«Каронавірусны Экспрэс» адпраўляецца? Як Токіа рыхтаваўся да Алімпіяды падчас пандэміі
За дзень да афіцыйнага адкрыцця Алімпіяды зафіксавана 12 новых выпадкаў COVID-19. Захварэлі двое спартсменаў з Алімпійскай вёскі, чатыры члены замежных дэлегацый і шэсць мясцовых работнікаў па кантракце. Агульная колькасць інфіцыраваных сярод атлетаў і іншых датычных да арганізацыі гульняў дасягнула 91. На Алімпіядзе дзейнічаюць жорсткія каронавірусныя абмежаванні. У самым Токіа мала вонкавай рэкламы, якая нагадвае мясцовым жыхарам аб гульнях. Не адчуваецца духу Алімпіяды. Японцы незадаволеныя рашэннем праводзіць спаборніцтвы без гледачоў і асцерагаюцца з’яўлення «алімпійскага» штаму COVID-19. Рэпартаж нашых калег з vot-tak.tv
Каб лепш разумець, чаму Алімпіяда ў Токіа ўсё-такі адбудзецца, варта палічыць грошы. Афіцыйна арганізацыя гульняў абышлася Японіі ў $ 15,4 млрд, што робіць гэтую Алімпіяду самай дарагой сярод летніх. Першапачаткова сума была менш, але бюджэт такога маштабнага мерапрыемства прыйшлося пераглядаць з-за каронавірусу. Толькі на стварэнне бяспечнай асяроддзя дадаткова выдаткавалі $900 млн.
Абавязак укласці каля $ 14 млрд з агульнай сумы ўзялі на сябе амаль у роўных частках аргкамітэт гульняў і муніцыпалітэт Токіа. Яшчэ каля $ 2 млрд пакрылі ўлады Японіі.
Найбуйнейшая прыватная кансалтынгавая кампанія краіны, Інстытут Намуры, праводзіла даследаванне, каб ацаніць магчымыя эканамічныя страты Японіі ў выпадку адмены Алімпіяды. Паводле вынікаў, апублікаваных у траўні, такое рашэнне ўладаў каштавала б $ 17 млрд, а правядзенне спаборніцтваў, хай і без гледачоў, павінна прынесці ўсім бакам заробак у памеры каля $ 15 млрд.
Шмат у чым выдаткі на арганізацыю гульняў пакрыюць грошы ад кантрактаў з тэлетранслятарамі. Характэрна, што 75% прыбытку ад продажу ТБ-правоў атрымае Міжнародны алімпійскі камітэт ( МАК), уклаўшы пры гэтым у Алімпіяду каля $1, 7 млрд.
ЯПОНЦЫ СУПРАЦЬ АЛІМПІЯДЫ
Аўтарытэтная газета The Asahi Shimbun у траўні прыводзіла вынікі апытання жыхароў Японіі. Яго дадзеныя паказалі, што каля 83% насельніцтва былі супраць правядзення Гульняў. У наступных сацыялагічных даследаваннях доля тых, хто выступаў за адмену Алімпіяды, некалькі знізілася, але ўсё роўна перавышала 50%. Чаму ж гэта не вылілася ў пратэсты?
Нягледзячы на высокі ўзровень незадаволенасці, японцы па сваім менталітэту не схільныя да пратэстаў на вуліцах, тлумачыць украінка Алена Фяданюк, якая жыве і працуе ў Токіа. Разам з мужам японцам яна ўважліва сочыць за навінамі пра Алімпіяду. Паводле яе слоў, мясцовым жыхарам не падабаецца, што ўрад выдаткаваў мільярды на арганізацыю гульняў, але пры гэтым раён Фукусімы дагэтуль цалкам не адноўлены пасля цунамі і ядзернай аварыі на АЭС у 2011 годзе. Японцы таксама крытыкуюць увядзенне ужо чацвёртага рэжыму НС у Токіа, што пацягнула за сабой забарону на прысутнасць гледачоў падчас спаборніцтваў.
«Людзі ўсё роўна ходзяць на працу, як і раней. Няма такога паняцця, як праца з дому. Усе цягнікі метро запоўненыя, бары і рэстараны адкрыты. Усе жывуць звычайнай жыццём, акрамя таго, што носяць маскі. Ёсць забарона на продаж алкаголю ў грамадскім харчаванні і прадпісанне зачыняцца ў 8 вечара, але некаторыя прадпрымальнікі не падпарадкоўваюцца гэтым правілам, таму іх бізнэс пад пагрозай», – апісвае сітуацыю ў Токіа Алена Фяданюк.
Рэжым НС дзейнічае ў Токіа, але ў гадзіне язды ад сталіцы, у прэфектуры Канагава, такіх абмежаванняў няма. Сувязь паміж Токіа і суседняй Прэфектурай вельмі моцная. Многія людзі жывуць у Канагаве, таму што там танней, аднак кожны дзень ездзяць на працу ў сталіцу, распавядае Алена:
«Усе смяюцца над тым, што няўжо вірус не ходзіць з прэфектуры ў прэфектуру?»
У самім Токіа мала што нагадвае аб правядзенні падзеі такога маштабу. На вуліцах вісяць банеры на ліхтарах, у цэнтральнай частцы гораду рэкламы больш. На паліцах супермаркетаў сустракаюцца прадукты з сімволікай Алімпіяды. Забрэндзіраваныя машыны таксі і цягнікі метро, але гэта ўсё не так масава, рэзюмуе Алена.
З ёй згаджаецца журналіст Аляксей Мандзій, які прыляцеў у Токіа асвятляць Алімпіяду. Цяпер ён праходзіць двухтыднёвы каранцін, таму яго перамяшчэнне строга абмежаваныя.
«Я бачу горад з акна аўтобуса, але паўсюль не адчуваецца духу Алімпіяды, паколькі яна банальна не будзе даступная для гледачоў», – дзеліцца ўражаннямі карэспандэнт.
Збольшага па гэтай прычыне кампанія Toyota адмовілася ад тэлерэкламы, звязанай з Алімпіядай. Яе правядзенне не атрымала разумення ў грамадскасці, заявілі ў кампаніі, але свае ўмовы па спонсарскім кантракце паабяцалі выканаць. Генеральны дырэктар Toyota і іншыя кіраўнікі не захацелі наведваць цырымонію адкрыцця, хоць мелі права апынуцца ў ліку тысячы ВІП-персон, сярод якіх прадстаўнікі Міжнароднага і нацыянальных алімпійскіх камітэтаў, а таксама афіцыйныя асобы. Толькі ім дазволена назіраць за ўрачыстым парадам спартсменаў з трыбун 80-тысячнага Нацыянальнага стадыёна.
ЯК НАЛАДЖАНЫ КАРОНАВІРУСНЫЯ АБМЕЖАВАННІ
Для ўсіх якія прыехалі на Алімпіяду ў Токіа дзейнічаюць жорсткія абмежаванні. Усе замежнікі павінны адседзець двухтыднёвы каранцін. За яго выкананнем сочаць з дапамогай некалькіх мабільных дадаткаў, якія госці краіны ўсталявалі на свае гаджэты ў абавязковым парадку.
Журналісты ізаляваныя ў гасцініцах і першыя чатыры дні штодня здаюць тэсты на каронавірус. Яны могуць пакідаць межы гатэля толькі ў выключных выпадках: каб патрапіць у прэс-цэнтр або на спартыўны аб’ект. Карыстацца грамадскім транспартам або кантактаваць з мясцовымі забаронена. Па словах Аляксея Мандзія, на карантыне супрацоўнікі СМІ арганізавана перамяшчаюцца на спецыяльных шатлах і парушаць правілы ніхто не рызыкуе:
«У холе гасцініцы сядзіць ахоўнік, які сочыць за тым, ці вы пакідаеце межы гатэля або не. Мы не спрабуем нават, таму што нам пагражаюць ануляваннем акрэдытацыі і дэпартацыяй. Вельмі і вельмі скрупулёзна да ўсяго ставяцца. Усе абмежаванні, аб якіх гаварылі, працуюць».
Падобныя прадпісанні дзейнічаюць і для спартсменаў, толькі яны, у адрозненне ад журналістаў і іншых афіцыйных асоб, здаюць тэсты на ковід штодня. Атлетаў разбілі на закрытыя групы, большая частка з іх жыве ў Алімпійскай вёсцы і ездзіць на трэніроўкі на спецтранспарце. Спартсменам забаронена кантактаваць з мясцовымі жыхарамі. Яны абавязаны практычна ўвесь час насіць маскі, акрамя трэніровак, спаборніцтваў, прыёмаў ежы і сну. За легкадумнае стаўленне да абмежаванняў спартсменам пагражае дыскваліфікацыя.
Усяго ў Алімпійскай вёсцы пражывае каля 18 тыс.чалавек. Тых, у каго выяўляюць каронавірус, пасяляюць у асобныя блокі. Усіх кантактных ізалююць у аднамесныя нумары з магчымасцю наведваць трэніроўкі і нават выступаць на спаборніцтвах, калі за 6 гадзін да старту атлет атрымае адмоўны вынік тэсту на ковід.
ЦІ МОЖА З’ЯВІЦЦА «АЛІМПІЙСКІ» ШТАМ COVID-19?
Перад стартам Алімпіяды прэзідэнт японскага савету дактароў Наота Уэяма папярэджваў аб непажаданых наступствах правядзення Гульняў. Медыцынская супольнасць Японіі казала аб магчымым узнікненні новага, так званага алімпійскага, штаму COVID-19 з-за таго, што ў адным месцы засяродзяцца прадстаўнікі 200 краін.
«Унутры Алімпійскай вёскі сабраны прадстаўнікі розных нацый. На яе тэрыторыю мог патрапіць малараспаўсюджаны варыянт каронавірусу або ў выніку эвалюцыі ў кагосьці ў арганізме можа адбыцца мутацыя віруса. У такім выпадку ён атрымлівае ідэальны спосаб распаўсюдзіцца па ўсім свеце. Тады ўспышкі [новага або малараспаўсюджанага штаму] адначасова могуць паўстаць у многіх краінах», – разважае інфекцыяніст Вадзім Арыстаў.
У каментары «Вот так» спецыяліст паказвае на слабыя месцы ў каронавірусных абмежаваннях. На яго думку, штодзённая сістэма тэставання спартсменаў не можа зберагчы ад сур’ёзных наступстваў. Гэта звязана з асаблівасцямі новых штамаў COVID-19. Арыстаў тлумачыць, што яны яшчэ да канца не вывучаныя, але ёсць падставы меркаваць, што інфікаваны пачынае вылучаць вірус, то ёсць заражаць астатніх, значна хутчэй, чым у пачатку пандэміі.
«Лік ужо ідзе не на дні, а на гадзіны. Умоўна: спартсмен робіць тэст кожны дзень у 8 раніцы, але ён мог пачаць вылучаць вірус мінулым вечарам. І тады можа паўстаць успышка. Асабліва гэта небяспечна ў кантэксце кантактных асоб. Іх ізалююць у асобных пакоях. Вірус перадаецца паветраным шляхам, і тут узнікае пытанне: ці робіцца кантроль вентыляцыі ў гэтых гасцінічных нумарах? Ёсць прыклады, калі на круізных лайнерах людзі з розных кают інфікавалі адзін аднаго праз вентыляцыю», – сцвярджае інфекцыяніст.
Небяспека ўяўляе і тое, што не ўсе жыхары Алімпійскай вёскі вакцынаваныя. Гэта яшчэ адзін фактар, які стварае зручныя ўмовы для эвалюцыі віруса, дадае медык.
«ХУТЧЭЙ, ВЫШЭЙ, МАЦНЕЙ – РАЗАМ»
У апошнія два тыдні ў Японіі назіраецца паступовы рост узроўню сутачнага захворвання з 2 да 3-4 тыс.новых выпадкаў COVID-19. Амаль палову ад агульнай колькасці інфіцыраваных выяўляюць у Токіа. Некалькі дзён таму пра салідарнасць падчас пандэміі загаварыў кіраўнік МАК Томас Бах. Каб падкрэсліць новыя рэаліі, МАК упершыню з моманту свайго заснавання, а гэта амаль 130 гадоў, змяніў дэвіз гульняў. Раней лозунг складаўся з трох слоў «Citius, Altius, Fortius», або «Хутчэй, вышэй, мацней». Цяпер яго дапоўнілі словам «разам».
Да персоны Баха ў Японіі неадназначнае стаўленне. Многія жыхары краіны абвінавачваюць спартыўнага чыноўніка ў тым, што ён, на іх думку, прымусіў Японію, нягледзячы на рызыкі, прасоўваць Алімпіяду ў разгар пандэміі, хоць урад заўсёды падтрымлівала рашэнне правесці гульні.
Цяпер рыторыка ўладаў трохі змянілася. 21 ліпеня выканаўчы дырэктар аргкамітэту Алімпіяды Тасіра Муто не стаў выключаць магчымасць спыніць спаборніцтвы ў выпадку рэзкага пагаршэння эпідсітуацыі:
«Мы не можам прадбачыць, якім будзе колькасць выпадкаў заражэння каронавірусам. Мы будзем працягваць абмеркаванне, калі здарыцца ўсплёск. Мы дамовіліся, што, зыходзячы з сітуацыі з каронавірусам, зноў правядзем пяцібаковыя перамовы. На дадзены момант колькасць выпадкаў каронавіруса можа павялічвацца або памяншацца, так што будзем ацэньваць сітуацыю па ходзе».
Па стане на 22 ліпеня на Алімпіядзе выяўлены 91 станоўчы тэст на ковід. Гэтую лічбу пакуль наўрад ці можна лічыць крытычнай для мерапрыемства, да якога датычныя дзясяткі тысяч чалавек. Статыстыка вядзецца з 1 ліпеня. За апошнія два дні захварэлі 20 чалавек. Сярод усіх інфіцыраваных большасць – валанцёры, персанал, падрадчыкі і тры спартсмены. Двое з іх тхэквандысткі: чылійка Фернанда Аггірэ і член зборнай Нідэрландаў Рэсхмі Агінк. Абедзве не змогуць выступіць на спаборніцтвах. Трэцяя захварэлая – чэшская валейбалістка Маркета Слукова.
Напярэдадні афіцыйнага адкрыцця Гульняў у Токіа ўжо некалькі дзён праходзяць кваліфікацыйныя старты ў розных дысцыплінах і першыя матчы турніраў у камандных відах. Да прыкладу, у жанчын пачаліся спаборніцтвы па футболе і софтболе. Футбалісткі зборных Вялікабрытаніі і Чылі адкрывалі свой турнір. Перад матчам яны ўсталі на адно калена, каб выказаць падтрымку руху BLM (Black Lives Matter). Па ходзе Алімпіяды нас могуць чакаць і іншыя палітычныя акцыі, так як МАК упершыню дазволіў спартсменам дэманстраваць сваю грамадзянскую пазіцыю. Закрыццё гульняў запланавана на 8 жніўня.
Максім Шылін / «Вот Так»
