На французскіх гарматах часоў Людовіка XIV быў размешчаны надпіс «Апошні аргумент каралёў» (Ultima Ratio Regum). Вайна на Данбасе даказала, што гэтая максіма дасюль не страціла сваёй актуальнасці.
У масавай свядомасці ваенныя дзеянні дагэтуль у асноўным асацыююцца з вобразамі салдата з штурмавой вінтоўкай, шматтоннага танка ці найноўшага самалёта, які скідвае бомбы і выпускае высокадакладныя ракеты. У ваенных мастацкіх і дакументальных фільмах самым жахлівым праціўнікам выглядае кулямётчык, які пасылае сотні куль у ворагаў за некалькі імгненняў. Менавіта такія прыгожыя кадры найбольш прывабліваюць супрацоўнікаў СМІ, і іхная дынаміка несумненна адлюстроўвае пэўную частку праўды пра сучасную вайну.
Аднак апошнім часам беларускі назіральнік можа заўважыць навіны, якія скіроўваюць увагу да іншага тыпу ўзбраенняў – на сотні год старэйшага за аўтаматычную зброю, танкі і авіяцыю.
[vc_single_image image=”2″ img_size=”large”]
Звернем увагу толькі на некаторыя падзеі ў нашым рэгіёне: Беларусь прадэманстравала ў траўні свой першы ракетна-артылерыйскі комплекс «Паланэз», Літва набывае найноўшыя нямецкія самаходныя гарматы PzH 2000, Расея хваліцца на Краснай плошчы сваймі САУ «Кааліцыя», Польшча купляе 120 паўднёвакарэйскіх самаходак.
Чаму столькі сродкаў ды высілкаў інжынераў і вучоных скіроўваецца на абнаўленне і пашырэнне артылерыйскага складніка ўзброеных сіл? Здавалася б, сучасная авіяцыя здольная знішчыць любога праціўніка на куды большых адлегласцях, а танкі абароненыя цяжкай бранёй і весці вельмі трапны агонь простай наводкай?
Справа ў тым, што падчас барацьбы любых больш-менш тэхналагічна развітых арміяў ужываюцца адпаведныя сродкі супрацьдзеяння і варожай авіяцыі, і танкавым сілам. Згадаем вопыт змагання з агрэсіяй Расеі на Данбасе з гэтага пункту гледжання.
Першапачаткова супраць украінскіх войск і добраахвотнікаў дзейнічалі групы баевікоў, узброеныя амаль толькі лёгкай стралковай зброяй і гранатамётамі. У канцы вясны ўкраінская армія, выкарыстоўваючы сваю перавагу ў бранятэхніцы, авіяцыі і агнявой моцы спыніла распаўсюджванне «гібрыднай вайны» на тэрыторыях Луганскай і Данецкай вобласцяў і перайшла контрнаступленне.
[vc_single_image image=”4″ img_size=”large”]
Бачачы гэта, баевікоў сталі ўзбройваць пераноснымі супрацьтанкавымі ракетнымі комплексамі, у тым ліку іхнымі новымі расейскімі мадыфікацыямі, з Расеі ім таксама сталі накіроўваць танкі. Што да авіяцыі, то адпраўка антыўкраінскім фармаванням расейскіх пераносных зенітныя комплексаў, а потым і самаходных ЗРК «Бук» і «Панцыр» з экіпажамі, фактычна спыніла баявое выкарыстанне ўкраінскіх самалётаў і верталётаў – занадта высокай стала рызыка з’яўлення над полем бою.
У выніку склалася сітуацыя блізкая да сітуацыі Першай сусветнай вайны – галоўным сродкам нанясення стратаў праціўніку стала ствольная і ракетная артылерыя, якая страляе з зачыненых пазіцый даволі глыбока ў тыле сваіх войскаў па запыту пяхоты.
Пра гэта сведчаць паведамленні з абодвух бакоў вайны, але мы спашлемся на словы беларускага добраахвотніка і былога палітвязня Васіля Парфянкова, які змагаецца ў украінскім батальёне «АУН»: «Страляе артылерыя, »Грады«. Непасрэднага візуальнага кантакту з праціўнікам няма. Яны працуюць здалёк артылерыяй».
«Увесь час ваюе толькі артылерыя. Вельмі рэдка бываюць аўтаматныя ці танкавыя баі», – кажа Ян, іншы беларускі добраахвотнік, з «Правага сектару».
Менавіта артылерыя і правільнае кіраванне яе агнём змусілі атрады расейскіх баевікоў пакінуць Славянск, гралі галоўную ролю ў баях на ўкраінска-расейскай мяжы, пад Саўр-Магілай, пры абароне Данецкага аэрапарту і Марыупаля.
Пад «парасонам» свайго артылерыйскага агню пяхота ў большасці выпадкаў трымае абарону ключавых пазіцыяў, праводзіць тактычную выведку, знішчае варожыя групы выведкі, у наступе дабівае праціўніка ў тых кропках, якія не заўважыла і не «апрацавала» належным чынам артылерыя. У выніку гарматы ня толькі знішчаюць ворага, але і захоўваюць жыцці сваіх жаўнераў.
Несумненна, такое развіццё падзеяў падчас магчымага канфлікту ў нашым рэгіёне, даволі моцна насычаным сродкамі супрацьпаветранай абароны (СПА), прагназавалі і раней за 2014 год многія ваенныя аналітыкі. У гэтым кантэксце можна парадавацца за беларускіх ваенных спецыялістаў і інжынераў, якія сканцэнтравалі сваю ўвагу на стварэнні першай нацыянальнай ракетнай сістэмы залпавага агню «Паланэз».
[vc_single_image image=”6″ img_size=”large”]
У іх атрымалася магутная машына чатырохвосным шасі высокай праходнасці, якая здольная весці масіраваны агонь і звычайнымі ракетамі на некалькі дзясяткам км, і аператыўна-тактычнымі ракетамі на адлегласць больш за 200 км.
Можна лічыць гарантаваным, што пры любым канфлікце вакол Беларусі і наша авіяцыя, і авіяцыя любога нашых суседзяў сутыкнецца з актыўнейшым супрацівам з боку наземных зенітных комплексаў. Знайсці і знішчыць іх з паветра будзе даволі цяжкай і вельмі небяспечнай задачай, што паставіць пад пытанне гатовасць камандзіраў рызыкаваць крылатымі машынамі коштам у дзясяткі мільёнаў еўра і іхнымі ня менш каштоўнымі экіпажамі.
Пакуль падобны канфлікт застанецца адносна лакальным, у еўрапейскім небе не з’явяцца сапраўды вялікія масы авіяцыі, здольныя знішчыць варожую СПА. Таму менавіта трапны, магутны і хуткі агонь артылерыі як ствольнай, гэтак і рэактыўнай, будзе вырашаць, за кім будзе перамога на зямлі.
Аляксандр Гелагаеў