Спачатку знікала бульба, потым цыбуля. Цяпер, падобна, пачаліся праблемы з капустаю. Беларусы ў TikTok не перастаюць здзіўляцца цэнам на рынках і ў крамах: «Хацелася б пакультурней».
Рост цэнаў у Беларусі істотна абганяе планы ўладаў. Паводле Міністэрства эканомікі, гадавая інфляцыя «ў пэўнай ступені паскорылася» і ў красавіку склала 6,5 %. Гэта ў ведамстве звязалі з прынятымі пастановамі наконт павышэння рэгуляваных цэнаў і тарыфаў (з 15 красавіка ўрад скасаваў рэгуляванне цэнаў на больш як сотню відаў тавараў і падняў рэгуляваныя цэны на астатнія сем), а таксама з ростам цэнаў на некаторыя пазіцыі тавараў, пераважна імпартаваныя. Тым часам Еўразійскі банк развіцця назваў асноўнымі фактарамі росту цэнаў у Беларусі далейшае паслабленне беларускага рубля да расейскага і паскарэнне росту цэнаў на сезонную гародніну і садавіну.
Цэны не адрэгуляваліся. Свежую нямытую бульбу да 15 траўня можна было прадаваць за 1,5 рубля за кілаграм, а прадавалі яе тады добра калі за 4 – у Вільні і Варшаве бульба таннейшая, як у Менску. Нямытую бульбу цяпер можна знайсці і за 4,5 рубля. Быў момант, калі бульба проста знікла з продажу. Потым з’явілася, але стала знікаць цыбуля. Прапаганда абураецца: «Задзяўблі са сваёй бульбай – абы жэрці». Чыноўнікі наракаюць: «Азімыя памерзлі, трэба перасяваць». Улады вінавацяць дастаўцаў гародніны з рэзервовых сховішчаў і прыватных фермаў. Эканамісты называюць шэраг магчымых прычынаў дэфіцыту гародніны: ад рэгулявання цэнаў і змены клімату да адсутнасці прыватнай уласнасці на зямлю.
Як заўважыла «Маланка», пасля бульбы і цыбулі праблемы пачаліся з капустаю: беларускай амаль няма, прадаюць пераважна завезеную з Казахстану, Узбекістану ды іншых краінаў, цана дасягае 3–4 рублёў за кілаграм (год таму ў траўні капуста каштавала менш за 2).
Незадаволеным пачалі нават пагражаць. На дзвярах супермаркету «Брылёўскі» ў Гомлі з’явіўся надпіс: «Капусты, буракоў, морквы, бульбы і цыбулі ў продажы няма». Пад ім – выпіска з Кодэксу аб адміністратыўных правапарушэннях, арт. 10.2 «Абраза».
Беларусы ж не перастаюць здзіўляцца і абурацца цэнам у TikTok ды іншых сацыяльных сетках. Часам жартуюць. Гэтак, адзін з карыстальнікаў TikTok хваліцца: «Прыехаў на сакрэтны аб’ект, бункер раскошы беларуса». Выяўляецца, што гэта склеп у сельскім доме, а ў склепе – бульба.
Другая карыстальніца красуецца з цыбулінаю: «Знойдзеная ў „Санце“ адзіная чырвоная цыбуліна. Ура! Будзе суп з цыбуляй». Ёй у каментарах пішуць: у «Дабрацэне» паспела купіць цыбулю за 2,9 рубля, а ў пачатку зімы думала, што 1,4 – дорага. На гэта адказваюць: ёсць у краме цыбуля, але за 7 – «залатая цыбуля атрымліваецца».
Мала хто ходзіць па крамах ці рынках без каментароў. Жанчына паказвае і агучвае цэны ў «Гіпа», паказвае цыбулю з Расеі за 3,99 рубля і дадае: «Цыбулька так сабе, канешне». Паказвае капусту з Казахстану за 3,29 рубля: «Капуста маладая, але па ўсім выглядзе відаць, што немаладая». Бульба за 2,69 рубля, але выгляд не цешыць: «Хацелася б пакультурней». Кітайскія лімоны за 8,99 рубля, але «гэта наагул такое, зусім кволае, малое».
,,«Цэны на менскім рынку – са слабымі нервамі лепш не глядзець, – расказвае карыстальніца TikTok. – Бульба – 8,50. Таматы – роскід цэнаў да 20 рублёў. Дарэчы, за 20 рублёў былі вельмі смачныя. Чырвоная цыбуля – 17 рублёў. Кабачкі за 7,50, а ўлетку яны і задарма нікому не патрэбныя. Дурніцы – з Перу, усяго толькі 95 рублёў за кілаграм. Трускаўкі з Грэцыі за 18, а за беларускія хочуць ужо 25 рублёў».
Хтосьці радуецца знаходкам: вось на рынку «Лебядзіным» агуркі – за 1,5–1,6 рубля за кілаграм, расейская капуста – за 2,2, маладая беларуская бульба – усяго 4,5 рубля, азербайджанская – за 4, трускаўкі – ад 14 з Грэцыі, ад 16 – з Беларусі. А вось у «Minsk City Hall» цыбуля ўсяго за 2,21! Так шанцуе не ўсім: у іншага карыстальніка TikTok агуркі за 4, капуста за 3,5… Яшчэ адзін карыстальнік паказвае, што ў Берасці трускаўкі – ад 18 рублёў за кілаграм, а яму адказваюць, што нармальныя – за 23–25, і на рынку іх вельмі мала.
Праблемы бываюць нават з яблыкамі. Адзін карыстальнік TikTok паказвае падгнілую садавіну ў краме і пытае: «Народ, падкажыце, калі ласка: няўжо такі яблык можна прадаваць людзям?»
Іншыя ж звяртаюць увагу не на мінімальныя, а на максімальныя цэны: чарэшні з Грэцыі ў Менску – 150 рублёў за кілаграм, чарэшні з Іспаніі – 120. Раннюю бульбу нядаўна бачылі і за 10, і за 12 рублёў за кілю. Хтосьці дзівіцца часныку: у краме толькі кітайскі за 14,87 рубля за кілаграм. Хтосьці хваліцца свежымі трускаўкамі за 30, хтосьці – за 50. Але выяўляецца, што біткойн харчовага аддзелу – сушаныя грыбы, цана на якія даходзіць да 555 рублёў за кілю.
Алесь Наваборскі belsat.eu
