Пяць гадоў таму, 6 і 7 траўня 2020-га, адбыліся, як падавалася, шараговыя падзеі, якія да таго здараліся рэгулярна. Але яны запусцілі чараду пастановаў, якія ў выніку радыкальна змянілі палітычны ландшафт краіны. Дый агулам падзялілі жыццё Беларусі і беларусаў на да і пасля.
Увесну 2020 года здавалася, што запланаваныя прэзідэнцкія выбары пройдуць спакойна. У Беларусь прыйшла пандэмія каронавіруса, якая адсоўвала палітычныя пытанні на далёкую перыферыю. Няздольнасць партыйнай апазіцыі выставіць на праймерыз адзінага кандыдата дэматывавала нават актывістаў. Але не будзеш ты, то будуць тры: на палітычным небасхіле пачалі з’яўляцца новыя зоркі. Першая з іх – гомельскі блогер Сяргей Ціханоўскі, які ў снежні 2019 года браў удзел у пратэстах супраць інтэграцыі з Расеяй, а потым далучыўся медыйна і да апазіцыйных праймерыз.
Некалькі месяцаў Ціханоўскі ў сваім аўтадоме ездзіў па ўсёй Беларусі, каб паказаць на сваім YouTube-канале «Страна для жизни» праўду пра краіну, якую пабудаваў Аляксандр Лукашэнка. Пра галечу і праблемы звычайных людзей, пра якія не казалі на дзяржаўным тэлебачанні, чым сабраў вакол сябе вялікую колькасць прыхільнікаў – сярод звычайных беларусаў, тых, інтарэсы каго нібыта рэпрэзентавалі. На 9 траўня ён абвясціў акцыю «Антыпарад» супраць планаў Лукашэнкі правесці парад падчас пандэміі.
Прадчуваючы няладнае, улады пачалі паляваць на блогера. Ягоны аўтадом спынялі каля Мазыра і Калінкавічаў. Увечары 5 траўня ў Ціханоўскага была запланаваная сустрэча з падпісчыкамі ў Магілёве, але за 1,5 гадзіны да сустрэчы машыну зноў спынілі. І хоць Сяргея ў ім не было, міліцыянты паспрабавалі затрымаць кіроўцу. Аднак на месца прыехалі шмат падпісчыкаў, якія літаральна адбілі яго. Начальства загадала міліцыянтам сысці.
Аднак 6 траўня ДАІ з АМАПам усё-такі ўпалявалі блогера на дарозе каля Магілёва. Затрыманне адбывалася ў жывым эфіры. Ціханоўскі паспеў заклікаць людзей прыехаць і падтрымаць яго. І людзі выйшлі.
У Магілёве некалькі дзясяткаў чалавек сабраліся каля пастарунку, дзе, як меркавалася, трымалі блогера. Праз нейкі час ім сказалі, што Ціханоўскага этапавалі ў Гомель. Але прыхільнікі Ціханоўскага сабраліся і там. Таксама людзі выйшлі ў Менску – на месцы анансаванага прыбыцця аўтадому на колах на Даўгінаўскім тракце. Адтуль людзі, нягледзячы на затрыманні, пайшлі да Нямігі і потым разышліся.
Паведамлялася пра 19 затрыманых у Менску, якіх пасля складання пратаколаў адпусцілі. Заяўлялася, што «людзі ў цывільным» збівалі затрыманых. У Магілёве і Гомлі пакуль нікога не затрымлівалі.
Але Ціханоўскі рыхтаваўся да такой рэакцыі ўладаў. На наступны дзень пасля затрымання на ягоным канале выйшла відэа, у якім блогер заявіў пра намер балатавацца ў прэзідэнты.
Фармальна міліцыя заяўляла, што затрымалі Ціханоўскага для адбыцця пакарання за пратэсты снежня 2019 года. Але прыхільнікі блогера бачылі прычыну ў іншым – у нежаданні дапусціць яго да прэзідэнцкіх выбараў, абвяшчэнне даты якіх мусіла адбыцца з дня на дзень. У Гомлі і Магілёве адбыліся новыя пратэсты – гэтым разам без затрыманняў не абышлося. Хапалі як удзельнікаў, гэтак і журналістаў з блогерамі, якія асвятлялі пратэсты. Агулам паведамлялася пра 24 затрыманых. Неўзабаве арыштоўваць прыхільнікаў Ціханоўскага сталі і ў іншых рэгіёнах, у тым ліку на Гарадзеншчыне.
8 траўня Палата прадстаўнікоў абвясціла пра прызначэнне выбараў на 9 жніўня 2020 года. Сяргей Ціханоўскі ў выніку падаць дакументы на рэгістрацыю не здолеў, але гэта зрабіла ягоная жонка Святлана. Нікому невядомая жанчына праз тры месяцы пераможа Лукашэнку на выбарах. Той паразы не прызнае і распачне ў краіне тэрор, што трывае да сёння. Святлана Ціханоўская дасюль застаецца беларускаю дэмакратычнаю лідаркаю.
Сяргей Ціханоўскі неўзабаве выйшаў на волю і ўзначаліў перадвыбарчую кампанію жонкі. 29 траўня 2020 года на пікеце ў Горадні ён у выніку правакацыі быў паўторна затрыманы. І з таго часу застаецца ў вязніцы. Паводле шэрагу абвінавачанняў – у тым ліку арганізацыя масавых закалотаў, распальванне варожасці і перашкоду ў ажыццяўленні выбарчых правоў – суддзя Мікалай Доля засудзіў блогера на 18 гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму. У лютым 2023-га за нібыта зацятае непадпарадкаванне патрабаванням адміністрацыі папраўчай установы суддзя Іван Грынкевіч дадаў да гэтага тэрміну 1,5 года.
З 9 сакавіка 2023-га палітычнага вязня трымаюць у поўнай ізаляцыі.
Макар Мыш belsat.eu
