Ідзе другі дзень саміту NATO ў Мадрыдзе. Сустрэча ўжо набыла гістарычны характар праз ухваленне Фінляндыі і Швецыі ў якасці будучых чальцоў Альянсу і перагляд стратэгіі бяспекі ва Усходняй Еўропе. Прэзідэнты Польшчы, Літвы і Латвіі падзяліліся думкамі аб значэнні Мадрыдскага саміту і актуальнасці расейскай пагрозы ды адказалі на пытанні «Белсату».
Прэзідэнт Польшчы Анджэй Дуда адзначыў, што Мадрыдскі саміт прынёс шмат надзеяў, і заявіў, што расейская агрэсія яшчэ больш злучыла Альянс, а Пуцін праз вайну ва Украіне атрымаў нечакана рашучы адпор.
«Учорашні дзень быў вельмі добры. Прынятыя вельмі важныя рашэнні, бо дадзенае зялёнае святло для Фінляндыі і Швецыі на ўступленне ў NATO. Маю надзею, што неўзабаве рашэнне ратыфікуюць і зможа адбыцца поўнае ўступленне. Гэта вялікае ўзмацненне NATO, выгаднае для нас, у нашай частцы Еўропы, у басейне Балтыйскага мора. Гэта дзве магутныя дзяржавы, якія маюць вялікую вайсковую інфраструктуру», – Анджэй Дуда падзяліўся думкамі адносна далучэння Фінляндыі і Швецыі да NATO.
Анджэй Дуда адзначыў, што мяжа на ўсходнім флангу паміж Расеяй і NATO з гэтага моманту падоўжылася. Таксама ён паведаміў, што Злучаныя Штаты прынялі важнае рашэнне размясціць на сталай аснове штаб камандавання 5-га корпусу войска ЗША на тэрыторыі Польшчы, што адбываецца ўпершыню на тэрыторыі Усходняй Еўропы.
«Гэтае рашэнне ўзмацняе нашую бяспеку. Новая стратэгічная канцэпцыя NATO, новы падыход да Расеі і пагрозаў, якія стварае Расея, новы падыход да абароны ўсходняга флангу і рэакцыі на пагрозы. Абсалютная змена. Мы баронім кожную пядзю зямлі. Гэта вымагае новых і рашучых адказаў. Гэта вельмі важна для Балтыйскіх краінаў, для нас таксама. Бо гэта не паводле прынцыпу, калі хтосьці атакуе краіну NATO, мы будзем адбіваць і вызваляць, будзем абараняць адразу ж у вельмі хуткім тэмпе», – дадаў Дуда.
Таксама прэзідэнт Польшчы адзначыў, што гэтыя рашэнні былі прынятыя ў добрай атмасферы і салідарнасці. Анджэй Дуда паведаміў, што на саміце абмеркавалі з’явы, якія сваймі дзеяннямі выклікае Расея: пагрозу голаду і тэрарызму, а таксама міграцыі з афрыканскіх краінаў.
«Калі Пуцін пастанавіў атакаваць Украіну, каб пашырыць «русский мир» і павысіць моц Расеі, то ён глыбока расчараваўся. NATO выявіўся сур’ёзным, упэўненым і перадусім рашучым. Саміт выявіўся рашучым. Калі ён хацеў аслабіць NATO, бо NATO выявіцца бездапаможным у справе агрэсіі супраць Украіны, то, па-першае, сутыкнуўся з еднасцю, хуткімі рашэннямі Альянсу, хуткім і моцным падтрыманнем Украіны», – дадаў Дуда.
Анджэй Дуда адзначыў, што ўсе пабачылі, што Расея парушае нормы міжнароднага права і здзяйсняе злачынства супраць мірнага насельніцтва.
«Ужо мінула больш за 100 дзён расейскай агрэсіі, калі Украіну планавалі захапіць за некалькі дзясяткаў гадзінаў. Выявілася, што не. Украіна ўвесь час моцна абараняецца. А дзяржавы, якія дзесяцігоддзямі і стагоддзямі, як Швецыя, былі нейтральнымі, хочуць далучыцца да NATO, вельмі ўзмацняючы Альянс. Гэта абсалютная процілегласць таму, чаго хацеў дамагчыся Уладзімір Пуцін. У цэлым гэтая сітуацыя – несумненная параза Расеі. Расея паказала свой твар, пра які мы ведалі і мы, палякі, заўсёды казалі. Нас абвінавачвалі ў русафобіі, калі мы казалі, што расейцы бязлітасныя, маюць імперскі апетыт і што пачуццё вялікарускасці штурхае іх на тое, каб правіць іншымі народамі. Расея хоча пашыраць свой уплыў, праводзіць экспансію, у тым энергетычную. Выявілася, што мы мелі рацыю. Расея – агрэсар, і сёння кожны гэта бачыць», – апісаў палітыку Крамля Анджэй Дуда.
Таксама прэзідэнт Польшчы адказаў на пытанне журналіста «Белсату»: «У кантэксце напружання вакол Літвы, пагрозаў Расеі, вы як прэзідэнт Польшчы адчуваеце пагрозу таксама з боку рэжыму Лукашэнкі ў стасунку да Польшчы і Літвы»?
«Беручы пад увагу, што доўгі час у Беларусі пастаянна прысутнічаюць расейскія войскі, з ваеннага пункту гледжання гэта не асобная ад Расеі дзяржава. Можна сказаць, што Уладзімір Пуцін далучыў у гэтым сэнсе Беларусь да Расеі, на жаль. Беларусь ператварылася нібыта ў чарговую расейскую ваенную акругу або ў частку Заходняй ваеннай акругі Расеі. Я не магу сказаць, што адчуваю нейкую небяспеку ад рэжыму Лукашэнкі, гэтак сама, мяркую, і дзяржавы Балтыі. Небяспека ёсць, рэальная, але з боку Расеі», – паведаміў Дуда.
Ён дадаў, што ведае, што народ Беларусі не хоча вайны, і рэжым Лукашэнкі таксама не наважыцца на ўдзел у канфлікце.
Прэзідэнт Літоўскай рэспублікі Гітанас Наўседа адзначыў, што Беларусь мае пацярпець ад санкцыяў праз падтрыманне Расеі ў вайне, і выказаў насцярогу праз магчымае размяшчэнне расейскіх «Іскандэраў» на беларускай тэрыторыі.
«Пасля 2020-га рэжым Лукашэнкі цалкам у руках расейскага рэжыму. Беларуская зямля цалкам дасяжная для расейскіх войскаў, яны могуць карыстацца ёй як хочуць. З беларускай зямлі ідуць атакі на Украіну», – паведаміў Наўседа.
Прэзідэнт Літвы дадаў, што рэжым Лукашэнкі стварыў напружанне з Літвою шляхам гібрыднай агрэсіі яшчэ ў 2021 годзе праз міграцыйны крызіс, калі шмат людзей з Блізкага Усходу імкнуліся нелегальна трапіць на тэрыторыю Літвы. На сённяшні момант, як дадаў палітык, гэтыя спробы працягваюцца, але не маюць такога маштабнага характару, як летась.
У адказ на пытанне, ці баяцца ў Літве магчымай агрэсіі Пуціна за блакаванне транзіту ў Калінінград, Наўседа адзначыў, што няварта цяпер баяцца запужванняў з боку Пуціна.
«Гэта ягоная стратэгія і тактыка. У нас ёсць гістарычная магчымасць паставіць Пуціна на належнае месца», – дадаў прэзідэнт Літвы.
Прэзідэнт Латвіі Эгілс Лэвітс расказаў, што на ўчорашнім паседжанні былі прынятыя важныя рашэнні адносна галоўнай пагрозы бяспецы ў Еўропе – расейскай пагрозы.
Адказ будзе «адэкватным», сказаў ён, а ўсходні фланг Альянсу ўзмоцняць. Кітай ён назваў «сур’ёзным выпрабаваннем».
«Яны назіраюць за вынікам расейскай вайны супраць Украіны, і калі Расея пераможа, у Кітаю будзе матывацыя зрабіць нешта падобнае ў Ціхаакіянскім рэгіёне», – заявіў Эгілс Лэвітс.
Таму, паводле яго, Еўропа і мусіць дапамагчы Украіне, іначай будуць знішчаныя міжнародны парадак і глабальны мір.
На пытанне «Белсату» аб тым, ці адчувае Лэвітс пагрозу ад рэжыму Аляксандра Лукашэнкі, ён адказаў: «Мы можам сказаць, што Беларусь больш не незалежная краіна. Беларусь і Расея рэпрэзентуюць адную і тую ж пагрозу. Таму мы мусім уключыць у нашае стаўленне да Расеі таксама і Беларусь».
Алесь Наваборскі / Раман Лугоўскі belsat.eu