Чыноўнікі ў рэгіёнах прымушаюць фінансава ўстойлівыя прадпрыемствы даваць пазыкі неплацежаздольным і стратным, каб тыя не збанкрутавалі. Такія факты выкрыў Следчы камітэт у адной з вобласцяў Беларусі, але там падазраюць, што так робяць усе, і патрабуюць зрабіць захады. Такія звесткі «Белсат» атрымаў з дакументаў, якімі падзяліўся «BELPOL».
Кіраўніцтва Гомельскай вобласці давала ўказанні стратным прадпрыемствам, якія не маглі выплаціць заробку сваім працаўнікам, каб тыя звярталіся да больш заможных суб’ектаў гаспадарання па пазыку. Тыя ў сваю чаргу атрымлівалі заданне такую просьбу задаволіць, апавядае намеснік старшыні Следчага камітэту Анатолій Васільеў у лісце на адрас Савету Міністраў за 19 траўня 2025 года.
,,«У рэгіёне склалася негатыўная практыка, згодна з якой фактычна неплацежаздольным суб'ектам гаспадарання на рэгулярнай аснове надаецца грашовае падтрыманне за кошт сродкаў фінансава ўстойлівых юрыдычных асобаў галіны, што адмоўным чынам адбіваецца на эканамічным стане апошніх за кошт «вымывання» іх абаротных актываў», – тлумачыць ураду Васільеў.
Ніхто сярод абласнога чынавенства не звяртаў увагі, што прадпрыемства, якому давалі грошы, ужо даўно неплацежаздольнае, просіць пазыку не першы раз, не вяртае раней узятых і не мае ніякіх бізнес-планаў. Даваць пазыкі дзяржаўным прадпрыемствам можна, удакладняе аўтар ліста, але ж трэба прытрымлівацца ўмоваў іх выдачы, замацаваных указам прэзідэнта № 296 за 5 траўня 2006 года «Аб упарадкаванні выкарыстання фінансавых рэсурсаў дзяржаўных арганізацыяў і гаспадарчых таварыстваў з доляю дзяржавы ў статутных фондах». Сярод гэтых умоваў – і аналіз фінансавага стану, і бізнес-план, і адпаведнае «ўзгадненне дамовы вышэйшымі органамі», чаго насамрэч на Гомельшчыне не было.
У якасці прыкладаў Следчы камітэт прыводзіць выкрытыя падчас правярання парушэнні ў будаўнічай галіне. Гэтак, «службовыя асобы Гомельскага аблвыканкаму» далі ўказанне кіраўніцтву Гомельскага домабудаўнічага камбінату, каб той даў пазыку на Br 500 тыс. прадпрыемству «Палессебуд», але грошы пры гэтым пайшлі Будаўнічаму трэсту № 14. Падзеі адбываліся ў верасні 2024 года.
Як высветліў Следчы камітэт, грошы трэсту № 14 былі патрэбныя на выплату заработнай платы. Менавіта для гэтага «прадстаўнікі аблвыканкаму зарганізавалі «фінансавае падтрыманне» будтрэсту № 14 за кошт грашовых сродкаў «Домбудкамбінату». Бізнес-планаў пад такія задачы не было, а дамова пазыкі належным чынам не была ўзгодненая «намеснікам старшыні аблвыканкаму і старшынём Камітэту архітэктуры і будаўніцтва аблвыканкаму».
Правяранне выявіла, што будтрэст № 14 мае «фінансавыя цяжкасці» пры выплаце заработнай платы «сістэматычна на працягу доўгага часу», і ў 2020–2025 гадах атрымаў 34 такія пазыкі, з якіх 11 – усё ад таго ж «Домбудкамбінату» ці яго структурных падраздзяленняў. У лісце няма інфармацыі, колькі ўсяго грошай атрымаў трэст, але паведамляецца, што сума нявернутых пазык склала амаль Br 10 млн.
«Домбудкамбінат» фінансава падтрымлівае не толькі вышэй згаданы трэст. СК сцвярджае, што гэтае прадпрыемства неаднаразова давала грашовыя пазыкі яшчэ 12 розным прадпрыемствам і арганізацыям, частка з якіх да сёння не вернутая (у тым ліку пазыкі яшчэ з 2021 года). Усе разам «утрыманцы» вінныя камбінату амаль Br 13,5 млн.
,,«Практыка надання аналагічных грашовых пазык будаўнічымі прадпрыемствамі і арганізацыямі Гомельскай вобласці іншым юрыдычным асобам будаўнічай галіны рэгіёну вельмі распаўсюджаная», – сцвярджае Анатолій Васільеў.
Выглядае на тое, што вінаватых чыноўнікаў Следчы камітэт хацеў прыцягнуць да адказнасці, але не ўдалося. «Ва ўзбуджэнні крымінальнай справы ў дачыненні работнікаў органу дзяржаўнай улады і кіравання адмоўлена на падставе пункту 2 часткі 1 артыкулу 29 Крымінальна-працэсуальнага кодэксу Рэспублікі Беларусь, за адсутнасцю ў дзеянні складу злачынства», – скардзіцца прадстаўнік камітэту.
,,Усё, што здолеў выкрыць СК, на думку Васільева, сведчыць пра тое, «што такім чынам маскуецца ў крайняй ступені непаспяховы стан прадпрыемстваў і арганізацыяў – атрымальнікаў апісанай фінансавай дапамогі».
Ён не выключае, «што і іншыя аблвыканкамы могуць дапускаць злоўжыванні ў сферы парадку надання пазык грашовых сродкаў дзяржаўнымі арганізацыямі з доляю дзяржавы ў статутных фондах». СК патрабуе ад ураду заняцца фінансавым аздараўленнем стратных прадпрыемстваў. Захаванне становішча, выкрытага камітэтам, «можа негатыўным чынам адбіцца на кіраванні галінамі эканомікі» ўсёй краіны, а не толькі будаўніцтва.
Алена Голуб belsat.eu
