Падпісалі. Што далей? Спыталі беларускага і расейскага палітолагаў, што плануюць Пуцін і Лукашэнка
Аляксандр Лукашэнка і Уладзімір Пуцін 4 лістапада правялі сустрэчу праз відэасувязь. Лукашэнка падпісаў саюзныя праграмы. Беларускі бок заяўляе, што хоць подпісу Пуціна не відаць, ён на адваротным боку старонкі. Што будзе далей між Пуціным і Лукашэнкам?
Галоўнае – не дарожныя мапы?
Беларускі палітолаг і аналітык Павел Усаў звяртае ўвагу на тое, што бакі пагадзіліся не толькі ў праграмах інтэграцыі. Расейцы здолелі «праціснуць» падпісанне Вайсковай дактрыны Саюзнай дзяржавы, якую рыхтавалі да падпісання яшчэ ў 2018 годзе, але тады Аляксандр Лукашэнка адмовіўся.
«Магчыма, у той вайсковай дактрыне былі даволі выразныя аспекты, звязаныя з тым, хто вораг і як павінна будавацца агульная стратэгія Беларусі і Расеі адносна краінаў NATO, больш цесная супраца ў межах вайсковай інтэграцыі, – кажа Усаў. – Я не выключаю, што цяпер, пасля падпісання вайсковай дактрыны і ўлічваючы рост напружанасці на межах з Польшчай, у Беларусі могуць з’явіцца расейскія памежныя войскі або памежныя службы, што раўназначна войскам.
Гэта першы аспект: паглыбленне вайсковай і стратэгічнай залежнасці Беларусі. Па факце гэта азначае канец суверэнітэту – са з’яўленнем расейскіх вайсковых адзінак. Атрымліваецца, што падпісанне дарожных мапаў – выключна шырма, якая хавае прасоўванне вайсковай прысутнасці Расеі ў Беларусі».
Лукашэнка яшчэ не стаў непатрэбным
Усаў мяркуе, што Расея цяпер мае некалькі планаў у дачыненні Лукашэнкі, але не стане іх выконваць проста цяпер:
«Змены могуць наступіць, калі Расея будзе цалкам кантраляваць палітычную і эканамічную прастору Беларусі, – разважае беларускі палітолаг. – Калі фактычна кіраванне Беларуссю будзе ў руках Масквы ці расейскіх намеснікаў, пытанне Лукашэнкі будзе развязанае вельмі хутка.
Цяпер яны не будуць мяняць Лукашэнкі, пакуль не завершанае інстытуцыянальнае афармленне расейскай прысутнасці ў Беларусі. Пасля таго як расейцы будуць упэўненыя, што змена кіраўніка не прывядзе да дэстабілізацыі, яны, безумоўна, хутка прыбяруць Лукашэнку. Але гэта не наступіць цягам года ці двух».
Дарожныя мапы ў гэтых умовах, дадае ён, – гэта ідэалагічная і прававая перадумова для прасоўвання расейскіх эканамічных інтарэсаў у Беларусі, стварэнне ўмоваў для інстытуцыянальнага падпарадкавання.
Выказванні Лукашэнкі ў прыніжальным для яго самога стылі сведчыць, што ён губляе палітычную суб’ектнасць, заяўляе Усаў. Лукашэнка паводзіць сябе, як васал, які адчувае псіхалагічную і палітычную перавагу Уладзіміра Пуціна.
«Лукашэнка разумее, што Пуцін гэтую бітву выйграў, а ён прайграў, і ягонае палітычнае жыццё – гэта пытанне часу», – робіць выснову Усаў.
Хацелі б – ужо даўно забралі суверэнітэт
Расейскі палітолаг Андрэй Суздальцаў кажа «Белсату», што пасля падпісання Беларусь не страціць незалежнасці.
«Лукашэнка гэтыя мапы падпісаў – цяпер будзе павольная барацьба за выкананне кожнай літары, – прагназуе ён. – Усялякія размовы пра суверэнітэт, здраду і гэтак далей – гэтак казаць нельга. Лукашэнка нічога не здаў, бо ў ягоным разуменні суверэнітэт – гэта ягоная ўлада».
Калі б беларускі суверэнітэт быў камусьці патрэбны, даўно б нешта зрабілі, упэўнены Суздальцаў. Ды для Расеі гэта валіза без ручкі – і гэта было бачна па тым, як Уладзімір Пуцін сядзеў на сустрэчы, як робат.
Палітолаг таксама сумняецца ў тым, што Расея хоча захапіць беларускія прадпрыемствы, бо «а што захопліваць?». МАЗ ён лічыць неэфектыўным і называе «самым маленькім заводам грузавікоў на планеце». МТЗ робіць добрыя трактары 1980-х гадоў, дый у Расеі ёсць свае трактарныя заводы.
Самая вялікая пагроза суверэнітэту Беларусі, сцвярджае расейскі палітолаг, – гэта сам Лукашэнка, які стварыў эканамічную сістэму, якая не самадастатковая, а разбуральная для краіны.
Праграмы, каб рэфармаваць, а не паглынуць?
«Расеі патрэбны нейкі вынік, – тлумачыць ён. – Ужо 20 гадоў інтэграцыі, вялізныя грошы запампаваныя ў Беларусь, на пачатак года было 137 мільярдаў долараў незваротных грошай. Так, гэта напружвае сітуацыю. Тым больш у Расеі рыхтуецца перыяд транзіту ўлады. Трэба было неяк завяршыць гэтую вечную гісторыю, гэтае вечнае ныццё пра «дайце грошай».
Рэч і ў тым, што Расеі надакучыў цяперашні фармат адносінаў, і ў тым, што Расея мае іншыя праблемы ў эканоміцы ды вонкавай палітыцы, і ў тым, што беларускія дзяржаўныя медыі пазіцыянуюць сітуацыю як «квітучая Беларусь і ўбогая Расея», і ў тым, што калі ад Беларусі патрабуюць палітычных рашэнняў, то іх няма, пералічвае суразмоўца.
Дарожныя мапы самі па сабе някепскія, адзначае ён, ды ёсць нюансы. Па-першае, яны вельмі недакладныя, без графіку выканання, выглядаюць як проста пажаданні. Па-другое, расейская эканоміка ў тры дзясяткі разоў большая за беларускую, таму Расея настойвае, каб беларуская сістэма стала расейскаю.
«А беларускай сістэмы няма! – заяўляе Суздальцаў. – Ёсць вельмі дзіўнае савецкае адміністраванне пад найбуйнейшую алігархічную структуру. Такая сістэма недзеяздольная, яна працуе за кошт вонкавага рэсурсу, сама сябе не пракорміць».
На думку палітолага, у фармаце саюзных праграмаў зарэзервавалі сродкі на тое, каб дапамагчы Беларусі правесці эканамічныя рэформы і вызваліцца ад патрэбы ў датацыях. Настроі ў расейскім грамадстве і палітычным класе, кажа ён, такія: «Гэтае ўтрыманства дастала».
АА belsat.eu
