«Усё ідзе да таго, што людзей не пакінуць у спакоі», – кажа былы начальнік падраздзялення па наркакантролі і супрацьдзеянні гандлю людзьмі Лідскага РАУС маёр міліцыі Сяргей Курачкін. У жніўні 2020 года ён звольніўся з органаў і выступіў з відэазваротам, у якім заявіў, што глядзець на ўсё, што адбываецца, «стала невыносна». Сваім меркаваннем і ўспамінамі ён падзяліўся падчас запісу праграмы «Шчыра кажучы».
Былы супрацоўнік АУС мяркуе, што цяпер міліцыя, фактычна, увасабляе ў жыццё пагрозы экс-міністра МУС Юрыя Караева, які публічна абяцаў «паглядзець у вочы кожнаму здрадніку».
«Хто гэтага не зрабіў – проста баязліўцы»
«Так зараз і адбываецца: прыходзяць дадому, пад рознымі падставамі фальсіфікуюць матэрыялы аператыўна-вышуковай дзейнасці, фальсіфікуюць адміністрацыйныя матэрыялы, прыдумляюць прычыны, падкладаюць дакументы, падмяняюць паняцці і робяць ператрусы. Прыходзяць дадому з ператрусамі і да былых супрацоўнікам, але праводзяць ператрусы так, каб потым немагчыма было зразумець, гэта кватэра ці прытон: выломліваюць дзверы, зрываюць падлогі, разломліваюць мэблю…» – кажа Сяргей Курачкін.
У лістападзе 2019 года, прапрацаваўшы 5 гадоў на пасадзе кіраўніка падраздзялення па наркакантролі ў Лідскім РАУС, ён прыняў рашэнне перайсці на пасаду «больш спакойную» – старэйшага інспектара аператыўнай дзяжурнай службы Іўеўскага РАУС («Я ўжо бачыў, што сітуацыя да выбараў напальваецца..».). Кажучы пра ператрусы ў звольненых супрацоўнікаў АУС, адзначае, што сам ён пазбег гэтай долі.
«Я вырашыў не даводзіць да актыўных дзеянняў. Калі мне паступіла інфармацыя, што ў дачыненні да мяне сталі наводзіць даведкі супрацоўнікі КДБ, прыняў рашэнне хуценька “эвакуявацца” з Беларусі разам з сям’ёй. І ні разу не пашкадаваў, што зрабіў менавіта так. Адзінае, аб чым шкадую, што не зрабіў гэтага раней, а давёў сябе да такога стану… Так, гэта няпросты крок, але я цяпер лічу, што тыя з супрацоўнікаў, хто гэтага не зрабіў, – проста баязліўцы», – дзеліцца меркаваннем Сяргей Курачкін.
«У буйных рэгіёнах – завал і цякучка кадраў»
Паводле былога міліцыянта, прэсінг на людзей у Беларусі толькі ўзмацняецца. Таўро «палітычнага» атрымлівае кожны «хто, на думку органаў унутраных справаў і КДБ, «няправільна праявілі сябе ў жніўні 2020 года». Курачкін сцвярджае, што ўжо створаная і дзейнічае «спецыяльная база» пад назвай «беспарадкі», у якую ўносяць усіх нядобранадзейных. Дакладна ведае, што яго прозвішча там ужо фігуруе.
Сяргей Курачкін кажа, што «палітычныя справы» цяпер у прыярытэце ў аддзяленнях міліцыі.
«Натуральна, міліцыі неабходна рабіць і паўсядзённую працу, гэта значыць змагацца з хуліганамі, сямейнымі скандалістамі, выяўляць і спыняць злачынствы агульнакрымінальныя. Але калі дзесьці выходзіць раптам палітыка, то ўсе сілы накіроўваюцца туды», – сцвярджае былы супрацоўнік АУС.
Ці паспяваюць міліцыянты выконваць свае непасрэдныя абавязкі? Хіба што ў невялікіх РАУС, лічыць ён.
«Але, што тычыцца буйных рэгіёнаў, я на 100% упэўнены, што там завал і цякучка кадраў. Па той інфармацыі, якой я валодаю, адток кадраў быў і працягваецца. Умовы на службе не паляпшаюцца. Хоць да гэтага часу унушаюць, што ў МУС створаныя найлепшыя ўмовы працы. Усё гэта хлусня! Ніякіх там умоў не створана. Людзі працуюць насуперак створаным умовам, а ня дзякуючы ім. Можа быць, дзесьці ў Менску і ёсць гэтыя ўмовы. Але пакуль даходзіць на месцы, гэта так перакручваецца, што ператвараецца ў нонсэнс і трызненне. Проста страшна пра гэта думаць – можна з’ехаць з глузду», – кажа Курачкін.
Людзі не хочуць ісці ў міліцыю
Сяргей Курачкін мяркуе, што дэфіцыт кадраў у беларускай міліцыі быў бы яшчэ больш адчувальным, калі б не так званая сістэма стрымак.
«Калі ты падпісваеш кантракт, то табе, калі яго не даслужыш, неабходна вярнуць вялікую суму грошай, што мне і давялося зрабіць. Плюс пастаянныя прамыванні мазгоў: вы нікому на грамадзянцы не патрэбныя, вы нічога не ўмееце рабіць і г.д і т. п. Яны проста заганяюць людзей у стан «зомбі». Таму маем тое, што маем», – кажа наш суразмоўца.
Сяргей Курачкін сцвярджае, што праблему дэфіцыту кадраў у міліцыі ўжо не вырашае і Акадэмія МУС, выпускнікі якой складаюць «вялікі кавалак кадравага апарата». Былы міліцыянт распавядае, што ў падраздзяленні зверху спускаюцца планы, колькі кандыдатаў з радавога і асабістага складу ад кожнага РАУС неабходна накіраваць на вучобу.
«Ну а дзе браць? Людзі глядзяць, што міліцыя зусім не ў шакаладзе. Людзі не хочуць ісці, а дзесьці іх браць трэба. Зноў жа, неяк пераконваюць. І цяпер вось нездарма ў школах уводзяцца штатныя ідэолагі, палітрукі, або, як яны там называюцца – ваенрукі. Гэта ўсё нездарма робіцца. Гэта для таго, каб утрымаць», – упэўнены Сяргей Курачкін.
Пасля 9 жніўня атрымлівалі «завоблачныя сумы»
Кажа, што, займаючы высокую пасаду ў Лідскім РАУС, атрымліваў каля 1500 рублёў, у Іўі – 1200. Але прызнаецца, што ў гэтыя заробкі пастаянна «тыкалі носам, як кацянятаў». Маўляў, мы вам тут плацім грошы, мы на руках вас ледзь не носім, а вы гэтага ўсяго не шануеце, ды вы павінны зямлю грызці…
«І гэтыя высакамоўныя фразы: мы ў цябе ўклалі столькі! Ды ніхто ў мяне нічога не ўкладваў! Усе ўкладваў у сябе я сам, мае бацькі, мае родныя і блізкія. А сітуацыя гэтая, якая адбылася, яна апынулася своеасаблівым праяўляльнікам і паказала, хто ёсць хто», – кажа Курачкін.
Паводле яго слоў, за «ўзмоцнены варыянт нясення службы» перад выбарамі і на выбарах былі невялікія даплаты – некалькі соцень рублёў. Але кажа, што людзі з АМАП і ўнутраных войскаў, якія «працавалі» бліжэй да Менску і ў Менску адразу пасля выбараў, распавядалі проста аб «завоблачных сумах», якія атрымалі.
«Дакладна не скажу колькі. Я не бачыў разліковых лісткоў, але сумы, якія агучваліся людзьмі, былі завоблачнымі. Не пакрыўдзілі іх. І ведаю, што зацікавілі і працягваюць зацікавіць супрацоўнікаў паляпшэннем жыллёвых умоў. Ну, гэта значыць, хлопцы, мы вам дамо кватэры, мы вам дамо жыллё, ільготныя крэдыты, а вы… частцы, можа, і далі, хтосьці будуецца. Ёсць інфармацыя. Але гэта ў асноўным у Менску», – кажа Сяргей Курачкін.
«Лукашэнка ўжо даволі даўно стаў праводзіць такую кадравую палітыку, што самая лепшая якасць кандыдата і чалавека, які знаходзіцца на пасадзе, – гэта выканаўчасць. Гэта значыць, падводзіць усё да таго, што калі «я сказаў, то гэта і нада дзелаць, а не здзелаеш – адкручу галаву». Дык гэта і адбываецца. Рознымі метадамі ўсё гэта рэгулюецца. Гэта тычыцца і міліцэйскага заробку. Тыпу «будзе лепш, хлопцы, засталося пацярпець трошкі». Я гэта чуў яшчэ з 2000 года, ад моманту, як стаў працаваць у міліцыі. Пастаянна кормяць казкамі, пастаянна да невялікіх плюсікам дадаюць нейкія стрымліваючыя фактары, пры дапамозе якіх усё гэта можна адабраць», – дадае ён.
«Адзінае, што трэба – быць выканаўчым балванам»
На выбарах у жніўні 2020-га маёр Курачкін папрасіўся працаваць на ўчастку ў вёсцы пад Іўем, дзе лічылася ўсяго каля 500 выбарнікаў. Але перад выхадам на службу ўсё роўна праходзіў праз «штодзённае прамыванне мазгоў» на інструктажах.
«Слухаць пастаянна, якія ўсе вакол нягоднікі і што вакол усё праплачанае, што ўсюды ўсё толькі і глядзяць, як бы падлавіць міліцыянта на якой-небудзь гадасці, аж да таго, каб прычыніць яму цялесныя пашкоджанні – невыносна. Глядзіце, маўляў, вось гэтыя прадстаўнікі апазіцыі, яны такія-сякія, яны прыйдуць да ўлады і… я меў зносіны з людзьмі з іншых рэгіёнаў, і з ранейшага месца службы, і з усімі калегамі – і стала ясна, што паўсюль згушчаюць фарбы, паказваюць толькі негатыў, каб псіхалагічна наладзіць супрацоўнікаў, груба кажучы, на патрэбны такт працы», – успамінае былы старшы інспектар дзяжурнай службы Іўеўскага РАУС.
Кажа, што на інструктажах даваліся такія ўказанні, што міліцыянт на ўчастку павінен быў ледзь не цалкам падпарадкоўвацца старшыні выбарчай камісіі.
«Хоць аб якім падначаленні можа ісці гаворка, калі супрацоўнік міліцыі наогул не мае ніякага дачынення да выбарчай камісіі. Ён ахоўвае грамадскі парадак і глядзіць за выкананнем закона, калі ўжо ён там знаходзіцца. Але тут выходзіла па-іншаму. Даваліся прамыя ўказанні, што, калі старшыня выбарчай камісіі пакажа на чалавека, які яму па нейкіх прычынах не падабаецца, і скажа, што той парушае грамадскі парадак, ты абавязаны прыняць меры і яго адтуль прыбраць. Зрабіць пераканаўчую заўвагу, а калі ён ужо не пераконваецца, то прыступіць да меры прымусу аж да ужывання фізічнай сілы, спецыяльных сродкаў, выклікаць падмогу – і ўся гэтая песня», – распавядае экс-супрацоўнік АУС.
«Гэта значыць, адзінае, што трэба было рабіць – гэта быць выканаўчым балванам. Калі будзеш праяўляць нейкую ініцыятыву, яна павернецца супраць цябе», – дадае.
Вайна працягваецца дагэтуль
Сяргей Курачкін успамінае, што 9 жніўня людзі выйшлі на вуліцу нават у Іўі. А потым пайшлі страшныя навіны з Менску. У тым ліку – аб знікненні яго стрыечнага брата, які знайшоўся праз некалькі дзён на Акрэсціна, дзе падвяргаўся збіццю і катаванням.
20 жніўня маёр Курачкін запісаў відэазварот, у якім паведаміў, што звальняецца з УУС і заявіў: «Адбываецца інфармацыйная вайна, падчас якой простых людзей і міліцыю сутыкаюць ілбамі – на гэта глядзець брыдка і ўжо невыносна».
Вайна гэтая, на думку былога беларускага міліцыянта, працягваецца дагэтуль.
«Калі прайшлі выбары, зрабілася відаць, як яны прайшлі. Зрабілася бачна, што Лукашэнка не выйграў. Па тых жа ўмоўных знаках, па белых стужак на руках, па складзеным бюлетэнях, па іншых знаках. Не перамог, дакладна. Сітуацыя паўтарылася, як і ў мінулыя гады. Але цяпер людзі выйшлі ўжо масава. Нават у тым жа Іўі пэўную колькасць народу выйшла на вуліцы. І ўсё адбывалася мірна. І тады ўлады адключылі інтэрнэт – для таго каб людзі не маглі паміж сабой мець зносіны і каб да іх не даходзіла праўдзівая інфармацыя. Хацелі прасунуць тую локшыну, якую прасоўваюць дагэтуль», – заключае Сяргей Курачкін.
Суразмоўца belsat.eu выехаў з Беларусі пасля пачатку пратэстаў у 2020 годзе.
ЗК/МВ belsat.eu
