«Калі пакідаць пенсійны ўзрост на цяперашнім узроўні, а ў пенсійны фонд няма дастатковых паступленняў, то давядзецца паніжаць пенсіі. Таму што грошай не хапае, каб раздаваць пенсіянерам». Гэтак год таму Аляксандр Лукашэнка разважаў пра неабходнасць павысіць пенсійны ўзрост.
Вось толькі грошай на выплату пенсіяў па-ранейшаму не хапае. Выдаткі ў Фондзе сацыяльнай абароны насельніцтва за першае паўгоддзе перавысілі паступленні на $174,5 млн. Паводле Мінфіну, недахоп фінансаваўся за кошт крэдыту з рэспубліканскага бюджэту. Адмыслоўцы мяркуюць, што асноўная прычына дэфіцыту заключаецца ў дэмаграфіі.
«У нас вельмі масіўная кагорта людзей выходзіць на пенсію. Замест іх на рынак працы прыходзіць, наадварот, вельмі малалікая кагорта. То бок у нас зʼяўляецца ўсё больш пенсіянераў, а вось працаздольнае насельніцтва наадварот зніжаецца», – тлумачыць эканаміст Кацярына Барнукова.
То бок перавышэнне даходу над выдаткамі – памерам $ 139,5 млн. Аднак замест прафіцыту пакуль назіраецца амаль у паўтара разу большы дэфіцыт. Афіцыйныя ўлады тлумачаць гэта адсутнасцю значных абʼёмаў бюджэтных субвенцыяў, якія былі ў 2016 годзе.
«Пры зацверджанні бюджэту фонду ўлічвалі рост ВУП. Але з улікам яго дынамікі за мінулы год фонд заробкаў стаўся зусім іншы ды склаў Br 31 млрд замест Br 34 млрд, што адмоўна паўплывала на прыбыткі фонду», – зазначыла міністр працы і сацыяльнай абароны Ірына Касцевіч.
Урад планаваў, што летась ВУП Беларусі ўзрасце на 0,3 %, аднак па факце эканоміка, наадварот, толькі скарацілася на 2,6 %.
«Мы павінныя пачынаць ствараць назапашвальныя схемы як мага раней. Але гэта немагчыма без ролі дзяржавы – менавіта яна мусіць абазначыць правілы гульні і стварыць адпаведныя ўмовы, каб людзям было выгадна адкладаць на пенсіі», – дадала спадарыня Барнукова.
А пакуль дзяржава з дапамогай субвенцыяў спрабуе неяк утрымаць дзейны пенсійны фонд і пачынае абмяжоўваць доступ да працоўных пенсіяў, сярэдні памер выплатаў не змяняецца ўжо амаль год. За 10 месяцаў яны павялічыліся толькі на 1,08 % – і гэта без уліку інфляцыі. За гэты самы час на некалькі адсоткаў выраслі кошты прадуктаў і лекаў. Таксама не растуць стыпендыі ды сацыяльныя выплаты.
А пакуль ніякіх перадумоваў для змены сітуацыі не прагназуецца, то і павелічэння памеру пенсіяў, стыпендыяў і дапамог бліжэйшым часам чакаць дакладна не варта.
Сцяпан Святлоў, «Белсат», фота: Viktor Drachev / TASS / Forum