Забарона павышаць цэны: як гэта паўплывала на рынак новабудоўляў

Цэны на камерцыйнае жытло заўсёды рэгуляваў рынак. Паводле класікі: расце плацежаздольны попыт – растуць цэны, падае плацежаздольны попыт – зніжаюцца цэны. Плацежаздольны попыт залежыць ад даходаў насельніцтва і даступнасці крэдытаў. Паводле графікаў можна параўноўваць: калі даходы не растуць, але з’яўляюцца адносна даступныя крэдыты, то праз паўтара – два месяцы цэны пачынаюць рух уверх. Калі растуць даходы і зʼяўляюцца даступныя крэдыты – кошты ўзлятаюць. Няма крэдытаў, няма даходаў – кошты паціху паўзуць уніз. Паступова, бо рынак вельмі інертны.

Строительство, подъемные краны, строительные работы, строители, новостройка, Минск, Беларусь
Здымак мае ілюстрацыйны характар.
Фота: Белсат

Па гэтых хвалях забудоўнікі і плаваюць. Павялічваецца плацежаздольны попыт – расце прыбытак, зніжаецца попыт – зніжаецца прыбытак. Карэкцыя ў большасці ў межах 5020 %. Гэта значыць, прыбытак ёсць заўсёды, праз што камерцыйныя забудоўнікі і трымаюцца.

У другой палове года ўсё абяцала ісці ў фарватары: даходы не растуць, інфляцыя высокая, крэдыты забаронныя. І беларусы маглі ўжо ўлетку назіраць дно цэнаў на новабудоўлі – каля $ 1150 на аднапакаёвыя кватэры, да $ 1000 – на шматпакаёвыя. І раптам да восені цэны падраслі, паказаўшы плюс $ 50–100 за метр. Што змянілася? Правільна, плацежаздольны попыт. Беларусаў падвялі банкі: многія грамадзяне зразумелі, што захоўваць там ашчаджэнні ў валюце небяспечна, могуць і не аддаць. Фінансава кампетэнтныя пачалі думаць пра інвеставанне за мяжой у рынкі, якія растуць. Але колькі фінансава кампетэнтных у нас? Беларусы пастанавілі ўкладваць у зразумелае – у бетон. Прычым людзі з рэгіёнаў у сталічны бетон. Чым і справакавалі гэты рост.

Што здарылася 6 кастрычніка, і што – 20-га

6 кастрычніка Аляксандр Лукашэнка заявіў, што цэны расці не павінныя. Інакш – турма. Ні адзін забудоўнік не стаў рызыкаваць, і з 6 да 20 кастрычніка беларусы маглі назіраць стабільнасць цэнаў на камерцыйныя новабудоўлі. Ні росту, ні акцыяў.

Забудоўнікі не панікавалі – проста пералічвалі свае бізнес-планы з улікам новых рэаліяў. (Да гэтага часу, нагадаю, цэны ўжо былі плюс $ 50–100.) Прыкідвалі, колькі часу дзяржава будзе трымаць мараторый. Запас трываласці быў, бо мараторый на рост цэнаў распаўсюджваўся і на будаўнічыя матэрыялы, кошт якіх не рос, а ў некаторых пазіцыях нават знізіўся да кастрычніка.

Строительство, подъемные краны, строительные работы, строители, новостройка, Минск, Беларусь
Здымак мае ілюстрацыйны характар.
Фота: Белсат

Мінулі два тыдні і раніцаю 21 кастрычніка цэннік на самыя хадавыя кватэры ў некаторых ЖК, якія будуюцца, падрос на $ 20–40 за квадратны метр. Бо напярэдадні паступілі тлумачэнні: на камерцыйнае жытло, што будуецца, дзяржаўнае рэгуляванне цэнаў не распаўсюджваецца. А паколькі невядома, што яшчэ дзяржава выкіне, ці не паступяць дадатковыя тлумачэнні наконт будаўніцтва, дэвэлаперы паспяшаліся скарэктаваць цэннік «на будучыню».

«Тлустыя каты» і абяцанні дыеты

Лукашэнка не раз называў камерцыйных забудоўнікаў «тлустымі катамі» ды абяцаў урэзаць іхныя даходы. Але калі паглядзець на вынікі абяцанняў, можна зрабіць выснову: ён добра разумее, што камерцыйнае жыллёвае будаўніцтва – не тая сфера, у якую варта ўмешвацца. Можаш і сам пацярпець, ударыўшы па сваім «Менск-Свеце» і спыніўшы галоўную камерцыйную будоўлю краіны.

Хоць рабіць заявы для народных масаў трэба. Пра апошняе я пісаў: заявілі, што кошт метра павінен быць зніжаны да канца года да «метр танней за сярэдні заробак». Грамадзяне, не разабраўшыся, узрадаваліся, але вялося пра будаўніцтва жытла для ільготных катэгорыяў, якіх у нас дзве: шматдзетныя і сілавікі. І першыя, і другія субсідуюцца і крэдытуюцца дзяржаваю пад 1–5 %, і тое паводле нарматываў (у Менску палову кватэры ільготніку даводзілася аплочваць за свае грошы).

Меркаванні
Для каго жыллё ў Беларусі патаннее на 20%? 
2022.10.21 16:05

Так што зніжэнне кошту будаўніцтва дзяржаўнага квадратнага метра ўзрадуе толькі ільготнікаў. І дзяржаву, што развязвае іхную жыллёвую праблему. Паколькі пры цяперашніх цэнах «ільготных» метраў частка шматдзетных і сілавікоў ужо проста не маглі сабе дазволіць будоўлю кватэры.

Дык што, цэны на камерцыйныя новабудоўлі вырастуць?

Цяперашні ўзровень коштаў – рынкавы. І забудоўнікі далей будуць паводзіць сябе паводле класічнай схемы, апісанай у пачатку гэтага тэксту. Далей расці попыту няма куды, цяперашні – столь. Пакупнікі выявілі, што на другасным рынку цэны знізіліся і рызык менш, паступова пачнуць перацякаць у прадказальны стары бетон. Попыт пасля Новага года прыкметна знізіцца – пачнуцца акцыі ды зніжкі. Уласна кажучы, яны і не знікалі ў некаторых праектах. Для тых, хто гатовы аплаціць новабудоўлю разавым плацяжом, зніжкі даходзяць да 10 % кошту кватэры.

Утрымаць цэннік і нават зрабіць квадратныя метры даражэй маглі б у пачатку наступнага года больш танныя крэдыты. Але пры цяперашнім дэфіцыце бюджэту і ўзроўні інфляцыі банкі наўрад ці пацешаць пазычальнікаў пад’ёмнаю стаўкай. Аднак жыллёвае крэдытаванне ў нас дырэктыўнае, выключаць гэтага варыянту я б не стаў.

Дзяніс Бетонны /ІР, belsat.eu

Рэдакцыя можа не падзяляць меркавання аўтара.

Стужка навінаў