8 і 9 жніўня ў Вільні з ініцыятывы Святланы Ціханоўскай адбудзецца канферэнцыя «Новая Беларусь», якая, як заяўляюць, збярэ на адной пляцоўцы розных прадстаўнікоў дэмакратычнага руху.
Арганізатары адзначаюць, што ўдзельнікі беларускага дэмакратычнага руху аб’яднаныя адзіным разуменнем мэтаў, але «спосабы дасягнення гэтых мэтаў выклікаюць рознагалоссе ў дэмакратычным руху, таму мэты канферэнцыі – прааналізаваць вынікі працы за два гады, а таксама разам абмеркаваць канкрэтныя прапановы, як вывесці Беларусь з крызісу».
«Відавочна, нам усім патрэбная сумленная размова. Калі адсунуць эмоцыі, стомленасць, фрустрацыю, то атрымліваецца, мы ўсе па-ранейшаму марым аб адным. Так, ніхто з нас не канчаў універсітэты па звяржэнні дыктатур, мы многія рэчы робім упершыню, таму, вядома, рабілі памылкі, у тым ліку ў адносінах адзін да аднаго. Але няма нічога больш важнага, чым наша агульная мэта, і дзеля яе мы ўсе павінны знайсці шляхі ўзаемапаразумення. Сакрэт дэмакратыі не ў тым, каб адно аднаму падабацца, а каб умець дамовіцца. Таму, я чакаю ад канферэнцыі, каб мы ўсе дамовіліся», – распавёў «Белсату» Франак Вячорка, дарадца Святланы Ціханоўскай.
Рыхтуючы матэрыял пра вынікі дзейнасці дэмакратычных сілаў за мінулыя два гады, нашыя карэспандэнты распыталі суразмоўцаў і пра будучую канферэнцыю. Вось што яны адказалі (нагадаем, што зрабілі гэта не ўсе ініцыятывы, да якіх мы звярталіся).
Сярод структураў, якія не плануюць браць удзелу ў віленскай канферэнцыі, – і Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя (Грамада).
«Па-першае, мы дзейнічаем у адпаведнасці з беларускім заканадаўствам (нават нягледзячы на цяперашні прававы калапс) і статутам партыі, дзе вызначана, што тэрыторыяй, на якой мы здзяйсняем сваю дзейнасць, з’яўляецца Рэспубліка Беларусь. Па-другое, няма гарантыі бяспекі сябрам партыі, якія жывуць у Беларусі і маглі б стаць удзельнікамі гэтага мерапрыемства», – распавёў старшыня партыі Ігар Барысаў.
Няма планаў на ўдзел і кандыдатаў на прэзідэнцтва на выбарах 2020 года Сяргея Чэрачня і Ганны Канапацкай. Паводле Чэрачня, «усе вонкавыя структуры адарваліся ад рэальнасці і не дзеюць у інтарэсах грамадзянаў Рэспублікі Беларусь».
«Нашыя прапановы ў справе каардынацыі не былі пачутыя раней, а цяпер ужо не бачу ў гэтым і сэнсу. Вельмі розныя пазіцыі», – сказаў палітык.
Канапацкая ж увогуле заявіла, што не бярэ «ўдзелу ў імпрэзах, зарганізаваных пракрамлёўскімі самазванцамі, якія спрабуюць ствараць з сябе прадстаўнікоў беларускага народу».
«Чакаю ад гэтага толькі аднаго: чарговага масавага і лютага батгэрту праз скрадзеныя асяроддзем Ціханоўскай грошы, вылучаныя донарамі на падтрыманне дэмакратычных пераўтварэнняў у Беларусі», – заявіла экс-кандыдатка.
Не здолее ўзяць удзелу ў канферэнцыі і старшыня руху «За свабоду» Юрась Губарэвіч, бо мае «запланаваныя справы на тыя даты». Аднак, сказаў ён, пэўная колькасць сябраў руху з розных узроўняў арганізацыйнай структуры плануе ўдзел.
Будуць там і партнёры РЗС з Правацэнтрысцкай кааліцыі – Аб’яднанай грамадзянскай партыі і Беларускай хрысціянскай дэмакратыі. У АГП чакаюць ад падзеі «згуртаванасці, пазітыўнасці, канструктыўных абмеркаванняў сітуацыі і планаў на будучыню», каб «зноў убачыць тое святло, адчуць тую цеплыню і салідарнасць, якія нарадзіліся ў 2020-м і далі нам усім падставы ганарыцца, што мы – беларусы».
У БХД ж прызнаюць, што цяжка казаць пра чаканні «ва ўмовах, калі дэмакратычны рух перажывае пэўны крызіс і колькасць канфліктаў ды сварак узрастае». Тым не менш саму падзею хрысціянскія дэмакраты ацэньваюць «як найбольш рэальную магчымасць для большасці адказных за свае дзеянні дэмакратычных арганізацыяў ды рухаў сабрацца і дамовіцца пра фармат працы і стратэгію дзейнасці».
Міхаіл Рубін, адзін з каардынатараў Народных амбасадаў, бачыць у будучай канферэнцыі «вельмі важны складнік для каардынацыі».
«Працуючы на карысць Вольнай Беларусі, розныя ўдзельнікі працэсу дэмакратызацыі нашага грамадства, на жаль, не маюць шмат магчымасцяў сустракацца адно з адным, абменьвацца думкамі, дзяліцца дасягненнямі і абмяркоўваць магчымыя шляхі вырашэння супольных праблем. Думаецца, кожнаму з актараў ёсць што сказаць», – сказалі ў Беларускай радзе культуры.
Удзельнікі ініцыятывы плануюць распавесці пра сваю дзейнасць і планы «яднання намаганняў беларусаў у адбудове жыццяздольнай інфраструктуры новай, вольнай беларускай культуры».
«Спадзяемся, кангрэс будзе мець свой плён, прывядзе да пазітыўных вынікаў, а не ператворыцца ў вялікую сварку. Бо, займаючыся адно абвінавачваннямі і нараканнямі, можна забыцца пра галоўнае – Беларусь, куды мы ўсе вельмі хочам вярнуцца», – заявілі ў Радзе культуры.
Лідарка суполкі «Сумленныя людзі» Лена Жываглод падкрэсліла важнасць таго, каб на канферэнцыі абмяркоўваліся прапановы палітыкаў, а не «подзвігі 2020-га і складанасці ў 2022-м»:
«Важна, каб гэта былі не прапановы для кагосьці, а прапановы, якія самі палітыкі, арганізацыі грамадзянскай супольнасці, якія агучваюць гэтыя прапановы, і былі гатовыя рэалізоўваць разам. Не хацелася б, каб мы пачулі парады палітыкаў, як павінна працаваць Святлана Ціханоўская, а не прапановы супольных дзеянняў. Таксама не стае разумення таго, у якую менавіта ідэю, стратэгію верыць Святлана Ціханоўская, Павел Латушка ды іншыя лідары, нягледзячы на тое, што я з імі ў кантакце».
На погляд Жываглод, падчас канферэнцыі неабходна сінхранізавацца ў далейшых дзеяннях. Яна адзначыла, што ў выніку грамадству трэба прапанаваць ідэі, «а ў ідэале – стратэгію або план дзеянняў: што ж мы будуем далей, вакол чаго абʼядноўваемся, вакол якіх каштоўнасцяў». Важна распрацаваць і дарожную мапу.
Пры гэтым, заявіла лідарка «Сумленных людзей», трэба зафіксаваць, хто будзе рэалізоўваць прапанаваны план, «дамаўляцца дзеля супольных дзеянняў, а не працягваць абвінавачванні ў адрас адно аднаго».
«Мы чакаем, што імплементарам станецца кааліцыя з прадстаўнікоў розных структураў дэмакратычных сілаў», – заявіла яна.
Свае ідэі агучылі і прадстаўнікі сілавога блоку. Гэтак, Кіберпартызаны падкрэсліваюць, «што толькі сістэмным і праактыўным падыходам можна знішчыць рэжым Лукашэнкі і вярнуць Беларусь у еўрапейскую сямʼю».
«Мы спадзяемся, што на гэтай канферэнцыі нам удасца абмеркаваць і прапрацаваць супольную стратэгію для выхаду з палітычнага крызісу. Мы бачым, што існуюць праблемы камунікацыі паміж асноўнымі палітычнымі актарамі, і думаем, гэтая канферэнцыя дапаможа нам гэтую праблему развязаць. Мы таксама плануем выпрацаваць механізмы, якія б дазвалялі звычайным беларусам браць удзел у прыняцці стратэгічных рашэнняў і мець магчымасць атрымліваць зваротную сувязь ад палітычных лідараў», – заявілі ў ініцыятыве.
Між тым прадстаўнікі BYPOL паспрабуюць «пераканаць дэмакратычныя сілы ў неабходнасці фармавання за мяжой альтэрнатыўнага рэжыму паўнамоцнага органу кіравання Беларусі – пераходнага кабінету, які быў бы прызнаны сусветнаю супольнасцю, легітымізаваў бы дзеянні ўдзельнікаў плану «Перамога» пры знішчэнні рэжыму ды аператыўна мог прыняць кіраванне краінаю пасля рэалізацыі плану».
А памочнік камандзіра палка «Пагоня» Вадзім Пракопʼеў увогуле плануе «змяніць фармат гэтай рытуальнай падзеі і ператварыць яе ў пляцоўку для прадметнага, жорсткага абмеркавання памылак дэмакратычнага руху, прычынаў невыканання ім пастаўленых задачаў і яго рэфармавання».
«Я лічу, што ўсе мы, актывісты і палітыкі за мяжою, даўным-даўно вінныя беларусам праўдзівы адказ, на што былі патрачаныя гэтыя два гады. Больш за тое, час ставіць пытанне пра тое, як нам ператварыць дзейную дзіцячую НДА-структуру Офісу Святланы Ціханоўскай у інструмент рэальных зменаў у Беларусі», – кажа палітык.
У сваю чаргу фонд салідарнасці BYSOL лічыць, што «нашае прадстаўніцтва за мяжой у асобе Святланы Ціханоўскай – гэта адзін з самых галоўных актываў беларусаў».
«Таму няма ніякіх супярэчанняў таму, што падтрыманне яе павіннае быць, бо гэта адзіны чалавек, які на сёння можа наўпрост стасавацца з сусветнымі лідарамі. Я вельмі сумняюся, што ў кагосьці з лідараў беларускай дэмакратычнай апазіцыі калісьці былі такія ж магчымасці. І гэтым трэба карыстацца. Гэта шанец, які ў нас ёсць», – распавёў кіраўнік фонду Андрэй Стрыжак.
Канферэнцыя стартуе 8 жніўня а 12:00. «Белсат» будзе сачыць за яе падзеямі і абмеркаваннямі.
Макар Мыш belsat.eu