Беларускі ПЭН апублікаваў статыстычныя звесткі пра парушэнне культурных правоў і правоў чалавека ў дачыненні дзеячаў культуры за першае паўгоддзе 2022 года. Паводле маніторынгу, 98 дзеячаў культуры застаюцца ў няволі і прызнаныя палітзняволенымі.
Аўтары маніторынгу зазначаюць, што найчасцей дзеячы культуры прыцягваліся да крымінальнай адказнасці на падставе арт. 342 КК – за ўдзел у мірных пратэстах у 2020 годзе: 22 прысуды з 38 за першае паўгоддзе. 17 дзеячаў культуры прыцягнутыя да крымінальнай адказнасці за «абразу» або «паклёп» у дачыненні Лукашэнкі ці іншых прадстаўнікоў улады, «дыскрэдытацыю Беларусі», а фактычна – за выказванне ўласнага меркавання.
Разам з 98 палітычнымі зняволенымі дзеячамі культуры яшчэ 21 прадстаўнік сферы культуры застаецца ў зняволенні праз крымінальныя справы, у тым ліку адбываючы пакаранне ў выглядзе «хатняй хіміі».
У маніторынгу Беларускі ПЭН вызначыў асноўныя трэнды дзяржаўнай палітыкі ў сферы культуры:
- Задушэнне любых формаў іншадумства
- Пашыранае трактаванне заканадаўства аб экстрэмізме
- Манапалізацыя дзяржаваю дзейнасці ў сферы культуры
- Дэбеларусізацыя краіны шляхам русіфікацыі і прасоўванне ідэі «русского мира»
- Саветызацыя і мілітарызацыя паўсядзённасці
- Прыгнятанне культуры польскіх і літоўскіх нацыянальных меншасцяў
- Прыняцце замежнапалітычных рашэнняў, якія спрыяюць тэндэнцыі «культуры скасавання»
Адна з новых практык здушэння іншадумства – ужыванне антыэкстрэмісцкага заканадаўства ў дачыненні апанентаў рэжыму. Так, на 1 ліпеня 2022 года ў спіс асобаў, «датычных да экстрэмісцкай дзейнасці», унесеныя 426 чалавек, у тым ліку як мінімум 19 дзеячаў культуры. Сярод іх Максім Знак, Марыя Калеснікава, Павел Севярынец, Артур Аміраў, Мікалай Дзядок, Эдуард Пальчыс, Юлія Лаптановіч, Алесь Пушкін ды іншыя.
Беларускі ПЭН з кастрычніка 2019 года сістэматычна збірае звесткі пра парушэнні культурных правоў і правоў чалавека ў дачыненні дзеячаў культуры. Апублікаваны дакумент змяшчае статыстыку і аналіз парушэнняў за першае паўгоддзе 2022 года. Аўтары маніторынгу падкрэсліваюць, што матэрыял быў падрыхтаваны на падставе абагульненай інфармацыі, сабранай з адкрытых крыніцаў і ў непасрэднай камунікацыі з дзеячамі культуры.
ЗК belsat.eu
