«Не толькі я, але і жыццё маё належыць Айчыне», – пад такім дэвізам жыў Леў Сапега.
«Ягонае жыццё – прыклад служэння сваёй зямлі, самаадданасць і патрыятызм, і самаахвярнасць – рэдкая зʼява для тагачасных магнатаў», – распавядае Алесь Краўцэвіч у аўтарскай праграме «Гісторыя пад знакам пагоні».
Палітычны дзеяч бачыў ВКЛ суверэннай еўрапейскай і прававой. У 1588-ым годзе Сапега падрыхтаваў і дамогся зацверджання Трэцяга Статуту ВКЛ, у якім сцвярджалася незалежнасць Вялікага Княства Літоўскага ад суседніх Польшчы ды Масковіі, а адзінаю дзяржаўнаю моваю – старабеларуская.
«Адзін з найлепшых юрыдычных дакументаў не толькі на тэрыторыі Беларусі, але і ўсёй сярэднявечнай Еўропы. Ён быў так дасканала напісаны», – тлумачыць Але Трусаў, старшыня таварыства беларускай мовы.
Сапега нязменна вяртаўся з Масковіі і Польшчы з падпісанымі дакументамі на ўмовах, выгадных ВКЛ. А калі казну княства спустошылі войны, ён аддаў уласныя сродкі на ўзмацненне войска. Усе свае высілкі канцлер прыкладаў дзеля пабудовы дзяржавы, дзе, паводле яго, «павінныя панаваць законы, а не асобы».
Нацбанк выдаў памятныя манеты з выяваю канцлера. А ў сталіцы імем Сапегі назвалі невялікую вулачку. Што праўда, жыхары яе маюць смутнае ўяўленне пра дзейнасць вялікага канцлера.
У Слоніме ж, дзе Сапега быў ваяводам, паставіць помнік канцлеру абяцаюць ужо 20 гадоў.
Вольга Старасціна, «Белсат»