21 лістапада ў інтэрнэце распаўсюдзіўся запіс з мяжы, апублікаваны Міністэрствам нацыянальнай абароны Польшчы. На ім відаць, як пʼяны беларускі памежнік спрабуе абмяняцца цыгарэтай з польскімі памежнікамі. «Белсат» папрасіў пракаментаваць гэты выпадак былога прапаршчыка памежнай службы Беларусі.
Наш суразмоўца шмат гадоў быў прафесійным вайскоўцам Дзяржаўнага памежнага камітэту Беларусі. Ён пакінуў службу перад выбарамі і масавымі пратэстамі ў мінулым годзе. Цяпер ён у эміграцыі з прычыны палітычных рэпрэсіяў. Даючы каментар «Белсату», ён папрасіў пра ананімнасць – з меркаванняў бяспекі.
«Я ўпэўнены, што ён не піў адзін»
– Напачатку мушу падкрэсліць адну рэч. Беларускі памежнік, паводле рэгламенту (статуту), не мае права мець кантакты з польскім або ўкраінскім бокам падчас выканання службовых абавязкаў. Ён не мае права нават міргнуць ім, абсалютна нічога. Калі ён на патрулі або на станцыі, яму таксама нельга паліць.
Пра гэта выразна гаворыцца ў Палажэнні пагранічнай службы: нельга размаўляць, піць, паліць і выконваць іншыя дзеянні, якія адцягваюць вас ад выканання абавязкаў. І тут ён не толькі курыць і размаўляе праз мяжу, дык яшчэ і відаць, што зусім п’яны.
– Ці мог ён быць у такім стане адзін у памежнай зоне? Хто-небудзь яшчэ павінен быць з ім?
– Я думаю, што мог. Магчыма, ён у гэты момант быў не ў нарадзе, можа, быў у вартаўнічай вежы і вырашыў паехаць на мяжу. Ён мог быць і адзін, але яму не трэба было там быць.
У адным я ўпэўнены: калі быў п’яны, то не адзін піў. Магчыма, што ён рабіў гэта ў нейкай кампаніі.
– Значыць, п’яных там было больш. Можа, хто-небудзь дазволіў яму піць?
– Ім ніхто там не дазваляе, яны робяць, што хочуць. Вядома, што ў прысутнасці камандзіра яны гэтага б не рабілі. Відаць, кагосьці з кіраўніцтва не было, і яны самі дзесьці ўзялі [алкаголь], або іх сірыйцы спансаравалі, і пацягнула іх на прыгоды.
«Прызыўнік – лішні сведка»
– У Беларусі ў памежных войсках служаць салдаты тэрміновай службы і прафесійныя вайскоўцы. Можа, гэта прызыўнік?
– Я ўпэўнены, што гэта быў не прызыўнік. У той сітуацыі, якая цяпер склалася на мяжы, я ўпэўнены, што салдатаў тэрміновай службы туды не пускаюць. Каб яны не бачылі той сітуацыі. Бо яны ўрэшце сыдуць з міністэрства, і тады могуць камусьці пра ўсё гэта расказаць. Цяпер там служаць прафесійныя салдаты, унтэр-афіцэры і афіцэры, але не салдаты звычайнай службы. Прызыўнік – непатрэбны сведка.
– Нашы чытачы цікавяцца, чаму беларускі памежнік спрабуе размаўляць з палякамі па-ангельску.
– І ў яго нічога не атрымліваецца…
– Бо палякі не хочуць ці не могуць адказваць. Але хіба жаўнер, які служыць на польскай мяжы, не павінен ведаць польскую мову?
– Навошта яму ведаць? Нідзе не сказана, што пры службе на дадзенай мяжы трэба ведаць мову суседняй краіны. Гэта не абавязкова. Калі вы не служыце на памежным пераходзе, то вам варта асвоіць нейкі мінімум. Але гэта не пункт пропуску, гэта закрытая мяжа. Тут працуюць хлопцы з заставаў, а не з пераходаў. Таксама маглі даслаць падтрыманне з рэзерву памежнай часткі.
– Тое, што ён не ведае польскай мовы, не азначае, што яго маглі перавесці з іншай мяжы, напрыклад, з латышскай ці расейскай?
– Паводле запісу такой якасці я не магу сказаць, да якога падраздзялення ён належыць. Але ён апрануты ў форму беларускай памежнай службы, бо вайсковая форма мае іншы колер і камуфляжны малюнак. Гэты ўзор быў уведзены 3–4 гады таму, раней у нас былі розныя колеры формы.
«Без вучэбных патронаў»
– А ў яго з сабой маглі быць баявыя патроны?
– Выключна. Калі памежнік атрымлівае загад аб ахове дзяржаўнай мяжы на пэўным участку, ён заўсёды бярэ баявыя патроны. Ніякіх вучэбных, толькі баявая зброя. Ну, калі ён самавольна пакінуў вартаўнічую заставу, каб прагуляцца па лесе, то ў яго магло і не быць з сабой зброі.
– Што цяпер будзе з гэтым памежнікам?
– Калі пазнаюць, то павінны звольніць. Абсалютна. Тым больш што запіс трапіў у інтэрнэт. І ягонаму кіраўніцтву таксама будзе дрэнна. Яго непасрэдны камандзір можа быць пазбаўлены прэміі і звання.
– Значыць, гэта была не наўмысная акцыя?
– Па-мойму, гэта не магло быць наўмысна. Я думаю, што, нягледзячы на тое, што беларускія ўлады парушаюць закон, пʼяных вайскоўцаў адмыслова адпраўляць на мяжу не будуць. Думаю, што гэта выпадковасць.
