваліць акупаваныя тэрыторыі Азербайджана. Гэта такі адказ, які кажа, што ў бліжэйшы час нейкіх пазітыўных зменаў чакаць немагчыма», – кажа канфлікталогіі Артак Аюнтс.
Армяне з пачатку дзевяностых займаюць і лічаць сваімі шэраг тэрыторый, якія належалі савецкаму Азербайджану. Але ў гэтай гістарычнай спрэчцы прайграюць не ўсё…
«Мы жывем у рэгіёне, які магчыма з’яўляецца самым фрагментаваным на глобусе, у сілу нявырашаных канфліктаў. І бенефіцыярам такога становішча з’яўляецца выключна Расія. Усе тут прайгралі», – падкрэслівае Рубэн Меграбян.
Крэмль уцягнуў краіны-ўдзельніцы канфлікту ў сваю сферу ўплыву. Расея і Беларусь прадаюць зброю Азербайджану, з’яўляючыся ваенным саюзнікам Арменіі. Мінск настолькі залежыць ад Крамля, што адмовіцца ад такой навязанай дружбы – проста не можа.
Сюжэт паказалі ў праграме «Прасвет» з Алінай Коўшык:
Фота: REUTERS / Hayk Baghdasaryan / Photolure / FORUM
