Улетку 2020 году журналістаў «Белсату» неаднаразова затрымлівалі пасля стрымаў з перадвыбарчых пікетаў. «Кіберпартызаны» перадалі нам запісы перамоваў міліцыянтаў, дзе тыя абмяркоўвалі аперацыю па затрыманні нашых калегаў у Жодзіна.
Аператара і журналіста затрымалі пасля перадвыбарчага пікету ў Жодзіне на 3 гадзіны. З размоваў вынікае, дазвол на затрыманне мясцовыя міліцыянты атрымалі з санкцыі намесніка міністра ўнутраных справаў. Інцыдэнт адбыўся ў чэрвені мінулага году.
Спачатку сілавікі планавалі спыніць журналістаў на ўездзе ў Жодзіна. Аднак тады яны яшчэ задумваліся пра законныя падставы для арышту. Пра тое, ці можна затрымаць да пікету, і ці есць сэнс у арышце пасля, размаўлялі камандзір Менскага абласнога атраду АМАП Мікалай Максімовіч і намеснік кіраўніка Жодзінскага ГАУС Міхаіл Мурашкін.
Мурашкін: Хочуць, каб мы затрымалі «белсатаўцаў». Я сказаў, каб узгаднілі з вамі, якія каманды будуць.
Максімовіч: Затрымалі як?
Мурашкін: Каб пры ўездзе ў горад спынілі ДАІ і склалі на іх пратакол.
Максімовіч: За што?
Мурашкін: За здымкі, што яны не маюць права ажыццяўляць.
Максімовіч: Пры ўездзе?
Мурашкін: Пры ўездзе <…>. Я яму патлумачыў, што ў нас няма падставаў для затрымання, бо яны яшчэ не ажыццяўлялі ніякую дзейнасць, што іх можна будзе затрымаць толькі падчас ці пасля.
Максімовіч: Так і ёсць.
Мурашкін: Я яму патлумачыў, што падчас мы лезці не будзем, каб не ствараць карцінку. Лепш за ўсё затрымліваць пасля таго, як яны правядуць стрым.
Максімовіч: Сэнсу няма.
Мурашкін: Я сказаў, што ў любым выпадку без указання УУС нічога рабіць не будзем і ўласнымі сіламі гэта таксама не вельмі добра будзе.
Максімовіч: А ён ведае, хто прыедзе, па прозвішчах?
Мурашкін: Як я зразумеў, ведае. Ён сказаў, што цэнтр цяпер працуе.
<…>
Максімовіч: Я табе ператэлефаную, Міхаіл Міхалыч.
Потым Максімовіч абмяркоўваў аперацыю па затрыманні журналістаў з кіраўніком УУС Менаблвыканкаму Аляксандрам Астрэйкам.
Максімовіч: Аляксандр Вячаслававіч, Добры дзень, Максімовіч. Зручна?
Астрэйка: Так, канешне.
Максімовіч: Па Жодзіна, мне тэлефанавалі мае супрацоўнікі. «Белсат». Што робім?
Астрэйка: Пакуль няма рашэння. Гэта ініцыятыва не ўзгодненая пакуль.
Максімовіч: Бо да таго, як яны пачнуць трансляцыю, у нас падставаў няма.
Астрэйка: Па-першае, так, а па-другое, вы ведаеце агульнае па сталічным рэгіёне па іх.
Максімовіч: Не, што?
Астрэйка: Я маю на ўвазе, што мы не чапалі іх увесь гэты час.
Максімовіч: Я бачыў.
Астрэйка: Прапрацоўваецца пакуль гэтае пытанне, але рашэння няма. Я вам адразу скажу.
Максімовіч: Добра, прынята. Падскажыце тады, калі трэба будзе нам па іх працаваць, у якім фармаце.
Далей было яшчэ некалькі перамоваў, падчас якіх сілавікі спрабавалі вырашыць, што ж рабіць – затрымліваць ці проста здымаць на камеру, а калі затрымліваць, то ў які момант лепш. Нарэшце вызначыліся, што затрымаюць пасля стрыму і прыцягнуць да адказнасці паводле былога арт.22.9 КаАП РБ – «Парушэнне заканадаўства аб сродках масавай інфармацыі».
Максімовіч: Будзем працаваць па «Белсаце».
Мурашкін: Будзем усё ж такі?
Максімовіч: Угу.
Мурашкін: І якім чынам?
Максімовіч: Яны прыязджаюць, вам неабходна адфіксаваць, на чым яны будуць, дзе паставяць машыну. Далей яны ідуць, займаюцца сваёй незаконнай журналісцкай дзейнасцю. Мы гэта фіксуем, стрым у нас павінен быць, там, дзе будуць *бальнікі гэтых, што будуць рэпартаж весці. Яны напэўна там прадставяцца, і бачны будзе твар у любым выпадку – доказная база. Скончылі. Ідуць да машыны. Пад’язджае наш транспартны сродак.
Мурашкін: Размаляваны?
Максімовіч: Лепш грамадзянскі, але супрацоўнікі ў форме. <…>. Падставы ў нас якія?
Мурашкін: Тое, што яны здымалі?
Максімовіч: Не. Для дастаўлення якія падставы?
Мурашкін: Для вядзення адміністратыўнага працэсу.
Максімовіч: Са старту можам так і агучыць.
<…>
Мурашкін: А калі яны скажуць – нам абаронцу? А яны гэта скажуць 100%.
Максімовіч: Чаму ты так думаеш?
Мурашкін: Ну яны ж такія, палітычныя.
Максімовіч: Абаронцу пры чым?
Мурашкін: Для вядзення адміністратыўнага працэсу. Яны ж маюць права запатрабаваць абаронцу. <…>. А абаронца можа прыехаць нейкі з Менску з «Вясны» ці яшчэ што-небудзь.
<…>
Максімовіч: «Вясна», яны ж гэта, б*дзь, у іх забралі акрэдытацыю. Няма такога цяпер цэнтру праваабарончага «Вясна». Ягоная дзейнасць ануляваная.
Мурашкін: Я зразумеў. Але ў любым выпадку, калі яны скажуць, мы будзем абавязаныя.
Далей кіраўнік Менскага абласнога АМАПу падрабязна распісаў, як трэба затрымліваць журналістаў «Белсату».
Максімовіч: Ну давай тады па сітуацыі. Самае асноўнае цяпер глядзі, Міхалыч, што – гэта пытанне іхнага затрымання. Па-першае, у іх павінны быць гарантавана выключаныя камеры. Яны ўжо рухаюцца да транспартнага сродку, і недзе па дарозе каля машыны <…> нам бы падфарціла, калі б яны сваю машыну падалей паставілі, каб астатнія не прыбеглі туды з тэлефонамі.
Машынка пад’ехала, «здравия желаю – здравия желаю». І каб у машыне, якая пад’ездзе, ім дваім хапіла месца. Прайдзіце ў транспартны сродак для дастаўлення ў ГУУС для далейшага вядзення адміністратыўнага працэсу. Настойліва іх у машыну і павезлі ў ГУУС. Ніякіх размоваў, перамоваў па дарозе быць не павінна. У ГУУС прывезлі і далей вядзем адміністратыўны працэс па 22.9.
Разбіральніцтва вельмі простае – вы хто такія? Карэспандэнты «Белсату»? Не, мы не карэспандэнты «Белсату». Вы толькі што вялі рэпартаж, можна нават паказаць – вось гэта вы, вось ваш мікрафон, вось вы кажаце, што вы – карэспандэнт і вяшчаеце на канале «Белсат». У каналу «Белсат» няма акрэдытацыі МЗС на сённяшні дзень. Пакажыце вашыя пасведчанні. Вось маё пасведчанне БАЖу – Беларускай асацыяцыі журналістаў. Я вас віншую – ваша Беларуская, ну, не ваша, а агулам Беларуская асацыяцыя журналістаў – гэта грамадскае аб’яднанне, і ніякіх правоў на вядзенне журналісцкай працы яно вам не дае без акрэдытацыі МЗС. Любы СМІ павінен мець акрэдытацыю. У дадзеным выпадку гэта акрэдытацыя МЗС.
І ўсё. У іх яе няма. Яны ўсё гэта ведаюць выдатна і моцна вы*бывацца яны не будуць, павер мне. І самая асноўная фішка, дзе яны могуць згуляць і паспрабаваць павы*бывацца, гэта момант затрымання, прыцягнення ўвагі. Вось, нас затрымліваюць, нас вядуць. Таму настойліва адразу ў машынку, дастаўляем і складаем пратакол. Пратакол склалі – выспятка пад с*аку, могуць ісці куды захочуць. Там санкцыя толькі штраф.
<…>
Мурашкін: Можа, АМАП на ўсялякі пажарны падцягнецца, не? Ну, каб не пайшло не па сцэнары.
Максімовіч: Я табе АМАП накірую, Міхалыч, але затрымліваць павінны супрацоўнікі.
Мурашкін: Мы зробім, зробім, але проста каб на падхопе былі.
Максімовіч: На падстрахоўцы будзе ў цябе АМАП, я накірую.
Мурашкін: Прыняў, дзякуй, будзем працаваць.
Максімовіч: Трымай мяне ў курсе, на чым прыехалі, дзе машынку пакінулі – далёка, не далёка. Абавязкова мы павінны спрацаваць, у абавязковым парадку.
Мурашкін: Ёсць.
ГГ belsat.eu