Цікавая забава – выбіраць слова года. Вясёлая! Сёння ў нас – моўны кур’ёз года. Пасмяемся разам?
Згаданую калегай Серебряную пуговицу (насамрэч па-расейску кнопку) ад YouTube можна было б смела намінаваць на моўны кур’ёз года. Але мы разглядаем тую пуговицу як пазітыўную інтэрвенцыю ў чужую мову. Курʼёзы ж пашукаем у сваёй.
Кожнаму абырвалгу – па адлбыканкаме
Савецкая моўная спадчына ўчэпіста трымаецца за нашае жыццё. На вуліцах сталіцы месцяцца ўстановы з невымаўляльнымі, але красамоўнымі камісарскімі назвамі: «Галоўдзяржбудэкспертыза», «Белкацёлачыстка», «Белчыгунзаб», «Белсельэлектрасеткібуд» і нават «Белаўтасертыка» (і гэта не жарт, гэта сурʼёзная назва выпрабавальнай лабараторыі транспартных сродкаў ад філіялу БНТУ).
Таму не дзівяць і нашчадкі Абырвалгаў (Главрыбы) у тэкстах журналістаў: «Размова з намеснікам старшыні Гарадзенскага адлбыканкаму», – дасылае калега цітр на праверку. І напраўду ж няважна, які набор зычных паставіць у сярэдзіне гэтага слова, беларускай мовы ў ім ні менш, ні больш не стане – вось ён, курʼёз года. Таксама гэта сапраўдны саветызм года, слова сумнеўнай будовы, якое абазначае такі ж расплывісты, што да функцыяў, панятак.
З запапасу моўнай службы
А цяпер – проста пасмяемся. І будзем памятаць, што памыляюцца нават слоўнікі. Але і ім, і нам варта імкнуцца да дасканаласці.
«Людзі скардзяцца пастаянна, людзі пішуць у жаласныя кнігі на аўтавакзале. Але ніяк не рэагуюць улады нашага гораду на гэтую праблему», – кажа Ганна. Хто ж яшчэ нам паспагадае, як не кніга. Уладам то справы ні да чаго няма.
«26-галовы футбаліст перажыў бурныя 12 месяцаў на «Стэмфард Брыдж», прыйшоўшы сюды акурат з «Атлетыка» і правёўшы 16 мячоў у 47 матчах». Усё ясна: чым больш галоў, тым больш галоў. Закон пераходу галавы ў гол у родным склоне множнага ліку.
«Беларусь тэхнічна здольная далей выконваць свае транзітныя функцыі», – паведаміў намеснік старшыні канцэрту «Белнафтахім». Калі ЗША кіраваў актор Роналд Рэйган, то чаму нафтавымі справамі ў Беларусі не могуць апекавацца артысты?
«Цяжэй за ўсё летнюю спёку пераносіць у закатаваным у асфальце Менску». Не, не катуй мяне, мяне – ратуй, мяне-e! – просіць нас сталіца голасам Лявона Вольскага.
А вось яшчэ нетрывіяльная падзея: «Фільм заснаваны на сапраўднай гісторыі Сэндры Лэнг, паўднёваафрыканскай дзяўчыны, якая нарадзілася каляровай у сямі белых бацькоў у Паўднёваафрыканскай Рэспубліцы часоў апартэіду».
«Сёння Магілёўскі аэрапорт круглы год абслугоўвае транзітныя паветраныя суды, апрацоўвае грузы». Судзяць у нашай краіне не толькі на зямлі, а і нябесным судом. Ну а ў тых, хто абслугоўвае такія суды, дзень ідзе за (круглы) год.
А вось і подпіс: «Мікалай К., падпалкоўнік міліцыі ў запапасе». Каням – папас, падпалкоўнікам – запапас.
«Старшыня ЦВК Лідзія Ярмошына збіраецца пайсці ў адстаўку ўвесну 2121 года». Моўная служба не верыць у бессмяротнасць чыноўнікаў, таму ў эфір пайшоў 2021 год.
«Скарбніцу нашых нячысцікаў Яўген напаўняе самастойна. Крыніцы – гэта мастацкія творы кшталту «Шляхціца Завальні» Лявона Баршчэўскага». Моўная служба не верыць таксама ў бессмяротнасць творчых асобаў, нават такіх шаноўных і таленавітых, як спадар Лявон. Таму мы пазначылі аўтарам твору, пісанага ў сярэдзіне XIX стагоддзя, іншага Баршчэўскага, Яна.
Няхай сурʼёзнае робіцца смешным без жаласных наступстваў, а мы налета назбіраем вам яшчэ цікавага з нашага запапасу.
Падрыхтавала Настасся Вікулава Belsat.eu
