125 dni za kratami i prawie 100 tys. zł grzywien. Biełsat działa na Białorusi od 10 lat

Jeszcze przed rozpoczęciem nadawania naszych programów, Alaksandr Łukaszenka nazwał Biełsat „głupim, bezsensownym i nieprzyjaznym” projektem. 10 grudnia 2007 r. rozpoczęliśmy emisję i od tej pory władze wciąż traktują nas jako wroga.

Presję na naszą stację próbowano wywierać od samego początku działalności. W 2008 roku rozpoczęto kampanię na rzecz demontażu z fasad budynków anten satelitarnych. Chociaż plany te miały rzekomo na celu walkę z psuciem przez „talerze” wyglądu budynków, to prokuratura i KGB zaczęła wzywać na przesłuchania naszych współpracowników.

Rok później dyrektor stacji – Agnieszce Romaszewskiej – Guzy odmówiono wydania białoruskiej wizy. Szefowa naszej telewizji wybierała się do Mińska na obchody 1. rocznicy powstania Biełsatu. Ale urodziny zepsuto nie tylko w ten sposób – w ostatniej chwili miński klub, w którym miała odbyć się impreza oznajmił, że akurat popsuła się w nim instalacja elektryczna.

W pierwszych latach istnienia Biełsatu najpopularniejszym narzędziem walki z nim były oficjalne upomnienia z prokuratury udzielane naszym dziennikarzom – za współpracę z zagranicznym środkiem masowego przekazu nieposiadającym akredytacji na Białorusi.

Udzielenia nam akredytacji oraz zgody na otwarcie punktu korespondenckiego w Mińsku odmawiano nam czterokrotnie.

Dziesięć lat istnienia Biełsatu: fakty i liczby

(kolor zielony: zatrzymania, czerwony: grzywny, żółty: ilość dni aresztu, niebieski: upomnienia, fioletowy: akty przemocy)

W 2010 roku odbyła się pierwsza rewizja w mieszkaniu, w którym pracowali dziennikarze oraz zapadły pierwsze wyroki skazujące na kary aresztu. Ofiarami represji stali się nie tylko dziennikarze Biełsatu, lecz również przedstawiciele innych niezależnych mediów. 19 grudnia 2010 roku podczas akcji protestu po wyborach prezydenckich zatrzymano co najmniej 27 dziennikarzy.

Zatrzymanie naszej dziennikarki podczas „milczących protestów” w Mińsku.

Zdj. Reuters

Nieco spokojniejsze były lata 2012-2014. Zatrzymań i aktów przemocy było mniej w porównaniu z latami minionymi i nadchodzącymi. Ale dla odmiany ujrzał wtedy światło dzienne pozew przedsiębiorcy Andreja Bieliakowa przeciwko Biełsatowi za rzekomo bezprawne używanie znaku towarowego.

We wrześniu 2014 roku Sąd Najwyższy w Mińsku zabronił Telewizji Polskiej używania na terenie Białorusi nazwy BELSAT podczas transmisji programu na Białoruś. O sprawie władze przypomniały sobie dopiero wiosną 2017 roku, kiedy na całej Białorusi rozpoczęły się masowe demonstracje uliczne przeciwko prowadzonemu podatkowi od bezrobocia, które transmitowała na żywo nasza telewizja.

Kolejne przeszukania i konfiskaty sprzętu odbywały się już w ramach sprawy o bezprawne używanie logotypu Biełsatu.

Po wkroczeniu milicji do biura Biełsatu w Mińsku 31.03.2017 r.

W ciągu ostatnich dwóch lat władze zaczęły systematycznie stosować zatrzymania dziennikarzy i operatorów wykonujących obowiązki służbowe oraz wymierzanie grzywien za „nielegalne rozpowszechnianie produkcji medialnych”. Dziennikarze są zatrzymywani po drodze na miejsce wydarzeń przy których mają pracować, przetrzymuje się ich na posterunkach. Potem sądy wymierzają wysokie grzywny. Na 35 grzywien, na które za „nielegalne rozpowszechnianie produkcji medialnych” skazano niezależnych dziennikarzy w 2017 roku, 31 zapłacili dziennikarze Biełsatu.

Najczęściej naszych dziennikarzy zatrzymywano w Mińsku – 27 razy. Najczęściej karano grzywnami w Homlu – 45 razy w ciągu trzech lat. 17 razy na karę pieniężną skazano naszego homelskiego współpracownika Kastusia Żukouskiego. Ostatnio odebrano mu też prawo jazdy.

Przypadków użycia siły wobec naszych dziennikarzy odnotowaliśmy ok. 10. Były to pobicia lub brutalne traktowanie podczas zatrzymania. Najczęściej dochodziło do nich podczas protestów w 2010 i 2011 roku oraz wiosną 2017 roku. W roku 2010 jeden z naszych dziennikarzy spędził miesiąc w szpitalu – został pobity na klatce schodowej domu, w którym mieszkał.

Nie jesteśmy w stanie podliczyć, ile razy dziennikarzom odbierano kamery, a potem zwracano je z wyczyszczonymi kartami pamięci. Za to kilka razy sprzętu nie zwracano wcale. Komputery, kamery, mikrofony, urządzenia USB dziennikarzy Biełsatu wciąż leżą w gabinetach MSW. Mamy informację, że funkcjonariusze milicji używają ich podczas robienia zdjęć i nagrań operacyjnych.

Wszystko to nie nie ma jednak wpływu na naszą pracę. Biełsat stale się rozwija i uruchamia nowe projekty. A jesienią rozpoczął jubileuszowy, dziesiąty sezon antenowy.

Weranika Uładzimirawa, belsat.eu.  Źródła: baj.by, belsat.eu