Ігар Ільяш: Сцверджанне, што ў кнізе «Беларускі Данбас» ёсць «прыкметы экстрэмізму», – гэта поўнае трызненне
Журналіст «Белсата» Ігар Ільяш пракаментаваў рашэнне суду Кастрычніцкага раёну Менску аб прызнанні экстрэмісцкім матэрыялам кнігі «Беларускі Данбас», напісаную ў суаўтарстве з Кацярынай Андрэевай.
«Справа аб прызнанні «Беларускага Данбаса» экстрэмісцкай прадукцыяй у чарговы раз прадэманстравала, што судовай сістэмы ў Беларусі няма – ёсць толькі бязвольны і бяспраўны прыдатак спецслужбаў. Суддзі гатовыя зацвердзіць любое рашэнне, якое ім спусцяць зверху, нават не задумваючыся», – лічыць журналіст.
Ігар Ільяш кажа, што не меў ілюзіяў наконт аб’ектыўнасці суду, але ўсё роўна быў здзіўлены тым, што адбывалася на паседжанні.
«Я разлічваў знайсці ў матэрыялах справы хоць нейкую аргументацыю, чаму экспертная камісія палічыла нашу з Кацяй кніжку экстрэмісцкай. Маніпулятыўныя, неабгрунтаваныя, недакладныя, але аргументы. «Вашая кніга экстрэмісцкая, таму што…» – прыкладна гэта я хацеў убачыць. Але такі складнік проста адсутнічаў. Самой экспертызы (з канкрэтнымі цытатамі з кнігі і іх аналізам) у матэрыялах справы не было, там я знайшоў толькі высновы.
А паколькі ў абсурдных высновах ішла гаворка пра «публічнае дэманстраванне нацысцкай сімволікі» і «інструкцыі па выбуховай справе, якія можна выкарыстоўваць у планаванні і здзяйсненні тэрактаў», то я абсалютна перакананы: эксперты кнігу «Беларускі Данбас» проста не адкрывалі. Яны толькі паставілі свой подпіс пад рашэннем, якое спусцілі ім спецслужбы», – мяркуе суаўтар кнігі.
Ігар Ільяш звяртае ўвагу, што выклікаць экспертаў у якасці сведкаў або далучыць да матэрыялаў справы саму кнігу суддзя Вольга Біруля адмовілася.
«Гэта нейкі кафкіянскі або оруэлаўскі свет: суддзя прызнала экстрэмісцкай кнігу, якую яна не чытала, не трымала ў руках, не ведае пра што яна і нават не чула ніводнага аргумента, чаму гэтую кнігу варта прызнаць экстрэмісцкай. Кнігу наагул не чытаў ніхто з удзельнікаў працэсу, акрамя ўласна аўтара, то бок мяне.
Сцверджанне, што ў нашай з Кацяй кнізе ёсць «прыкметы экстрэмізму», – гэта хлусня, поўнае трызненне. «Беларускі Данбас» – гэта нязручная для спецслужбаў праўда пра ролю рэжыму Лукашэнкі ў вайне. Менавіта таму нашую кнігу забаранілі. У сваім даследаванні мы даказваем, што, нягледзячы на міратворчую рыторыку, цягам усяго канфлікту Лукашэнка і ягоныя спецслужбы заставаліся надзейнымі хаўруснікамі пуцінскай Расеі. Уся міжнародная палітыка Менску з 2014 да 2020 года будавалася на міфе пра роўнааддалены нейтралітэт. Гэты міф у «Беларускім Данбасе» мы якраз і разбурылі. За гэта нам і нашай кнізе помсцяць», – кажа Ігар Ільяш.
«Беларускі Данбас» – гэта журналісцкае даследаванне пра беларусаў на вайне, ролі спецслужбаў і асабіста Аляксандра Лукашэнкі, а таксама пра тое, як гэты канфлікт паўплываў на Беларусь.
Акрамя таго, аўтары спрабуюць адказаць на пытанне, што прымушала беларусаў ехаць на Данбас і чаму яны ў выніку сталі трэцяй па колькасці нацыянальнай групай сярод удзельнікаў канфлікту (пасля расейцаў і ўкраінцаў). Асобна Ігар Ільяш і Кацярына Андрэева аналізуюць палітыку Лукашэнкі ў расейскай-украінскай вайне і як яна трансфармавалася з цягам часу.
Кніга выйшла ў 2020 годзе ва ўкраінскім выдавецтве «Фоліа». 19 лютага 2021 года адбылася прэзентацыя «Беларускага Данбаса» у амбасадзе Украіны ў Менску. На прэзентацыі прысутнічаў амбасадар Украіны Ігар Кізім і часовая павераная ў справах амбасады Літвы Аста Андрыяўскене.
Суаўтарка кнігі Кацярына Андрэева з 15 лістапада 2020 года знаходзіцца за кратамі. 18 лютага 2021 года суд Фрунзенскага раёну Менску пакараў яе і Дарʼю Чульцову 2 гадамі калоніі за стрым з жорсткага разгону падчас акцыі памяці Рамана Бандарэнкі і разбурэння сілавікамі народнага мемарыялу. Нашыя каляжанкі не прызналі сваёй віны і лічаць пераслед помстаю спецслужбаў за прафесійную дзейнасць.
ІІ belsat.eu
