Па дзяржпрадпрыемствах Беларусі ідзе чарговая хваля звальненняў з палітычных матываў. Работнікі з розных сфераў і куткоў краіны паведамляюць пра звальненні на падставе адмысловых спісаў.
Адных звальняюць за подпісы за альтэрнатыўных кандыдатаў на мінулых прэзідэнцкіх выбарах, іншых – за меркаваны ці пацверджаны ўдзел у акцыях пратэсту.
Раней такія рэпрэсіўныя кампаніі з масавымі звальненнямі праводзіліся ў дзяржаўных ведамствах і міністэрствах. Цяпер надышла чарга і дзяржаўных прадпрыемстваў.
«Найлепшыя спецыялісты ў сферы»
Як паведамляюць чытачы «Белсату», адбыліся звальненні на канцэрне «Белнафтахім». Звольнілі ў тым ліку чатырох кіраўнікоў аддзелаў. Спачатку супрацоўнікаў прасілі напісаць заявы пра звальненне на ўласнае жаданне.
«Дырэктару была пастаўленая задача звольніць паводле артыкулу. Аднак ён адказаў, што гэта найлепшыя спецыялісты ў сферы і іх няма за што звальняць», – паведамляюць былыя працаўнікі канцэрну.
Аналагічная сітуацыя і ў сферы адукацыі.
Як распавёў «Белсату» адзін з чытачоў, у Менскім гарвыканкаме і Міністэрстве адукацыі складаюць спісы педагогаў, у тым ліку і школьных настаўнікаў, якія падпісаліся за вылучэнне апазіцыйных кандыдатаў.
«З усімі будуць у абавязковым парадку не працягнутыя кантракты. А пры магчымасці звольненыя паводле артыкулу», – кажа чытач.
Паводле яго, некаторых настаўнікаў ужо маглі звольніць.
Звальняюць нават дырэктараў
Пра маштаб рэпрэсіяў супраць нелаяльных працаўнікоў сведчаць звесткі ад тэлеграм-каналу «Ник и Майк». У некаторых арганізацыях у спісах на звальненне два-тры чалавекі, у некаторых – нашмат болей.
«Кваліфікацыя работнікаў не мае значэння, звальняюць нават тых, чыя пасада ў адзіным экзэмпляры. Кім іх заменяць – не зразумела», – піша тэлеграм-канал.
Гэтак, паводле яго, на пачатку лістапада ў Міністэрства архітэктуры і будаўніцтва былі выкліканыя дырэктары дзяржаўных будаўнічых арганізацыяў, якіх «запрашалі паасобку і спісы на рэпрэсіі дыктавалі».
Па 50 прэтэндэнтаў на звальненне налічылі на «Белавіі» і ў менскім Оперным тэатры, 100 – на барысаўскім заводзе медпрэпаратаў, а на менскай «Камунарцы» – нават каля 300 з 1453 асобаў агульнай колькасці працаўнікоў.
Па 20 спецыялістаў трэба звольніць з Нацбанку, Полацкіх электрасетак і з РУП «Белэнергасеткапраект», з РУП РНТЦ цэнаўтварэння – шэсць.
Сярод ужо звольненых – генеральны дырэктар «Менскметрабуду», намеснік дырэктара НДІ «Будэканоміка», намеснік начальніка аддзелу архітэктуры і горадабудаўніцтва Маскоўскага раёну Менску, намеснік дырэктара і кіраўніца кантакт-цэнтру «Белінвестбанку», начальнік з «Менаблпаліва». Інфармацыя пра некаторых з іх ужо знікла з сайтаў прадпрыемстваў, якімі яны кіравалі.
Звальняюць людзей таксама з «Беларусбанку», цэментнага заводу ў Крычаве, Лукомскай ДРЭС, «БелОМА». Свае спісы склалі для Інстытуту генетыкі, Нацыянальнага гістарычнага музею і Нацыянальнай бібліятэкі. Закранулі звальненні Мытны камітэт, рэдакцыю газеты «Могилевские ведомости», «Рагачоўгаз».
«Гэта ўсё моцна ўразіла Лукашэнку»
Логіку ўладаў у арганізацыі такіх масавых звальненняў «Белсату» патлумачыў палітычны аглядальнік Аляксандр Класкоўскі.
«Кіроўная вярхушка, відавочна, хоча зрабіць сістэму больш маналітнай. Лукашэнку ў жніўні 2020 года ўразіла, што ягоная сістэма, вертыкаль, дзяржаўныя структуры аказаліся не такія яму адданыя, як, магчыма, яму здавалася», – адзначыў ён.
Аглядальнік нагадаў, што цэлы шэраг дзяржаўных прадпрыемстваў быў на мяжы страйку, адбываліся масавыя сходы.
«Гэта ўсё моцна ўразіла Лукашэнку. І ён зрабіў практычныя высновы, якія не аднойчы артыкуляваў, што мы, маўляў, вычысцім усіх, хто вагаўся, хто хаваўся пад плінтусам у важны момант. Збольшага гэтыя кадравыя чысткі на кіроўным узроўні прайшлі ўжо ў дзяржаўных структурах, а цяпер дайшла ўжо чарга да прадпрыемстваў і да шараговага складу. Гэта планамерны працэс», – мяркуе Аляксандр Класкоўскі.
Страхуюцца перад рэферэндумам
Тое, што такія масавыя звальненні адбываюцца ў сітуацыі, калі «нібыта пратэстаў няма, усіх запалохалі», аглядальнік звязвае з падрыхтоўкай канстытуцыйнага рэферэндуму.
«Гэта таксама момант турбулентнасці. Важна, каб усё прайшло гладка, каб у адны вароты была гульня. І з гэтага гледзішча таксама страхуюцца», – мяркуе эксперт.
Не выключае ён і таго, што разам са звальненнем нелаяльных улады спрабуюць перамагчы праблему залішняй колькасці людзей на прадпрыемствах і схаванага беспрацоўя.
«Закручваць гайкі і далей»
Пры гэтым Аляксандр Класкоўскі адзначыў, што ўсе дзеянні рэжыму пасля жніўня 2020 года, накіраваныя на захаванне і цэментаванне сітуацыі, «па вялікім рахунку дэструктыўныя, бо яны ідуць не на карысць Беларусі, не на карысць інтарэсам грамадства, не на карысць развіццю краіны».
«Але ў кароткатэрміновай перспектыве мы бачым, што рэжым дамагаецца сваіх мэтаў. Сапраўды ўдалося ўзяць сітуацыю пад каўпак. Павысіць узровень страху да такіх вышынь, што людзі баяцца не толькі на вуліцу выходзіць, але й камент ці лайк паставіць. Так што, на сённяшні дзень кіроўнай вярхушцы, відаць, здаецца, што яна дзейнічае абсалютна правільна: калі гэта працуе, то трэба закручваць гайкі і далей», – падкрэсліў аглядальнік.
МГ belsat.eu
