Месяц няспыннай дэвальвацыі. З пачатку лістапада беларускі рубель аслабеў да кошыка трох валютаў – долара, еўра і расейскага рубля – больш, чым на 3 %.
Агулам з пачатку года нацыянальныя грошы дэвальваваліся да кошыка на 13.5 %. То бок, за апошні месяц адмоўная тэндэнцыя істотна паскорылася. Наколкі цяпер давяраюць айчыннай валюце беларусы, мы спыталіся ў жыхароў Менску.
«Бог яго ведае! Давярай, не давярай… Што зробіш – прыйдзецца давяраць».
«У нас увогуле ўсё нестабільна. Ну, будзем спадзявацца на лепшае».
– кажуць жыхары Менску.
Міжнародныя адмыслоўцы тлумачаць дзейнае паскарэнне дэвальвацыі тым, што курс рубля – па-ранейшаму завышаны. У дадатак супраць айчынных грошай гуляе камбінацыя адмоўных чыннікаў. Нафта, якую наша краіна імпартуе, даражэе хутчэй, чым нафтапрадукты, якія мы з яе вырабляем, падае экспарт. Апроч таго, на ўнутраны валютны рынак маглі паўплываць абяцанні Аляксандра Лукашэнкі павялічыць налета сярэдні заробак да $ 500 на месяц – абяцанне, якое асацыюецца ў насельніцтва з валютным крызісам.
Паводле старэйшага аналітыка «Альпары» Вадзіма Іосуба, у найбліжэйшыя месяцы дэвальвацыя працягнецца, але захавае свой паўзучы характар – ад 1 % да 3 % на месяц. Але гэта – у выпадку, калі Нацбанк захавае жорсткую грашовую палітыку, то бок – будзе адмаўляць прадпрыемствам у крэдытах, а людзям – у павелічэнні заробкаў. Але і гэтыя захады могуць забяспечыць валютную стабільнасць толькі часова. Бо адваротны вынік палітыкі жорсткай эканоміі – імклівае падзенне ўгандляванага ў банкаў ды прадпрыемстваў.
«Хутчэй за ўсё будзе расці колькасць кепскіх актываў, разам з гэтым будзе зніжацца прыбытковасць усёй банкаўскай сістэмы. Нейкім чынам банкі давядзецца дакапіталізаваць», – прагназуе эканаміст.
Паводле экс-старшыні Нацбанку Станіслава Багданкевіча, налета ўлады могуць аказацца ў сітуацыі, калі давядзецца або дапусціць істотнае паскарэнне банкруцтваў ды звальненняў, або прыкрыць фінансавыя дзіркі надрукаванымі грашыма, што выкліча новую хвалю дэвальвацыі.
Трэці шлях – рынкавыя рэформы, да якіх ужо заклікаюць нават урадоўцы высокага ўзроўню. Але іх правядзенне блакуецца на самым версе. У выніку Менску не ўдалося дамовіцца аб новай праграме з Міжнародным валютным фондам i нават Еўразійскі фонд прыпыніў выдачу траншаў раней ухваленага крэдыту – з прычыны невыканання захадаў, абяцаных у межах крэдытнай праграмы.
Станіслаў Івашкевіч, Менск